Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૨૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ મોહ પમાડનાર કામદેવ-સમાન રૂપ છે, બૃહસ્પતિને પણ આનંદ આપનાર દેવ-ગુર સરખું ઘણું વિજ્ઞાન છે. તેમ જ દેવોની અને વિદ્યાઘરોની સ્ત્રીઓકરતાં સુંદર રૂપવાળી, પતિની આજ્ઞા થતાં જ જેમનાં મુખકમલો વિકસિત થાય, તેવી આજ્ઞાંકિત ચાર શ્રેષ્ઠ પત્નીઓ છે, એટલે વચમાં વળી બીજો બોલી ઉઠ્યો કે, “અરે ! અનાર્ય ! તું એક વણિકની સ્ત્રીના ગુણનું વર્ણન કરીને દેવાંગનાઓ અને વિદ્યાધરીઓનાં રૂપની અવહેલના ન કર. કેમ કે, તેવા કેટલાક તરુણો દેવોની અને અસુરોની માનતાઓ એટલા માટે માને છે કે, તેમને તેવા રૂપવાળી પત્નીઓની પ્રાપ્તિ થાય, પરંતુ તેવી કેટલીક કામિની પોતાના રૂપનો ગર્વ કરતી હોવા છતાં તે ચારેયની ચાલ, મનોહર વચન વગેરેની ખૂબ આનંદથી પ્રશંસા કરે છે. આ પ્રમાણે તેમની ઘણી જ પ્રશંસા સાંભળીને ભવિતવ્યતાચોળે રાજા તેમના વિષે રાગવાળો થયો. લોકો ગુણવાન પુરુષોને દેખવાછતાં તેવા પ્રકારના રાગવાળા થતા નથી, જયારે બીજાએ વર્ણવેલા નિર્ગુણ હોય, તો પણ તેના પ્રત્યે અનુરાગવાળા થાય છે. આવી જગતની સ્થિતિ છે. (૪૦)
તેરાજા ધર્મબુદ્ધિવાળો હોવા છતાં ક્ષણવારમાં અધર્મબુદ્ધિવાળો થઈ ગયો. “મદનથી મૂઢ' બનેલો હોય તેવા કોની બુદ્ધિ વિપરીત થતી નથી ?” એક બાજુ નિર્મલકુલ મલિન થાય છે, બીજી બાજુ કામદેવનો તાપ મને પરેશાન કરી બાળી મૂકે છે. એક બાજુ જળથી ભરપૂર બે કાંઠાળી નદી છે, બીજી બાજુ વાઘ છે વચ્ચે દુઃખી થઈને રહેલો છું, ન આમ જવાય, ન તેમ જવાય-આવી ભંયકર મારી કપરી સ્થિતિ થઈ છે. અનેક ન કરવા લાયક કુવિકલ્પોરૂપી લહેરોથી તણાતા ચિંતા-મહાસાગરના ખોળામાં રહેલા એવા તેણે આવા પ્રકારના આશ્વાસનરૂપ દ્વિીપ પ્રાપ્ત કર્યો નગરના લોકોને વિશ્વાસ પમાડીને તે વણિકનો કોઈક દોષ ઉત્પન્ન કરીને બલાત્કારથી તે સ્ત્રીઓને ગ્રહણ કરું, જેથી હું નિંદાપાત્ર ન બનું.” એમ નિશ્ચય કરીને ખાનગી પુરોહિતને કહ્યું કે, “કપટસ્નેહથી વિનયંધર સાથે તારે મૈત્રી કરવી. ત્યાર પછી તરત ભોજપત્રમાં એક ગાથા લખાવીને કોઈને ખબર ન પડે તેવી રીતે ગુપ્તપણે તે અજાણ રહે તેમ મને આપવી. તે ગાથા આ પ્રમાણે - “હે હરણસરખા નેત્રવાળી ! રતિકળામા ચતુર ! આજની ચાર પહોરાવાળી રાત્રિ અભવ્ય એવા મેં તારા વિયોગથી હજાર પહોર સરખી મહામુશીબતે પસાર કરી.”
પુરોહિત બ્રાહ્મણે તે પ્રમાણે કર્યું અને રાજાએ નગરલોકને તે ભોજપત્ર મોકલ્યું અને કહેવરાવ્યું કે, “રાણી ઉપર સુગંધી પદાર્થોના પડિકામાં વિનયંધરે આ મોકલ્યું છે, માટે તે લોકો ! આ કોના હસ્તાક્ષરની લિપિ છે, તેની પરીક્ષાનો નિશ્ચય કરીને મને જણાવો, પાછલથી તમો એમ ન કહેશો કે, રાજાએ આ અયોગ્ય કર્યું નગર લોકો પણ વિચારવા લાગ્યા કે, દૂધમાં પોરાઓ ન સંભવે, છતાં પણ સ્વામીની આજ્ઞા છે, તો તે અનુસાર આપણે આજ્ઞા પાલન કરવી જોઈએ. (૫૦) એમ બોલતા લિપિ-હસ્તાક્ષરોની પરીક્ષા શરુ કરી. અક્ષરો મળતા આવ્યા, નગરલોકોને ખાત્રી હતી કે, “આ વિનયંધર આવું અકાર્યકદાપિ ન કરે. વળી જે મનગમતા દ્રાક્ષના વનમાં નિઃશંકપણે સુખેથી ચરતા હોય, તેવા હાથી જયાં શરીરમાં કાંટા
