Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૩૩
તેનું કલેવર પૃથ્વીપીઠ પર રગદોળાતું દેખીને અનુકંપા-યુક્ત ચિત્તવાળા લોકો તેને પાણીથી સિંચવા લાગ્યા. બિલકુલ હાલતી - ચાલતી કે શ્વાસ લેતી ન હોવાથી લોકોને શંકા થઇ કે, ‘અરે આને મૂર્છા આવી છે કે મૃત્યુ પામી છે ?' જ્યારે કોઇ કશો પણ નિર્ણય કરી શકતા નથી, એટલે ભગવંતને પૃચ્છા કરી કે, ‘હે ભગવંત ! પેલી વૃદ્ધા મૂર્છા પામેલી છે કે મૃત્યુ ?' ત્યાર પછી ભગવંતે જણાવ્યું કે, ‘મૃત્યુ પામીને દેવલોક પામી છે.' દેવલોકમાં સર્વ પર્યાપ્તઓ પામીને અવધિજ્ઞાનનો ઉપયોગ મૂકીને પૂર્વભવમાં અનુભવેલનું સ્મરણ કરીને તે દેવ પ્રભુને વંદન કરવા માટે આવ્યો, ત્યારે લોકોને જણાવ્યું કે, પેલી સ્ત્રી હતી, તે જ આ દેવ છે.' ફરી જ્યારે આ હકીકત લોકોને કહી, એટલે લોકોને આશ્ચર્ય થયું કે, ‘અહો ! એકલા માત્ર પૂજાના પરિણામ કર્યા કેટલા માત્રમાં આણે અમરતા પ્રાપ્ત કરી.’
ત્યાર પછી ભગવતે ધર્મકથા કહેવાનો પ્રારંભ કર્યો-‘થોડો પણ શુભ અધ્યવસાય વિશિષ્ટ ગુણપાત્રનો અધિકારી બનાવી મહાફલ આપનાર થાય છે. જેમ એક જળબિન્દુ સ્વયંભૂરમણાદિ સમુદ્રમાં નાખવામાં આવે, તો તે કાયમ માટે અક્ષયભાવ પામે છે. તે બિન્દુના આશ્રયના શોષનો અભાવ હોવાથી. એ જ પ્રમાણે વીતરાગ અરિહંત પરમાત્માઓ વિષે, તેમના પ્રધાન વીતરાગાદિક ગુણો વિષે બહુમાન - પક્ષપાત કરવો, તે વીતરાગ પરમાત્માની પૂજાથી થાય છે. જિનેશ્વરો, ગણધરો, દેવેન્દ્રો, રાજાઓની મધ્યે જે પ્રધાન-મુખ્યપદની પ્રાપ્તિ, તથા પૂજા-સમયે ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યાનુબંધી પુણ્યકર્મનો બંધ, તથા અશુભ કર્મનો ક્ષય થાય અને તેના યોગે કાલાન્તરે ક્રમે કરી યથાખ્યાત ચારિત્રરૂપ ઉત્તમ ધર્મની સિદ્ધિ થાય છે. સર્વ વીતરાગ જિનેશ્વર અરિહંત પરમાત્માની પૂજાના પ્રભાવથી થાય છે. તથા ઉત્તમ એવા જિનેશ્વરના ધર્મની પ્રસિદ્ધિ-પ્રભાવનો પ્રકાશ તે પણ જિનેશ્વર વીતરાગ પરમાત્માની અભ્યર્ચના કરવાથી થાય છે. આ પૂજાના પ્રણિધાનરૂપ ધર્મના બીજથી ભવગહનમાં દારિત્ર્ય દૂર થવા સાથે, અત્યંત પ્રધાનભૂત શબ્દાદિક વિષયસુખની પ્રાપ્તિ સાથે, ઉત્તરોત્તર તેમાં ત્યાગ બુદ્ધિ થાય છે. ક્રમે કરી તે આઠમાં મનુષ્યભવમાં સિદ્ધિ પામનારો થાય છે. આ આઠ ભવોની વચ્ચે સાત દેવના ભવો થાય છે, તે જુદા સમજવા, નહિંતર બંનેના ભવો સાથે ગણવાથી આઠમો દેવભવ આવી જાય. અને તે દેવભવમાં સિદ્ધિ સંભવતી નથી. આઠમાં ભવમાં જેવી રીતે સિદ્ધિ મેળવી, તે કહે છે
-
કનકપુરમાં કનકધ્વજ રાજા થઇને શરદકાલના ઇન્દ્રમહોત્સવના કારણે નગરથી બહાર નીકળ્યો, ત્યારે આગળ કહીશું, તેવું વિલક્ષણ અશુભ દેખીને તે પ્રત્યેકબુદ્ધ થયો. તે આ પ્રમાણે – દેડકાને સર્પે, તેજ સર્પને કુ૨૨ નામના પક્ષિવિશેષ,. કુ૨૨ને અજગરે - એમ દરેકને એક બીજા દ્વારા પકડીને ભક્ષણ કરતા દેખ્યા. ત્યાર પછી વિચારણા કરવા લાગ્યા કે, ‘આ જગત હીન, મધ્યમ, ઉત્તમ એવા ભેદવાળું છે, તેમાં મોટો નાનાને, નાનો તેથી હીનને ભક્ષણ કરે છે. જે પ્રમાણે વિચાર્યું, તે વિસ્તારથી સમજાવે છે. આ લોક દેડકાની જેમ જાતિ, કુલ વૈભવાદિકની ન્યૂનતાવાળો હોય તો, સર્પ સરખા બીજા તેનાથી બળવાન હોય તેમના વડે,
