Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૯૭
પ્રમાણે ભાવના ભાવે-બોલે અને વળી જડબુદ્ધિવાળા એમ પણ કહી નાખે કે, ‘આ જિનવચન સમજવું અને પાલન કરવું તે આપણા સરખાને આ કાળમાં ઘણું ગંભીર અને દુ:ખે સમજી શકાય તેવું છે.' આ પ્રમાણે દુષ્કરત્વ, દુર્બોધ વગેરે દોષો આગળ કરીને તે જ જિનવચનની વિરાધના કરતા અને પોતાના અભિપ્રાય પ્રમાણે માનતા, તથા અત્યારે જિનવચનનું નિર્વિષયપણું માનતા એ પ્રમાણે અશાતના કરતા બાળજડ જીવો સાચો પરમાર્થ સમજતા નથી અને પોતાની શક્તિ છે, તેટલી પણ જિનવચનની આરાધના કરતા નથી. (૯૩૪)
હવે સાધુશબ્દની પ્રવૃત્તિના કારણભૂત જિનવચનનો સદ્ભાવ હોવાથી દુષ્કરત્વ દોષનો પરિહાર કરતા જણાવે છે કે -
-
૯૩૫–સમગ્ર કર્મક્ષય થવા રૂપ સિદ્ધિગતિના સાધક હોય, તો સાધુ છે,તથા અપ્રમત્તતા સેવન કરવા દ્વારા સાધુઓ સિદ્ધિ મેળવનારા છે. આ ગુણથી ઉત્પન્ન થયેલ અન્વર્થ એવા નામથી પણ શાસ્ત્રમાં આ વાત નિરૂપણ કરેલી છે. કહેલું છે કે - “સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાન, ચારિત્ર આ ત્રણના પુરુષાર્થ દ્વારા જેઓ મોક્ષની સાધના કરે તેઓ સાધુ કહેવાય છે.” આગળ કહીશું, તેવા રાધાવેધના ઉદાહરણથી, તે સાધુઓ આ પ્રમાણે અપ્રમાદને આગળ કરીને પોતાના સામર્થ્યથી સિદ્ધિના સાધકો છે. આ શબ્દમાંથી પણ અપ્રમાદની સિદ્ધિ થાય છે, અપ્રમત્તતા સિવાય બીજા કોઇ પુરુષાર્થો મોક્ષ સાધી આપનાર નથી. (૯૩૫) સાત ગાથાથી રાધાવેધનું ઉદાહરણ કહે છે -
.
રાધાવેધનું દૃષ્ટાંત
૯૩૬ થી ૯૪૨—આ ઉદાહરણ વિસ્તારથી આગળ દશ દૃષ્ટાંતે દુર્લભ મનુષ્યભવના અધિકારમાં, ચક્ર નામના દૃષ્ટાંતમાં વિસ્તારથી કહેલ હોવાથી અહિં સંગ્રહ ગાથાનો અક્ષરાર્થ વ્યાખ્યાથી સમજાવીએ છીએ.
ઇન્દ્રપુર નગરમાં ઇન્દ્રદત્ત નામના રાજાને બાવીશ પત્નીઓથી બાવીશ પુત્રો થયા હતા. તેમાં ત્રેવીશમો અમાત્યપુત્રીનો પુત્ર સુરેન્દ્રદત્ત નામનો હતો. બીજી બાજુ મથુરા નગરીમાં જિતશત્રુ રાજાએ પોતાની નિવૃત્તિ પુત્રીનો સ્વયંવર આપ્યો. ત્યાં સુરેન્દ્રદત્ત જે મંત્રીપુત્રીનો પુત્ર હતો, તે જે દિવસે જન્મ્યો હતો, તે જ દિવસે અગ્રિક, પર્વતક, બહુલી, તથા સાગર જન્મ્યા હતા. ઇન્દ્રપુરના રાજા ઘણા પુત્રવાળા છે-એમ સમજીને મથુરાના રાજાએ પોતાની પુત્રી ત્યાં મોકલાવી, ત્યાં આવેલી તે પુત્રીએ સ્વયંવર-મંડપમાં રાધાવેધ સાધીને સુરેન્દ્રદત્તે રંજિત કરેલી કન્યાએ તેના કંઠમાં વરમાલા આરોપી. શ્રીમાલી વગેરે બાવીશ પુત્રોએ રાધાવેધ કરીને પૂતળી ન વીંધી, પરંતુ અગ્નિક વગેરે સાથે જન્મેલા ભાઇઓએ ચંચલતાથી રાધાવેધ કરનારને અનેક વિઘ્નો કરવા છતાં રાધાવેધ કરવાનો ફરી ફરી અભ્યાસ કરેલો હોવાથી ત્રેવીશમાં સુરેન્દ્રદત્તે રાધાવેધની સાધના કરી. ચાર નાના ભાઇઓ તથા તલવાર ઉગામેલા બે પુરુષો બાજુ પર હંમેશા પરેશાન કરવા છતાં ગુરુએ તેને તેવી રીતે કળાઓ ગ્રહણ કરાવી હતી કે, આજુબાજુનો કોઇ ભય રાખ્યા સિવાય રાધાવેધની કળા સાધી હતી. જેથી આઠ ચક્રને
