Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૬૩
બતાવેલા છે, આ દુઃષમાં કાલમાં આ ઉદાહરણો ઉપયોગી હોવાથી જણાવે છે. (૮૧૪) ઉદાહરણો કહેવાની ઇચ્છાવાળા પ્રથમ તેનો સંબંધ કહે છે
( રાજાને આવેલ આઠ સ્વપ્નનું ફળ). ૮૧૫ ચોથા આરાના છેડાના ભાગમાં અને પાંચમો આરો શરૂ થવા પહેલાં કોઈક રાજાએ તન્દ્રાવસ્થામાં મનોવિજ્ઞાનના વિકાસ સ્વરૂપ આઠ સ્વપ્નો દેખ્યાં. જાગ્યા પછી તેને ભય ઉત્પન્ન થયો, તે પછી કાર્તિક અમાવાસ્યા એટલે મહાવીર ભગવંતના નિર્વાણ-દિવસે છેલ્લા સમવસરણમાં રાજાએ તેના ફલાદેશો પૂછયા અને મહાવીર ભગવંતે તેના ઉત્તરો આપ્યા. (૮૧૫) સ્વપ્નો કહે છે –
૮૧૬–૧ હાથી, ૨ વાનર, ૩ વૃક્ષ ૪, કાગડા, પ સિંહ, ૬ પદ્મ, ૭ બીજ અને ૮ કળશ. ઘણા ભાગે દુઃષમા કાળમાં – પાંચમા આરામાં ધર્મના વિષયમાં આ સ્વપ્નો અનિષ્ટ ફળ આપનારાં જાણવાં. (ગાથામાં વચનો ફેરફાર પ્રાકૃત હોવાથી થયો છે. ૮૧૬) બલ્બ ગાથાથી એક એક સ્વપ્નનો ફલાદેશ સમજાવતા સોળ ગાથાઓ કહે છે – * ૮૧૭ થી ૮૩૩-(૧) પ્રથમ હાથીના સ્વપ્નનો ફલાદેશ જણાવતાં મહાવીર ભગવંત કહે છે કે – “હે રાજન્ ! હવે પછીના પાંચમા આરાના ઉતરતા કાળમાં ગૃહસ્થોના ઘરવાસ વિવિધ પ્રકારના અનેક ઉપદ્રવો ભરેલા, મિત્રો, સગા-સ્નેહીઓના ચિત્તના સંયોગો સ્થિરતાવાળા નહિ, પણ ચલાયમાન ચિત્તવાળા થશે.. પાનાનો બનાવેલો મહેલ લાંબો કાળ ટકતો નથી, તેમ પડું પડું કરતા મકાન સરખો અસ્થિર ગૃહવાસ થશે. હાથી પ્રાણી બીજા કરતાં વિશેષ બુદ્ધિશાળી હોય છે, તેમ હાથી સરખા શ્રાવકો જ્ઞાનાદિક ગુણવાળા હશે, મતાન્તરવાદીઓને નિરુત્તર કરનારા હશે, વિવેકવાળા હશે, તો પણ ગૃહવાસ, સ્વજનો, ધન વગેરે પદાર્થોમાં અતિલોભ અને આસક્તિવાળા થશે, તો પણ પીડા પામશે. વિષયોના કવિપાકો, જીવન, યૌવન, ધન વગેરેની અનિત્યતા જાણવા છતાં પણ મોહાધીન બની સંસાર છોડી ચારિત્ર લેવા શક્તિશાળી બની શકશે નહિ. કોઈ વખતે ધન નાશ પામે, તો ફરી મેળવવાની દુષ્ટ આશામાં મોહિત થયેલા એવા વૈરાગ્યને કરણે મૂકીને અતિશય ન કરવા લાયક દુષ્કર પાપકર્મો કરશે. કેટલાક વલી દીક્ષા અંગીકાર કરીને ઘર, સ્વજન, ધનમાં હંમેશાં અતિ મમત્વભાવ ધારણ કરી, એક સ્થળે કાયમ વાસ કરનારા એવા સ્થિર વિહારીને દેખીને તેના વર્તનનું આલંબન પકડીને ગૃહસ્થોની મમતાના દોષના કારણે મંત્ર, તંત્ર, ઔષધ, નિમિત્ત, જ્યોતિષ, મૂલકર્મ વગેરે પાપકાર્યોમાં ઘણે ભાગે આસક્તિ કરશે અને પોતાના ચારિત્રધર્મથી ચૂકી જશે, પરંતુ ખારા સમુદ્રમાં કોઈ મીઠી વીરડી સમાન આવા દુઃષમા કાલમાં કેટલાક વિરલા આત્માઓ એવા ધર્મારાધન કરનારા હશે કે, “જેઓ ગામ, શ્રાવકો, ભક્તો વગેરેમાં મમત્વનો ત્યાગ કરનારા હશે, કષાયોને જિતવાવાળા હશે, શુદ્ધ ચારિત્ર પાળવામાં પોતાની શક્તિ છૂપાવશે નહિ. આ પ્રથમના હાથી-સ્વપ્નનો અર્થ સમજવો. (૭)
(૨) વાનરના સ્વપ્નો ફલાદેશ જણાવતા ગુણોરૂપી વૃક્ષોમાં વિચરનારા વૃષભસમાન
