Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૫૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
ઉપદેશપદ નામનો મહાગ્રંથ પૂર્ણ થયો.
તે સાથે ‘સુખસંબોધની' નામની ઉપદેશપદની વિકૃતિ પણ અહિં સમાપ્ત થઈ. વિવરણકારની પ્રશસ્તિ
ક્ષમામાં લીન એવો ઉદયાચલ સમાન એક બૃહદ્ગચ્છ નામનો મહાન્ ગચ્છ છે. તે કેવો છે ? તો કે-અતિશય ઉંચા આકાશસ્થલ માફક પ્રભાવશાળી, શીલની અતિપવિત્ર અને સાધુપુરુષોને રુચિકર એવી સ્થિતિને ધારણ કરનાર, અતિ ઉછળતા શુભ સત્ત્વવાળા, ઉત્તમ કુળની છાયાથી ભરપૂર, (શ્લેષાર્થ હોવાથી પર્વતપક્ષમાં ક્ષમા એટલે પૃથ્વીમાં લીન) પર્વત ઉંચા આકાશતલમાં સૌન્દર્ય શાળી, અત્યંત નિર્મલ અને સજ્જનોને ગમતી એવી પર્વતોની સ્થિતિને ધારણ કરનાર હોય છે. ઉત્તમ વાંસની છાયાથી ભરપૂર એવો ઉદયાચલ પર્વત, તેના સમાન મહાન બૃહદ્ગચ્છમાં ‘સર્વદેવ’ નામના આચાર્ય થયા. તે કેવા હતા ? તો કે-અજ્ઞાનઅંધકારનો નાશ કરનાર, સંસાર સમુદ્રથી પાર પમાડનાર, કાંતિસમૂહથી યુક્ત, ભુવનના પદાર્થોનું સ્વરૂપ પ્રકાશિત કરનાર, નમસ્કાર કરવા લાયક ચરણવાળા, કામદેવને વશ કરનાર, નવીન ઉગેલા સૂર્ય સમાન એવા સાધુઓના સ્વામી હતા. (શ્લેષાર્થ હોવાથી સૂર્યપક્ષે અંધકારના વિનાશના કારણભૂત. નક્ષત્રોની કાંતિના સમૂહને અદૃશ્ય કરનાર, ભુવનને પ્રકાશિત કરનાર જેનાં કિરણો નમસ્કાર કરવા યોગ્ય છે, ચંદ્રમાની કાંતિને ક્ષીણ કરનાર) એવા નવીન બાલસૂર્ય સરખા શ્રીસર્વદેવસૂરિ થયા. તેમનાથી ઉત્તમ વર્તનવાળા આઠ દિગ્ઝન સરખા શ્રીયશોભદ્રસૂરિ, નેમિચંદ્રસૂરિ વગેરે આઠ આચાર્યો થયા.
તથા વિનયચંદ્ર નામના ઉપાધ્યાય થયા કે, જેમણે ધ્યાનયોગથી વિવિધ પ્રકારની બાધા ઉત્પન્ન કરનાર બુદ્ધિના અંધકારને દૂર કરેલા છે. તેમ જ મુનિઓના ગુણરૂપી મણિઓના સમુદ્ર તેમ જ જેમને શુદ્ધ શિષ્યોની પ્રાપ્તિ થયેલી છે, વળીપ્રાયઃ તેમના સર્વ શિષ્ય-સંતાનોની ભક્તિ જેના વિષે છે, એવા મુનિચંદ્રાચાર્ય નામના મુનિગણનાયક થયા, તેમણે આ ગ્રન્થની વિકૃતિ રચેલી છે. શ્રીનાગપુર નામના નગરમાં આ વિવૃતિની શરુઆત કરી અને અણહિલ્લાપાટક (પાટણ) નામના નગરમાં વિક્રમના ૧૧૭૪ માં વર્ષમાં આ વિવૃત્તિ પૂર્ણ કરી. અતિનિપુણ તેવા પ્રકારના બોધ અને શક્તિ વગર, તેમ જ ઉપયોગની શરતચૂકથી જે કંઇ હીન કે અધિક કંઇક કોઇક પદમાં રચાયું હોય, તેને ઉતારીને, જેના મનમાં ધર્મની ઇચ્છા છે, તેવા વિદ્વાન આ મારા રચેલા શાસ્ત્રને શુદ્ધ કરે. આ ગ્રન્થ-રચનામાં લેખનની, સંશોધનની અતિસહાય શ્રીરામચંદ્રગણિ નામના શિષ્યે તથા બીજા શિષ્યોએ પણ કરી છે. વળી અત્યંત ઉપયોગવાળા, શુદ્ધિ-અશુદ્ધિના જાણકાર એવા ‘કેશવ’ નામના બ્રાહ્મણ પંડિતે આ ગ્રન્થરત્નનું પ્રથમ આદર્શમાં લેખન કરેલ છે. (૯)
સૂત્ર સહિત આ ‘સુખસમ્બોધની' નામની વિવૃતિનું પ્રત્યક્ષર અક્ષર-ગણનાથી ગ્રન્થાગ્ર ૧૪૫૦૦, ચૌદ હજાર પાંચસો શ્લોક-પ્રમાણ સમજવું.
૧૪૪૪ ગ્રન્થોના કર્તા, યાકિની મહત્તરાના ધર્મપુત્ર, આચાર્ય શ્રીહરિભદ્રસૂરિવિરચિત મૂળ ગ્રન્થ અને પૂજ્ય શ્રીમુનિચંદ્રસૂરિ-વિરચિત ‘સુખસમ્બોધની' વિવૃતિ સહિત ઉપદેશપદ
