Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૫૧૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ કલ્પવૃક્ષની નજીકમાં આવ્યો. ત્રણ પ્રદક્ષિણા ફરી, પૃથ્વીતલ પર મસ્તક નમાવીને ભાલતલ પર જોડેલા બે હાથ સ્થાપન કરીને વિનંતિ કરવા લાગ્યો કે, “હે ભગવંત ! કલ્પતરુ ! તમો તો યથાર્થ નામ પ્રમાણે ગુણવાળા છો. હું ઘણો દુ:ખી છું. તો મારા પર કૃપા કરો કે, જેથી આ લીખો જૂ ભાવમાં પરિણમે, જેથી હું સુખેથી ગ્રહણ કરીને સહેલાઈથી તેનો ત્યાગ કરી શકું.” તે જ ક્ષણે તે દુર્ભાગી ઇચ્છા પ્રમાણે મોટી જૂઓવાળો થયો. રાજયાદિ ફલ આપનાર એવા કલ્પવૃક્ષ પાસે નિબુદ્ધિએ તુચ્છ ફલની માગણી કરી અને દુઃખી થયો, તેમ ધર્મથી પરાભુખ લોકો પણ દુઃખી થાય છે.”
આ પ્રમાણે કર્ણને પવિત્ર કરનાર જિનેશ્વરે કહેલ વચન શ્રવણ કરીને તરત જ લલિતાંગ રાજા ભવ-નિવાસથી વૈરાગ્ય પામ્યો. પુત્રને રાજય પર સ્થાપન કરીને તીર્થકર ભગવંત પાસે ઉન્માદયન્તી સહિત મહાવિભૂતિથી ચારિત્ર અંગીકાર કરી સંયમ - પર્વતના શિખર પર આરૂઢ થયો. ચારિત્રમાં પણ દુષ્કર તપ કરીને છેલ્લી મરણસમાધિની આરાધના કરીને બંને ઇશાન દેવલોકમાંદેવપણું પામ્યા. ઉદાર ભોગો લાંબા કાળ સુધી ભોગવીને ત્યાંથી ચ્યવીને ધાતકીખંડના પૂર્વવિદેહમાં રત્ન પુરીમાં રત્નનાથ રાજાની કમલાવતી નામની રાણીની કુક્ષિમાં ચંદ્રપાનના સ્વપ્નથી સૂચિત આ ઉત્પન્ન થયો. નવ મહિના પૂર્ણ થયા એટલે પુણ્યના નિધાન સમાન, લોકોનાં નેત્રોને, કમળોને જેમ સૂર્ય વિકસિત કરે તેમ આનંદ પમાડનાર પુત્રપણે જન્મ થયો. તે સમયે પિતાની સેવા દેવસેના જેવી હતી. તેથી તે પુત્રનું દેવસેન' નામ પાડ્યું. અનુક્રમે યોગ્ય વય પામ્યો, ત્યારે સર્વ કળાઓ ભણાવી. નગરના શ્રેષ્ઠ દરવાજાની ભુંગળ સમાન બાહુયુગલવાળો તે કામદેવના નિવાસ-નગર સમાન તારુણ્ય પામ્યો. પેલી ઉન્માદયન્તીનો જીવ તો વૈતાઢય પર્વતની ઉત્તરશ્રેણિમાં મણિકુંડલ નામના નગરમાં મણિપતિ રાજાની મણિમાલિકા નામની ભાર્યા ચંદ્રકાન્તા નામની પુત્રીપણે ઉત્નન્ન થયો. તરુણ લોકોનાં નેત્રોને ઉન્માદ કારણભૂત યૌવન પામી.
- તે પોતાના શરદના ચંદ્રસમાન નિર્મલ ચરિત્રથી લોકોમાં ખેચરો અને ભૂમિચાર મનુષ્યોને સલાહનું સ્થાન પામ્યો છે. કોઈ રૂપવાન મનોહર પુરુષને દેખે, તો પણ તે કુમારિકાને રાગ ઉત્પન્ન થતો નથી, તેથી માતા-પિતાનું મન આકુળ-વ્યાકુળ થયું.કારણ કે, યૌવનવંતી નારીઓ ભર્તારને સ્વાધીન કરવામાં આવે, તો તે લોકોમાં સૌભાગ્યપણું પામે છે, નહિતર નહિ. માટે હવે શું કરવું ? આ પ્રમાણે તેઓ ચિંતાતુર રહેલા હતા, તેટલામાં ક્યાંયથી પણ લોકમુખે એમ સાંભળવામાં આવ્યું કે, દેવસેનનો યશવાદ સર્વત્ર ગવાય છે તે સાંભળતાં જ તેના પૂર્વભવના સ્નેહયોગે ચંદ્રોદય-સમયે જેમ ક્ષીરસમુદ્ર ઉછળે, તેમ તેને પણ તેના વિષે રાગ ઉત્પન્ન થયો. ત્યાર પછી પોતાના શરીરની લગાર પણ સાર-સંભાળ કરતી નથી. પુષ્પ, ચંદન વગેરે ઉત્તમ પદાર્થોના પરિભોગનો ત્યાગ કર્યો. અત્યંત શૂન્ય મનવાળી સમગ્ર દિશામુખોનું અવલોકન કરતી, જવરથી વિરહિત હોવા છતાં પણ કાયમ ભોજન કે પાણીની અભિલાષા કરતી નથી. (૨૦૦)
હિમ પડવાથી કરમાઈ ગયેલ નલિન સમાન દેહવાલી એવી તેના વક્ષસ્થળમાં તરતનાં
