Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૩૯
લાગી. સુમિત્ર પણ તેને માગે, તેમ આપવા લાગ્યો. કોઇક સમયે આશ્ચર્ય પામેલી તે ચિંતવવા લાગી કે, ‘નક્કી તેની પાસે ચિંત્તામણિરત્ન હોવું જોઇએ. નહિંતર આવા પ્રકારની દાનશક્તિ ક્યાંથી હોય ? માટે તે જ ગ્રહણ કરી લઉં. હવે જ્યારે તે સ્નાન કરવા ઉઠ્યો, ત્યારે તેની સુતરાઉ થેલી હતી, તેમાંથી તેણે મહામણિ કાઢી લીધો. ફરી કંઇક માગણી કરી,એટલે ખલ્લકથેલીમાં તપાસ્યું ન દેખવાથી શોધ કરવા લાગ્યો. ત્યાર પછી કુટ્ટણીએ કહ્યું કે, ‘હવે તારાથી સર્યું. નકામો અમારા પરિવારને ખોટાં આળ આપીને દુભાવીશ નહિં.' એટલે ખાત્રી થઇ કે – ‘આણે જ મણિ ગુપ્તપણે ગ્રહણ કર્યો છે. નહિંતર સિદ્ધ થયેલા પ્રયોજનવાળી નિર્દાક્ષિણ્યતાથી આમ ન બોલે. એમ વિચારી ક્રોધ પામેલો તેના મકાનમાંથી બહાર નીકળી ગયો. લજ્જાથી રાજાને પણ વિનંતિ કરવા ન ઇચ્છતા તેણે દેશાંતર જવા પ્રયાણ કર્યું. ચિંતવવા લાગ્યો કે-‘લોભના દોષથી જર્જરિત થયેલી હીણભાગી કુટ્ટણીના અજ્ઞાનને ધિક્કાર થાઓ કે, તેની માગણી કરતાં અધિક દાન આપ્યું. શુભોદય વર્તતો હોવા છતાં તેની લોભતૃષ્ણા વૃદ્ધિ પામી. પરમાર્થનો વિચાર કર્યો વગર વિશ્વાસ કરનારનો દ્રોહ કરનારી એવી તેણે મને એકલાને નથી છેતર્યો, પરંતુ પોતાના આત્માને પણ છેતર્યો છે. કારણ કે, વિધિ અને મંત્ર જાણ્યા વગર તે મણિ કંઇ પણ મનોવાંછિત તેને આપશે નહિં. સામાન્ય પત્થર માફક કશું ય તેને આપશે નહિં.
હવે એવો કયો પ્રકાર છે કે, હું તેનું અપ્રિય કરું, મારો પ્રભાવ દેખાડીને તે શ્રેષ્ઠ ચિંતારત્ન પાછું મેળવી શકું. કારણ કે, ‘ઉપકારીનો ઉપકાર અને વૈરીનું વેર વાળવા માટે જે સમર્થ ન હોય, તેવાનું પુરુષત્વ તિરસ્કાર - પાત્ર થાય છે.' આ પ્રમાણે વિવિધ વિકલ્પોના કલ્લોલોથી આકુલ હૃદયવાળા ફરતા ફરતા તેણે કોઇક સમયે આશ્ચર્યકારી - મનોહર મહેલોની ઉંચી - નીચી શ્રેણીઓ યુક્ત નંદનવન-સમાન ભવન ઉદ્યાનથી શોભાયમાન શ્રેષ્ઠ ચારે બાજુ ફરતા કિલ્લાવાળું એક નગર દેખ્યું.તે અતિરમણીય હતું, પરંતુ લોકોની જવર-અવર ત્યાં બિલકુલ ન હતી. વિસ્મય પામેલા તેણે નગરની અંદર પ્રવેશ કર્યો. તો તેમાં કિલકિલાટ કરતા વાંદરાના ટોળાંથી અલંકૃત દેવકુલિકાઓ, ઘૂરકતા ભયંકર વાઘ-યુક્ત અતિભયંકર ઘરો, અનેક સ્થળે નવીન દેહવાળા સર્પોએ ત્યાગ કરેલી કાંચળીઓનાં તોરણો દેખવામાં આવ્યાં. એમ કરતાં રાજભવનમાં પહોંચ્યો. ત્યાં પણ કોઇ મનુષ્યનાં રૂપને ન દેખતો, રમ્યતા જોવામાં આકુલ બનેલો તે મહેલના સાતમા માળ ઉપર ચડી ગયો. તો ત્યાં કેસરના રંગથી રંગેલ શરીરવાળી, જેનું મસ્તક કપૂરના ચૂર્ણથી સફેદ રંગયુક્ત કર્યું છે, જેમની સરલ ડોકી સુગંધી પુષ્પમાળાથી શોભિત છે, જેના મનોહર ચરણો વજનદાર લોહની સાંકળથી જકડેલા છે, એવી ઉંટડી યુવતીઓનું યુગલ દેખ્યું. આ શૂન્ય મકાનમાં ઉંટડીઓ કેમ હશે ? અહીં કેવી રીતે આ આરૂઢ થઇ હશે ? ઉપભોગ કરેલ શરીરવાળી છે, એમ તર્ક કરતો હતો, એટલામાં ગવાક્ષમાં રહેલ બે દાબડી જોવામાં આવી. તેમાં એક દાબડીમાં ધવલ અંજન હતું. બીજી ડાબડીમાં શ્યામ અંજન હતું. સલાકા સળી દેખવાથી આ યોગ-અંજન છે, એવો નિર્ણય કર્યો. ઉંટડીના નેત્રમાં પાંપણો ઉજળી દેખવાથી નિશ્ચય કર્યો કે, ‘આ ઉજ્જવલ અંજન આંજવાથી ઉંટડી બનાવેલી છે, તે અસલ તો મનુષ્યસ્ત્રીઓ જ હોવી જોઈએ, તો કદાચ સંભવ છે કે, ‘આ
