Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૪૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ શ્યામ અંજનથી તેમનો મનુષ્યપણે સ્વાભાવિક પ્રાદુર્ભાવ થાય' એમ ધારીને શ્યામ અંજનથી સુમિત્રે તેની આંખો આંજી, એટલે તરત સ્વાભાવિક રૂપવાળી તરુણ સુંદરીઓ બની ગઈ. તમને કુશલ છે ?' એવો પ્રશ્ન સ્નેહ-પૂર્વક તેમને પૂછતાં, તેઓએ કહ્યું કે, “તમારા પ્રભાવથી અત્યારે કુશલ છે.’ ન સંભવી શકે તેવો આ તમારો શો વૃત્તાન્ત છે ?-એણે પૂછયું, ત્યારે પોતાનો વૃત્તાન્ત જણાવ્યો. તે આ પ્રમાણે –
અહિંથી ઉત્તર દિશા-વિભાગમાં ગંગા નામની મહાનદીના સામા કિનારા પર જેમાં સમગ્ર કલ્યાણ સ્થાપન થયેલાં છે, એવા સુભદ્ર નામના નગરમાં અનિંદિત કાર્ય કરનાર એવા ગંગાદિત્ય નામના પ્રધાન શેઠ છે. તેમને સમગ્ર કુલાંગનાઓના ગુણોના આધારભૂત વસુધારા નામની પત્ની છે. તે ભાર્યાએ સમગ્રગુણયુક્ત આઠ પુત્રોને જન્મ આપ્યા પછી તેના ઉપર જયા અને વિજયા નામની એમ બે સાથે જન્મેલી પુત્રીઓ તરીકે જન્મી હતી. માતા-પિતાના મનોરથો સહિત વૃદ્ધિ પામતી એવી અમે બંને યૌવન-નરેન્દ્રની રાજધાની સમાન તારુણ્ય પામી. ત્યાં ગંગા નદી નજીકના વનખંડમાં ઘણા લોકોને માન્ય મધુરભાષી કથાઓ, પ્રબંધો, આખ્યાનો કહેવામાં ચતુર, કંઈક નિમિત્ત-વિદ્યામાં કુશલ, પોતાની ક્રિયાઓમાં પરાયણ રહેતો, દર્શનીય, મધ્યસ્થભાવ પ્રકાશિત કરતો, સુશર્મ નામનો એક પરિવ્રાજક હતો. એક વખતે અમારા પિતાએ તેને ભોજન માટે બોલાવ્યો. ગૌરવ-પૂર્વક ચરણાદિકનું શૌચ કરી ભોજન માટે આસન ઉપર બેસાડ્યા. શાલિ, ક્ષીર, કુરાદિક સુંદર ભોજન-સામગ્રીઓ પીરસી તે સમયે અમારા પિતાજીની આજ્ઞાથી અમે પવન નાખવા માટે વીંજણો – પંખો નાખવાનું કાર્ય કરવા લાગી. તે વખતે તે પરિવ્રાજક અમારું રૂપ નીરખતો હતો અને આ અયુક્ત કાર્ય કરનાર છેએમ ધારી કોપાયમાન થયેલા કામદેવે સર્વ બાણોથી તેને વીંધી નાખ્યો. ત્યાર પછી પરિવ્રાજક ચિંતવવા લાગ્યો કે, “વ્રતનું પાખંડ બળીને ભસ્મ થાઓ, ધ્યાન-ગ્રહ ધિક્કાર પામો, શિવપુરી ક્ષય પામો, વૈકુંઠ અને સ્વર્ગમાં વજ પડો, જો આવી તરુણીઓ સાથે રતિસુખ ન મણાય, તો નક્કી મારા આત્મામાં અને મડદામાં તફાવત નથી.” તથા “જો અપ્સરાઓ સાથે બ્રહ્મા, ગંગા અને ગૌરી સાથે મહાદેવ, ગોવાલણો સાથે કૃષ્ણજી ક્ષોભ પામ્યા, તો પછી મારે વ્રતનું અભિમાન શા માટે રાખવું ?” આવા આવા મનમાં સંકલ્પ-વિકલ્પો કરતો, તથા આ પ્રિયાઓનો લાભ કેવી રીતે થાય ? તેના ઉપાયો વિચારતો ભોજનની અવજ્ઞા કરીને જાણે કિંઈક બ્રહ્મનું ધ્યાન કરતો હોય, તેમ રહ્યો. ઉત્સુક થએલા શેઠે કહ્યું કે, “હવે ધ્યાનમાર્ગ બંધ કરીને ભોજન કરો. ઠંડું ભોજન ખાવાથી સુખેથી પરિણમી શકતું નથી, પાચન થતું નથી. ફરી ફરી તેને કહ્યું, ત્યારે “આવા દુઃખીને આવા પ્રકારના ભોજનથી સર્યું'-એમ બોલીને પરિવ્રાજક કેટલાક કોળિયા ગ્રહણ કર્યા. ભોજન કરી રહ્યા પછી શેઠે મહર્ષિને પૂછયું કે, “તમે આટલા દુઃખી કેમ છો ?' પિતાનો અત્યંત આગ્રહ થવાથી તેણે કહ્યું કે, “જો કે, અમે તો સંસારના સંગનો ત્યાગ કરેલો છે, પરંતુ તમારા સરખા ભક્તજન હોય કે સજ્જન હોય, તેમનો સંગ કે પક્ષપાત અમને ઉદ્વેગનું કારણ થાય છે. માટે અમો તમોને અકુશલપણું કહેવા સમર્થ નથી. આટલું જ બસ છે. વધારે આગળ કહેવા માટે મારી જીભ ઉપડતી નથી.” એમ કહીને તે પરિવ્રાજક પોતાના સ્થાને ચાલ્યો ગયો. “ખરેખર આ શું હશે ?' એમ આકુલ મનવાળા પિતા
