Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૫૭ વગરના ત્યાગ કરેલા સંગવાળા મુનિએ અનિચ્છા દર્શાવી. ત્યાર પછી ભક્તિપૂર્ણ અતિસંતોષ પામેલો તે દેવ તેમના ચરણ-કમળમાં વંદન કરીને પોતાના સ્થાને ગયો. વરદત્ત સાધુએ પણ ત્યાંથી જઈને પહેલાં જ્યાં ગમન કર્યું હતું, સ્પંડિલ જવાના માર્ગે જીવોનું અવલોકન કર્યું કે, “મારાથી કેટલા જીવો વિરાધના પામ્યાહશે ?” દેવને દેખ્યા, એવું મનમા તેને આશ્ચર્ય પણ ન થયું અને ચંડિલ જઈ આવ્યા પછી સ્વાધ્યાય-ધ્યાનના બીજા યોગમાં સમ્યપણે પ્રવૃત્તિ કરવા લાગ્યા. (૧૨)
(૨) ભાષાસમિતિ પર સંગતસાઘુનું ઉદાહરણ) કોઈક નગરમાં સમગ્ર સાધુ-સામાચારી પાલન કરવામાં તત્પર સંગત નામના સાધુ હતા. “જે સત્યભાષા હોય, છતાં પણ તેમ જ સત્યામૃષા અને મૃષાભાષા હોયતે. જેને પંડિતોએ આચરેલી ન હોય, તેવી ભાષા ન બોલવી.” એ સ્વરૂપ ભાષા બોલવાની શુદ્ધિમાં સ્વભાવથી જ પૂર્ણ ઉપયોગવાળા રહેલાહતા.હવે કોઈક સમયે માંદા સાધુની વેયાવચ્ચના કારણે નગરમાં પુષ્કળ નિર્દોષ ભિક્ષાદિની પ્રાપ્તિ હોવા છતાં મમત્વભાવનો ત્યાગ કરવા માટે નગરને ઘેરો ઘાલેલા શુત્રસૈન્યમાં બહાર ભિક્ષા લેવા માટે ગયા. સૈન્યના લોકો સાધુને પૂછવા લાગ્યા કે, “તમે અહિં ક્યાંથી આવ્યા ?” મુનિએ જવાબ આપ્યો કે, “નગરમાંથી સૈન્ય લોકો પૂછયું કે, “નગરના રાજાનો શો અભિપ્રાય છે? શું તે રાજા અમારી સાથે અથડામણ-લડાઈ કરશે કે નહિ ?” મુનિએ કહ્યું કે, “કોઈ શું અભિપ્રાય કરશે અગર કયા અભિપ્રાયમાં વર્તે છે? તેવું જાણતો નથી.” સૈનિક-“નગરમાં વસનાર તમને તેમના અભિપ્રાયનું જ્ઞાન કેમ ન થયું ?' મુનિ-“સાધુઓ લોકવ્યવહારના વ્યાપાર-રહિત હોય છે.” સૈન્ય- જો અભિપ્રાય ન જણાયો હોય, પરંતુ નગરના લોકો સંધિ અને લડાઈના વિષયમાં શું વાતો કરે છે ?' મુનિ“આ વિષયમાં પણ બોલવાના વ્યાપારથી રહિત છું.” સૈન્ય- “નગરના રાજા પાસે હાથી, ઘોડા વગેરે સંગ્રામ કરવા લાયક સૈન્ય વગેરેની સંખ્યા કેટલી છે ?”
મુનિ - “આ બાબતમાં પણ કેટલું લશ્કર આદિ છે ? તેના જ્ઞાનમાં અમો વ્યાપાર વગરના છીએ.” વળી મુનિએ કહ્યું કે, “અમો બે કાનથી સાંભળીએ છીએ, આંખોથી દેખીએ છીએ. કારણ કે, શબ્દ અને રૂપના વિષયને ગ્રહણ કરવાનો તે ઇન્દ્રિયોનો સ્વભાવ છે, પરંતુ તેનાથી પાપવાળું કાર્ય સાધતા કે કથન કરતા નથી, પરંતુ કાર્ય પડે ત્યારે પાપરહિતનો જ ઉપયોગ કરીએ છીએ. તમે જે પૂછો છો, તે તો સર્વ પદાર્થો પાપવાળા છે. આ કારણે જ એમ કહેવાય છે કે, “કાનથી ઘણું સંભળાય છે. નેત્રો વડે ઘણું દેખાય છે, પરંતુ સાધુઓએ જેટલું દેખાયું કે સંભળાયું હોય, તે સર્વ કથન કરવું યોગ્ય નથી.”
સૈન્ય - જો તમે વ્યાપારવગરના છો, તો તમે અહિં નગરમાં કેમ વસો છો ? મુનિ - અમારા એક સાધુ ગ્લાન-બિમાર છે. સૈન્ય - તો અમારા સૈન્યમાં કેમ ફરો છો ? . મુનિ - અમને મમત્વભાવ ઉત્પન્ન ન થાય તે માટે, કોઈ પણ નગર, ગામ, કુલ વગેરેમાં અમે રાગના સંગ વગરના હોવાથી.
