Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૭૧
અગીતાર્યાદિના વસવાટવાળા ગામ-નગરાદિકમાં રહેવાનો વખત આવે, તો ત્યાં કેવી રીતે રહેવું ? તે જણાવે છે-આપણી શુદ્ધ પ્રજ્ઞાપના-પ્રરૂપણા, તેમ જ શુદ્ધ સામાચારીની સંપૂર્ણ પરિપાલનાને લગારે પણ આંચ ન આવે-ધક્કો ન લાગે - નુકસાન ન થાય, તે પ્રમાણે ભાવનું નુકશાન કર્યા વગર અખંડ ભાવ ટકી રહે, તેમ જે ત્યાં તેમને અનુસરવું પડે, “વચનથી નમસ્કાર' એ વગેરે અનુસરણ કરવા રૂપ અનુવૃત્તિથી તે ક્ષેત્રોમાં તેમની સાથે રહેવું. આ પ્રમાણે તેમની સાથે બહારથી અનુસરણ કરવાથી તેમના આત્મામાં બહુમાન ઉત્પન્ન કર્યું અને
ક્યારેક રાજ તરફથી કે બીજા આપત્તિકાળમાં અગર દુષ્કાળ સમયમાં સહાય કરનારા થાય. (૮૪૦) આથી વિપરીત રીતે વર્તન કરવાનું નુકશાન કહે છે –
૮૪૧–જો તેઓને અનુસરવામાં ન આવે, તેની અનુકૂળતા પ્રમાણે વાસ કરવામાં ન આવે, તો પોતાનો અને બીજાનો ઉપઘાત-નુકશાન થવાનો વારો આવે છે. કેવી રીતે ? તે દર્શાવે છે-પરરાજ્યના જાસૂસ છે, ચોરી કરનારા છે-એવા આરોપથી તે સ્થાનમાં ક્ષોભ ઉત્પન્ન થાય છે. આદિશબ્દથી કોઈ પ્રકારે કોઈનો પ્રમાદથી અપરાધ બની ગયો હોય, તો ઇર્ષાની અધિકતાના કારણે દૂર દૂર સુધી તેની અપકીર્તિ ફેલાવે છે. તેવા પ્રકારના દાતારના કુલોમાં ભંભેરણી કરી આહાર-પાણી દેતાં અટકાવે છે. તે કારણે તે લોકો આપણી લઘુતા કરી આપણી તરફ અનાદરભાવવાળા બને છે, તેથી તેમને પાપબંધ, બોધિનો નાશ થવા રૂપ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે. એમ થવાથી બંનેની દુર્ગતિ થાય છે. માટે બંનેનું અનિષ્ટ ફલ ટાળવા માટે જયણાથી તેમનું અનુસરણ કરવું. (૮૪૨).
૮૪ર-જે કારણથી અગીતાર્થ આદિકને અનુસરવાથી દોષ છે, તે કારણથી કાયા અને વચનની પ્રવૃત્તિ કરવારૂપ દ્રવ્યથી તે અગીતાર્થ આદિકનું રાગ-દ્વેષ-રહિતપણે-મધ્યસ્થસમતાભાવથી મનમાં તો ક્યારે તેવા સમય પ્રાપ્ત થાય કે, મને અનુકૂલ ભાવોનો નિર્દોષ ચારિત્ર-પાલનનો યોગ્ય અવસર ક્ષેત્રાદિ પ્રાપ્ત થાય, તે પ્રમાણે ભાવી કલ્યાણ-બુદ્ધિની રાહ જોતો, વર્તમાનમાં સંયમ ટકાવવા માટે અગીતાર્થદિકનો સહારો લેવા માટે તેમની સાથે કંઈક બોલવા-ચાલવાનો. વ્યવહાર સાચવવો પડે, પરંતુ બહુમાનવાળા ભાવથી વ્યવહાર ન રાખે. * કળાઓ તેમની પાસેથી મેળવવી હોય, અપૂર્વ અધ્યયનનો અભ્યાસ ગ્રહણ કરવાનો હોય, તો તેમને વન્દના-વિષયક અપવાદ સેવવાનો જણાવેલો છે. તે આ પ્રમાણે-“પરિવાર, પર્ષદા, પુરુષ, ક્ષેત્ર, કાલ, આગમ જાણીને કારણે ઉત્પન્ન થાય, ત્યારે જેને જે યોગ્ય હોય તેવો પ્રસંગોપાત્ત વ્યવહાર કરવો પડે. તે અગીતાર્થીનો સાધુ-પરિવાર સુવિહિત ક્રિયાવાળો હોય, તે પર્ષદામાં, વૈરાગ્યવાળી દેશના આપતો હોય અને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરતો હોય, પુરુષ મૈની, ભયંકર સ્વભાવનો હોય, નિર્દય કે અધમ પુરુષ હોય, લોકોતેના કહેવા પ્રમાણે કરનારા હોય, લોકોમાં આગળ પડતો હોય. રાજા હોય, અથવા રાજા, પ્રધાન, નેતા એવો કોઈ દીક્ષિત થયેલો હોય, વિધિ આદિથી અભાવિત ક્ષેત્ર હોય, એટલે કે-ગ્લાન, બાળ કે જંગલ વટાવવાના સમયે અપવાદાદિ સેવન કરવા પડે, ત્યારે તેનો વિધિ-વ્યવસ્થાદિક કરવામાં તે ક્ષેત્રે અભાવિત હોય, અનાક(કુ)લ કાલ હોય.
| જિનેશ્વરે પ્રરૂપેલાં એવાં દર્શન જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ, વિનય વગેરે જ્યાં જેટલાં જેની (ત
