Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૨૫
વિષયક શુકયુગલનું ઉદાહરણ પૂર્ણ થયું.
૯૮૭–હવે ભાવ-અભ્યાસ ઉદાહરણ તેને જાણવું છે, જેમાં અતિ ઉત્કટ-તીવ્રભાવપરિણામ ઉત્પન્ન થાય. પોતે જ કરેલા અશુભ-પાપ વ્યાપારનો ઉગ કરી અતિશય મોક્ષની અભિલાષા કરનારા “નરસુંદર” રાજાની જેમ થાય. (૯૮૭) આ જ વક્તવ્યતાનો સંગ્રહ કરતા સાત ગાથા કહે છે –
- ભાવાભ્યાસ ઉપર નરસુંદર રાજાનું દૃષ્ટાંત) ૯૮૮ થી ૯૯૪ તામ્રલિમી નામની નગરીમાં “નરસુંદર' નામનો રાજા રાજય પાલન કરતો હતો. “બંધુમતી' નામની તેને ભગિની હતી. વિશાળ ઉજજયિની નગરીના “પૃથ્વીચંદ્ર' નામના અવંતીનરેશ સાથે તેનાં લગ્ન થયાં હતાં. તે પૃથ્વીચંદ્ર રાજાને આ બધુમતી ભાર્યામાં અતિશય રાગ હતો અને ક્ષણવાર પણ તેનો વિરહ સહન કરી શક્યો ન હતો. મદિરાપાન કરવાનો વ્યસની થયો હતો. સ્ત્રીરાગ અને મદિરાપાનના વ્યસનમાં એવો ડૂબી ગયો કે, રાજયકાર્યની ચિંતામાં બેદરકાર બન્યો. દેશની ચિંતા કરનાર બીજા અધિકારીઓ પણ પોતાની ફરજમાં પ્રમાદ કરવા લાગ્યા. એટલે ચોરો-લૂંટારાઓ સર્વ જગો પર નિર્ભયતાથી વૃદ્ધિ પામવા લાગ્યા. સીમાડાના રક્ષણ કરનાર રાજાઓ પણ સીમાડાના ગામો લૂંટવા લાગ્યા. આ પ્રમાણે રાજ્યનો નાશ થતો દેખી મંત્રીએ ચિંતવ્યું કે, “લોકો ત્રાસ પામેલા હોય, ભયભીત થયા હોય, હાહાભૂત અશરણ બની ગયા હોય, લોકોના જીવ ઉડી ગયા હોય, તેવા સમયમાં રાજા પ્રજાનું રક્ષણ ન કરે, તો સમગ્ર રાજ્યનો વિનાશ થાય.” તથા “સર્વ પ્રજાઓનો આધાર હોય તો રાજા છે, મૂળ વગરના વૃક્ષને સ્થિર રાખવા મનુષ્યનો પ્રયત્ન બર આવતો નથી.” વળી રાજા ધાર્મિક કુલાચારની, તેમજ શિષ્ટજનની, વિશુદ્ધ નીતિનું પાલન કરનારો હોય, પ્રતાપવાળો અને ન્યાયને અનુસરનારો હોય-એમએમ વિચાર કરીને બીજા તેના પુત્રાદિકની તેના પદ પર સ્થાપના કરી. ત્યાર પછી તે રાજાને બન્યુમતી પત્ની સહિત પલંગમાં સૂતેલા હતા, તેવી જ સ્થિતિમાં મહાજંગલની અંદર મંત્રીએ તેનો ત્યાગ કરાવ્યો. તેના પહેરેલા કપડામાં એક લેખ લખીને બાંધ્યો કે, “હવે તમારે અહીં ન આવવું તે જ તમારા માટે ગુણકારક છે.” હવે મદિરાનો મદ ઉતરી ગયો અને લેખ દેખ્યો, એટલે તેને કોપ ઉત્પન્ન થયો કે, “મારા જ પરિજને મને રાજયમાંથી હાંકી કાઢ્યો ! તેને જ દેશવટો આપવા લાયક છે.” ત્યારે બંધુમતીએ વિનંતિ કરી કે, “હે દેવ ! પુણ્ય ખલાસ થાય છે, ત્યારે આવી જ અવસ્થા પ્રાપ્ત થાય છે. તો હવે તેને કાઢી મૂકવાના કાર્ય કરવામાં કોઈ કાર્ય સિદ્ધિ થવાની નથી, માટે હવે મારા પીયર તામ્રલિપ્તી નગરીએ જવું હિતાવહ છે. ત્યાર પછી બંને તે તરફ ચાલવા લાગ્યા. નગર બહાર ઉદ્યાનમાં આવ્યા પછી દેવીએ રાજાને ઉદ્યાનમાં રોકીને બેસાડ્યા. દેવીએ નગરમાં પ્રવેશ કરીને નરસુન્દર રાજાને સમાચાર આપી, ભગિનીના પતિને સામેયું કરી પ્રવેશ કરાવવાની તૈયારી કરવા માંડી. માલવપતિને તે સમયે અતિશય ભૂખ લાગી. એટલે કાકડીના વાડામાં કાકડી લેવા માટે પ્રવેશ કર્યો. તેણે છીંડીના અપમાર્ગેથી પ્રવેશ કરેલો હોવાથી તેના રખેવાલે “આ ચોર છે' એમ ધારી, લાકડીથી મર્મસ્થાનમાં માર્યો, એટલે અને
