Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૮૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
શૈવપંથના સંન્યાસીએ તેને કહ્યું કે, ચાર પાંખડીવાળા નાભિરૂપ કમળની અંદર કાશકુસુમસમાન ઉજ્જવલ દેહવાળા, ચદ્રખંડથી મંડિત મસ્તકવાળા, ત્રણ નેત્રવાળા, ત્રીજા નેત્રમાં પ્રવર્તતી અગ્નિજવાળાઓથી જેમણે સમગ્ર દિશા-વલયો પ્રકાશિત કર્યો છે, જેમણે અર્ધ દેહથી પોતાની પ્રાણપ્રિયા પાર્વતીને ધારણ કરી છે – એવા શિવનું ધ્યાન કરવું.
ત્યાર પછી તેની પ્રક્રિયા આ પ્રમાણે જણાવી કે-સિદ્ધિ, ઋદ્ધિ, ધૃતિ, લક્ષ્મી, મેઘા, શાંતિ, સ્વાધા. સ્થિતિ - આ નામની આઠ સદ્ય દેવકળાઓ સંક્ષેપથી કહી જણાવી. સોદેવને પશ્ચિમદલમાં આ પ્રમાણે પૂજા કરવી. રચ, રક્ષા રતિ, પાલ્યા, કામ્યા, કૃષ્ણા, રતિ, ક્રિયા, વૃદ્ધિ, કાલ, રાત્રિ, બ્રામણી, મોહની આ પ્રમાણે તેર વામદેવની કળાઓ કહેલી છે. વામદેવને ઉત્તરદલમાં પૂજવા. ત્યાર પછી મોહ, મદ, નિદ્રા, માયા, મૃત્યુ, ભય, જરાએમ આ અઘોરની સાત કળાઓ સંક્ષેપથી કહેલી છે. દક્ષિણદલમાં અઘોરની પૂજા કરવી. નિવૃત્તિ, પ્રતિષ્ઠા, વિદ્યા શાંતિ એમ આ તપુરુષની ચાર કળાઓ કહેલી છે. પૂર્વદલમાં તપુરુષની પૂજા કરવી. તારા, સુતારા, તરણી, તારયંતી અને સુતારણી એ ઇશાનદેવની પંચ કળાઓની પૂજા પ્રયત્નપૂર્વક કરવી. કર્ણિકાના મઘમાં ઈશાનદેવની પૂજા કરવી. આડત્રીશ કળાઓથી યુક્ત, પાંચ તત્ત્વ સહિત એવા પ્રાસાદને જે જાણતો નથી, તે શંકરને જાણતો નથી. ત્યાર પછી તે રાણી ચંબકદેવમાં સ્થિરચિત્ત કરીને હંમેશાં તેમાં જ એકાગ્ર મન રાખી ધ્યાન કરવા લાગી. (૮૯૦)
કોઈક સમયે તપથી દુર્બલ થયેલી કાયાવાળા, છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ આદિ આકરી તપસ્યા કરનાર જૈન સાધુનાં તેને દર્શન થયાં. ત્યાર પછી બહુમાન-સહિત તે સાધુની પર્યાપાસના વિનયાદિક કરવા લાગી. તેવા પ્રકારનો યોગ્ય સમય મળ્યો, ત્યારે તેમની પાસે ધ્યાન સંબંધી પૃચ્છા કરી કે-ધ્યાન કેવા પ્રકારનું હોય ?' તે તપસ્વી સાધુ અગીતાર્થ હોવાથી તેણે આ પ્રમાણે તેને કહ્યું કે “અમે જયારે ભિક્ષા લેવા માટે જઈએ, ત્યારે હાથમાં ગ્રહણ કરવા લાયક એવા આ દંડવિશેષ છે, તે જ્યારે ઈર્યાવહિ કે પ્રતિક્રમણ આદિ સમયે તેને આગળ રાખીને ધ્યાન કરીએ છીએ. એટલે તે રાણીને એમ થયું કે, “આ જૈનો ધ્યાનમાર્ગથી બહાર વર્તનારા છે' એમ તે રાણીને દયા ઉત્પન્ન થઇ. તે રાણીને પોતાનું કથન શ્રવણ કરવાથી ખેદ પામેલી દેખીને તે સાધુએ પોતે કોઈક ગીતાર્થ આચાર્યને પોતાની પ્રરૂપણા સંબંધી કથન કર્યું. તે ગીતાર્થ આચાર્ય મહારાજે તેવા પ્રકારનો પ્રસંગ મેળવીને જૈનાગમોમાં કહેલી ધ્યાનવિષયક સમજણ આપી કે, અમારા જૈનમતમાં આ એક ધ્યાનમાર્ગ છે. “સંપૂર્ણ શરદ-ચંદ્ર સમાન આહલાદક વદનવાળા, સિંહાસન પર વિરાજમાન, પરિવાર-સહિત, કેવલજ્ઞાનથી ઉજ્જવલ અને ઉજ્જવલ વર્ણવાળા એવા વીતરાગ જિનેન્દ્રનું ધ્યાન કરવું.”
ત્યાર પછી તેણે ધ્યાનનો સ્વીકાર કર્યો. પછી તેને કૌતુક ઉત્પન્ન થયું કે, “ધાર્મિકાદિ પુરુષો કેટલે દૂર રહેલા ત્યાં સુધી - આનો અભિપ્રાય આ પ્રમાણે સમજવો કે-“ભગવંત જે સમયે દેશના આપવા માટે પધારે છે, ત્યારે કોઈ એકાદ મહર્થિક વૈમાનિક દેવ કદાચિત ત્રણ
સધોદેવ, વામદેવ, અઘોર અને તન્દુરુષ આ ચાર શંકરદેવનાં રૂપો છે.
