Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૫૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ સમવસર્યા છે, તેમ જાણું એટલે ભક્તિના આવેગથી રોમાંચિત થયેલા દેહવાળો, જેણે ભાલતલ પર હસ્તકમળનો સંપુટ સ્થાપન કરેલ છે, એવો તે વિનયથી નમસ્કાર કરી ભગવંતની સ્તુતિ કરવા લાગ્યો –
“હે જગતના જીવો પ્રત્યે વાત્સલ્યભાવ રાખનાર ! તમો જય પામો. વાયુથી નમેલા નવીન મેઘ સમાન શ્યામ નેત્રવાળા ! નયન અને મનના હર્ષને વધારનારા ! લક્ષણોવાળા શ્રમણ ! શ્રમણના મનરૂપ ભ્રમર માટે કમલ સરખા ! શાસ્ત્રોના સાચા ઉત્તમ અર્થ પ્રગટ કરવામાં સમર્થ ! ચક્રવર્તી સરખા ઉત્તમ પુરુષોએ જેમને મસ્તકોથી નમન કરેલ છે. જેણે મનોહર અંગવાળી સ્ત્રી આદિનો સંગ દૂર કર્યો છે, યુદ્ધરૂપ વિષયના વિવિધ પ્રકારના સેંકડો ઝેરી રસથી રહિત ! જેની ઈર્ષ્યાની રચના દૂર થઈ છે, કામદેવ માટે દઢ અગ્નિ સમાન અર્થાત્ તેને બાળી નાખનાર ! અગ્નિ જળ, સર્પના ભયને દૂર કરનાર ! મહાદેવના હાસ્ય સરખા ઉજ્જવલતર યશ-સમૂહવાળા ! શરણે આવેલા માટે શરણ્ય ! સેકડો નયમાર્ગોના પ્રકારોથી જેના સમ્યકત્વના સિદ્ધાંત સુંદર છે ! જેનાં ગંભીર સ્થાનો બત્રીશ આવર્તાવાળાં છે, ઉત્તમ શોભાયમાન કળશ, શંખ, ચક્ર આદિ લક્ષણવાળા, જેનાં નેત્રો કંકફળ સમાન સરળ છે, નીતિના કારણે જેને વિષયસુખનો આનંદ અવિદ્યમાન છે. પ્રમાદથી રહિત મદોન્મત્ત હાથીના સમાન ગમન કરનાર ! સૂર્યની પ્રભા સમાન નિર્મળ માર્ગને કરનાર ! અંધકારને દૂર કરી પરમપદરૂપ નગરના માર્ગને પ્રકાશિત કરનાર હે જિનેશ્વર ! તમો જયવંતા વર્તો.” આ પ્રમાણે એકલા આ કાર રૂપ પ્રથમ સ્વરથી રચાએલ, ખીચોખીચ અક્ષરો યુક્ત તથા છેલ્લા પદ સમાન નવા પદથી શરૂઆત થાય તેવા પ્રાસાદયુક્ત પદો ગોઠવીને કરેલ સંસ્તવનથી ભક્તિ પૂર્ણ ભાવથી સ્તુતિ કરીને રાજાએ પ્રણામ કર્યા. બાકીના મુનિવરોને પણ વંદન કરીને રાજા પૃથ્વીતલ ઉપર સુખેથી બેઠા. બે હાથની મસ્તકે અંજલિ કરીને જિનેશ્વરનાં વચનો શ્રમણ કરવા લાગ્યા. તે આ પ્રમાણે –
આ ભવારણ્યમાં કર્માધીન આત્માઓ ચારે ગતિમાં ઉંચા – નીચે સ્થાનકોમાં નિરંતર ભ્રમણ કરે છે. ચકડોળમાં બેઠેલો છોક ઘડીક ઉંચે જાય, ઘડીક નીચે, ઘડીક વચમાં તેમ જીવ એક વખત પાપોપાર્જન કરી નરકગતિમાં જાય છે, વળી કોઈ વખત દેવગતિ પામે છે, વળી ત્રણ, ચાર વગેરે ઇન્દ્રિયોવાલા સ્થાનકોમાં વારંવાર ઉત્પન્ન થાય છે, એક વખત રાજા થયો હોય, તે જ ફરી રંક થાય છે, બ્રાહ્મણ હોય તે, ફરી મૃત્યુ પામીને ચાંડાલ જાતિમાં જન્મે છે, દરિદ્રો ધનપતિ થાય છે અને ગુણવાળા હોય, તે નિર્ગુણ પણ બની જાય છે. સુંદર રૂપવાળા, રૂપ વગરના કે કદ્રુપા થાય છે, મહામૂર્ખ હોય, તે વિચક્ષણ અને તેથી વિપરીત પણ થાય છે.
વળી કોઈ કાણા, ઠીંગણા, અંધ, લંગડા, રોગી, બહેરો, મૂંગા એમ કર્માધીન જીવોને અનેક અવસ્થાઓ થાય છે. સૌભાગી, દુર્ભાગી, શૂરવીર, કાયર, રોગી, નિરોગી; સારા-મધુર કંઠવાળા, કોઈ જેનો બોલ સાંભળવો ન ગમે તેવા ખરાબ સ્વરવાળા, કોઈ પૂજય, કોઈ નિંદાપાત્ર, કોઈ બળવાળા, કોઇ બળ વગરના, કોઈક અનેક ભોગો મેળવી ભોગવનારા અને કોઇક ભોગ પ્રાપ્તિ વગરના, કોઇક હંમેશા સુખી, કોઇક દુઃખી, કેટલાક નિષ્કલંક
