Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૪૫
જશે. કુલનો ઉચ્છેદ કરીને શત્રુવર્ગના મનોરથો પૂર્ણ ન કરો. પોતાનું ઘર સળગાવીને કયો બુદ્ધિશાળી ભુવનમાં અજવાળું ફેલાવે છે ?” આ પ્રમાણે વિનયવાળાં, સ્નેહપૂર્ણ ગુણ-દોષના વિવેકવાળાં વચનોને પણ અવગણીને પશ્ચાતાપથી તપેલા અંગવાળો રાજા નીકળી પડ્યો. સૂર્ય પણ તેટલો તાપ આપતો નથી, ભડભડતો અગ્નિ કે વિજળી-પાત તેટલો બાળનાર થતો નથી કે, જેટલો વગર વિચાર્યું અપ્રમાણિત કાર્ય કરનાર જંતુને પશ્ચાતાપાગ્નિ બાળનાર થાય છે.
ત્યાર પછી મંત્રીઓ, અંતઃપુર, પગે ચાલનારા સુભટો વડે અનુસરાતો રાજા કોઈ પ્રકારે ન ઈચ્છતો હોવા છતાં તેઓએ તેને અશ્વ ઉપર બેસાડ્યો. સેવકવર્ગને દુઃખ આપતો, ધર્મમાં ઉદ્યમવંતને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરતો, શોકાશ્રુજળથી ધોવાતા મુખવાળી તરુણીઓથી દર્શન કરાતો, જેમાં ગીત, વાંજિત્રો, બંધ કરેલાં છે, ધ્વજા, ચામર, છત્રાદિક રાજચિહ્નોથી રહિત એવા રાજા ઘરેથી નીકળી નંદન નામના વન પાસે પહોંચ્યા. હવે તેને રોકવાનો બીજો ઉપાય ન મળવાથી ગજશ્રેષ્ઠીએ તેને કહ્યું કે, “આ ઉદ્યાનમાં સમગ્ર જગતના મુકુટમણિ સમાન એવા દેવાધિદેવનું સુંદર આકૃતિવાળું અલૌકિક દેવમંદિર છે, તો હે દેવ ! ત્યાં ક્ષણવાર તેમનું પૂજન-વંદન કરો. વલી અહિં જ વિપુલ જ્ઞાનવાલા સમુદ્ર કરતાં અધિક ગંભીરતાવાળા, સમગ્ર દોષોને જેણે દૂર કરેલા છે, એવા અમિતતેજ નામના આચાર્ય ભગવંત છે, તો ક્ષણવાર તેમનાં પણ દર્શન કરો, તેમના ઉપદેશ-શ્રવણથી મહાકલ્યાણ થશે. કારણ કે, તેઓ જગતના તમામ જીવોનું હિત કરવાની અભિલાષાવાળા છે,” “ભલે એમ થાઓ જગતના તમામ જીવોનું હિત કરવાની અભિલાષાવાળા છે.” “ભલે એમ થાઓ.” એ પ્રમાણે તેનું વચન માન્ય કરીને ઘણા આડંબર સહિત જિનપૂજન કર્યું. તેમ જ હર્ષાકુલ મનવાળા રાજાએ વિધિથી યથોચિત વંદન કર્યું. (૩૦૦)
ત્યાર પછી ગુરુ સમીપ જઈ વિનય પૂર્વક પ્રણામ કર્યા, ગુરુ સન્મુખ ઉચિત આસને બેઠો. ત્યાર પછી રાજાનો વૃત્તાન્ત જાણી લીધા પછી ગુરુ મહારાજ કહેવા લાગ્યા કે-“હે રાજન્ ! ઈષ્ટવિયોગ, અનિષ્ટ-સંયોગ વગેરે દુઃખરૂપ વડવાગ્નિથી વ્યાપ્ત જન્મ, જરા, મૃત્યુ રૂપ જળથી પરિપૂર્ણ, દુઃખે કરીને જેનો પાર પામી શકાય તેવો આ ભવ-સમુદ્ર ઘણો ભુંડો છે. નારક, તિર્યચ, મનુષ્ય દેવ એવી ચારેય ગતિમાં દરેક જગો પર અનંતી વખત વારંવાર સર્વ જીવોએ સર્વ પ્રકારનાં દુઃખો ભોગવ્યાં છે. આનાં જો કોઈ કારણ હોય, તો ક્રોધાદિ ચાર કષાયોરૂપી ભયંકર સર્પો છે. જે ક્રોધાદિ કષાયો કરવાથી જીવ પોતાના હિતમાર્ગમાં યથાર્થ જ્ઞાન મેળવી શકતો નથી. એ કષાય-સર્પોથી ડંખાએલા અજ્ઞાની આત્માને કાર્યકાર્ય યુક્ત કે અયુક્ત, હિત કે અહિત, બોલવા યોગ્ય કે ન બોલવા યોગ્ય, સાર કે અસાર પદાર્થનો વિવેક હોતો નથી. વધારે કેટલું કહેવું? ક્રોધાદિક ચાર કષાયોને વશ પડેલો બુદ્ધિશાળી સમજુ હોય, તો પણ તેવું કાર્ય આચરે છે. જેથી કરીને આ લોક અને પરલોકમાં વિષયોમાં રાગી બની મહાદુઃખની પરંપરાની શ્રેણિ ઉપાર્જન કરે છે. તમને પણ આ કષાયોના યોગે હૃદયમાં નરકનાં દુઃખ કરતાં પણ અધિક દાહ ઉત્પન્ન કરનાર આવો અનર્થ થયો. આ વિષયમાં મરણ, દુઃખ કરતાં પણ અધિક દાહ ઉત્પન્ન કરનાર આવો અનર્થ થયો. આ વિષયમાં મરણ, દુઃખ દૂર કરવાનો ઉપાય નથી, પરંતુ પાપનાં દુઃખને દૂર કરનાર હોય, તો માત્ર ધર્મ જ છે. ભવમાં
