Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૩૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
વિશેષતા છે. તથા પરસ્પર ભિન્ન પર્યાયવાળા પ્રાણીઓમાં ભવ્યતાનાં પણ વિવિધ રૂપો છે. (૧૦૦૯)
૧૦૧૦–હવે જો તમે એમ કહો કે, ‘ભવ્યતા સ્વરૂપથી એક છે, તો પણ પોતાના કાર્યની ઉત્પત્તિમાં તેનું રૂપ અનિયત છે. આ કારણે કાર્યમાં ભેદ હોવા છતાં પણ કાર્યની તથાભવ્યતામાં ભિન્નતા નથી. કારણ કે, સ્વરૂપથી એક છે - એમ શંકા કરી કહે છે ઉત્પત્તિમાં સ્વભાવતાનો અનિયમ છે ભવ્યત્વના વિચિત્રસ્વભાવ વિના શક્ય નથી, તો પછી આપણે માનેલી વિચિત્રતાની વાત ઉપસંહાર કરતા કહે છે ભવ્યત્વની નાનારૂપતા-વિચિત્રતા છે, તે અનેકાંતથી યથાર્થ જ છે. વધારે વિસ્તાર કરવાથી હવે સર્યું. (૧૦૧૦)
શંકા કરતા કહે છે કે, ‘જો ભવ્યત્વ અનેક પ્રકારનું છે અને તેના કારણે કાલ ભેદથી ભવ્ય જીવોને જ બીજનું આધાન આદિ આત્મગુણોનો લાભ થાય છે. તો સમ્યક્ત્વ આદિની આરાધનામાં પ્રયત્ન કરવો ઉચિત ન ગણાય, તેથી પ્રાર્થના વગર પણ ઇચ્છિત અર્થની સિદ્ધિ થશે - એમ શંકા કરતા કહે છે
-
-
૧૦૧૧–આ ભવ્યત્વ વિવિધ પ્રકારતાયુક્ત છે, પારમાર્થિક-તત્ત્વબુદ્ધિથી આ જિનપ્રવચનમાં નિરતિચાર સમ્યક્ત્વાદિ આચારોનું પરિપાલન સર્વ પ્રયત્નથી આદરપૂર્વક બુદ્ધિશાલીઓએ કરવું જોઇએ. પુરુષાર્થ કર્યા વગર ઉદ્યમ-પ્રયત્ન કર્યા વગર ભવિતવ્યતાએ હાજર કરેલાં કાર્યો પણ ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી. ‘કાલ, સ્વભાવ, નિયતિ'-એ વગે૨ે વચનની પ્રામાણિકતાથી બીજા પણ જે પુરુષકાર વગેરે કારણસમુદાય કહેલ છે,તેના સહારાથી તથાભવ્યત્વ, સ્વભાવ પોતાનું કાર્ય કરવા સમર્થ બની શકે છે.
૧૦૧૨–દર્શનાચારની તેમજ બીજાં વ્રતોની વિરાધના થવા રૂપ અતિચાર વધારે સેવન કરવાની વ્રત તો દૂર રાખીએ, પણ અલ્પ પણ તેમાં અતિચાર લાગી જાય તો પણ ઘણા ભાગે દારુણ ફળને આપનાર થાય છે. માટે શુદ્ધ ધર્મ-યોગમાં પ્રયત્ન કરવો. અહિં પ્રાયઃ એટલા ાટે જણાવ્યું કે, સારી રીતે નિંદા-ગર્હ કરવાથી વિપરીત રૂપ એવો અતિચાર પણ નિરનુબંધ થાય છે. આમાં શૂરતેજ રાજાનું ઉદાહરણ સમજવું. (૧૦૧૨) તે બતાવતા પાંચ ગાથાઓ કહે છે
-
અલ્પ અતિચારથી દારૂણ ફળ ઉપર શૂરતેજનું દૃષ્ટાંત
૧૦૧૩ થી ૧૦૧૭ પૂર્વે વિસ્તારથી કહેલા નરસુંદર રાજાનો વૃત્તાન્ત સાંભળીને પદ્માવતી નગરીમાં અગ્ર પટરાણી સહિત શૂરતેજ નામનો રાજા મહાવૈરાગ્ય પામ્યો અને દીક્ષા અંગીકાર કરી. સિંહપણે સંસાર ત્યાગી, ચારિત્ર અંગીકાર કરેલું હોવાથી ઉગ્રપણે વિહાર કરી વ્રતો પાલન કરતા હતા. કેટલોક સમય થયા પછી ગજપુરમાં, સાધુ-સાધ્વીઓને જે શેષકાળમાં માસકલ્પ ક૨વાના છે, તે માસકલ્પ થયો, ત્યારે શૂરતેજ રાજર્ષિ સાધુ-સાધ્વીઓના વર્ગ સહિત ત્યાં પધાર્યા. આ પ્રમાણે જ્યારે વિહાર પ્રવર્તો, ત્યારે નગરમાં સાધુ -સાધ્વી યોગ્ય જે સુંદર આચારો તેની લોકો પ્રશંસા ક૨વા લાગ્યા. લોકો પ્રતિબોધ પામ્યા, મિથ્યાત્વ
