Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૮૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ અને સ્વજનો આગળ ચાલવા લાગ્યા, એટલે પેલા ચોરો મળ્યા. ચોરોએ જાનના લોકોને, તથા સાધુના માતા-પિતાદિકને લૂંટી લીધા અને છોડી મૂક્યા. ત્યારેચોરો બોલ્યા કે, “આ તો પેલા સાધુ કે, જેને આપણે પકડીને પાછો છોડી મૂક્યો હતો, તે છે.” આ વચન માતાએ સાંભળીને ચોરોને પૂછયું કે, “આ વાત સત્ય છે કે, તમે તેને પકડીને છોડી મૂક્યો હતો,” ચોરોએ હા પાડી. ત્યારે માતાએ છરી લાવવા કહ્યું, શા માટે ? તો કે “નક્કી આ સ્તનોએ તેને દૂધ પાયું છે, તેથી મારા સ્તનો અપરાધી છે, માટે તેને છેદી નાખું.” (ગ્રંથાગ્ર ૧૦૦૦૦) ચોરોએ પૂછયું કે, “આ તમારો શું સંબંધી થાય છે?" માતાએ કહ્યું કે, “આ દુષ્ટપુત્રને મેં જન્મ આપ્યો છે. આ સાધુએ તમોને દેખવા છતાં અમને એમ ન જણાવ્યું કે, “માર્ગમા ચોરો છે, તો પછી આને મારે પુત્ર કેવી રીતે કહેવો ? જે ખરેખર પુત્ર હોય, તે કદાપિ માતા-પિતાદિના સંકટની ઉપેક્ષા કરે ? પરંતુ પોતાની શક્તિ પ્રમાણે આપત્તિથી રક્ષણ ન કરે.' ત્યારે વિસ્મય પામેલા સેનાપતિએ સાધુને પૂછ્યું કે - “હે સાધુ ! માર્ગમાં ચોરો છે' એમ કેમ ન કહ્યું ?” એટલે સાધુએ ધર્મકથા શરુ કરી કે – “અનાદિ અનંત સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતા દરેક જીવોને કોણ બંધુપણે અને તે સિવાયના સંબંધપણે ઉત્પન્ન થયો નથી ? માટે વિવેકવાળાઓ કોઈ દિવસ સ્નેહ કરતા નથી, તથા કષાય-વિષયનો નિગ્રહ કરેલો હોવાથી દ્રષ પણ કરતા નથી. તથા કાનથી ઘણું સાંભળવા છતાં, નેત્રોથી બહુ દેખવા છતાં જેટલું સાંભળ્યું કે દેખ્યું હોય, તે સર્વ સાધુઓએ બોલવું યોગ્ય નથી. “એ વગેરે અમૃતવૃષ્ટિ-સમાન વચનો શ્રવણ કરવાથી દુઃખ દૂર કરનાર એવા પ્રકારની સમ્યકત્વ-બોધિ સેનાપતિએ પ્રાપ્ત કરી, ત્યાર પછી તે ચોરીના ખરાબ પરિણામથી અટકી ગયો, ઉપશાન્ત થયો અને સાધુની માતાને મુક્તકરી કહ્યું કે, “તમે મારાં પણ માતા છો. ત્યાર પછી વિવાહ ઉચિત જે સામગ્રીઓ લૂંટી લીધી હતી, તે પાછી સમર્પણ કરી. આ સાધુની જેમ બીજા સાધુઓએ પણ વચન-ગુપ્તિ સાચવવાની જોઈએ (૬૫૩-૬૫૮)
(કાયમુમિ-વિષયક ઉદાહરણ) ૬૫૯-૬૬૨ કોઈક સમયે એક સાથે સાથે કોઈક મહાસાધુ અટવી-માર્ગમાં વિહાર કરતા હતા. સાથે પડાવ નાખ્યો, એટલે સાથે રોકેલા સ્થાનમાં થોડી પણ ભૂમિ ઉતરવા માટે ન મળી કે, જેમાં સાધુ-સામાચારીને બાધા ન પહોંચે-તેવી રીતે રહી શકાય. કોઈ પ્રકારે ખોળતાં ખોળતાં એક સ્થાન મળ્યું કે, “જેમાં માત્ર એક જ પગ સ્થાપન કરી શકાય તે સ્થાનમાં આખી રાત્રિ એક પગ અદ્ધર રાખીને મુનિ ઉભા રહ્યા. એટલે એક પગ ઝલાઈ પકડાઈ ગયોસ્તંભ સમાન થયો. પરંતુ સાધુજનને અયોગ્ય ભૂમિભાગનો પરિભોગ તે સમયે તે ધીર સાધુએ ન કર્યો. ત્યારે દેવલોકની સભામાં ઇન્દ્ર તેમની પ્રશંસા કરી કે, “દુષ્કરકારક સાધુએ અયોગ્ય ભૂમિનો ત્યાગ કરીને એક પગ ઉપર આખી રાત્રિ પસાર કરી.” ઇન્દ્રમહારાજની પ્રશંસા સહન ન કરનાર એક દેવે નીચે આવી, તેને હાથી વગેરે ભય પમાડનાર રૂપોની વિકર્ણા કરી, તો પણ તે મહાપુરુષ ક્ષોભ ન પામ્યા. કદાચ આમ સંયમ પાલન કરતાં મૃત્યુ પામું, તો પણ મારા કાર્યની ક્ષતિ-હાનિ થવાની નથી-એવા પરિણામથી. જ્યારે બીવરાવવા છતાં ક્ષોભ ન પામ્યો ત્યારે દેવે પરવશ પમાડનાર ઠંડી વિકર્વી, ઠંડીથી સખત શરીરની પરેશાની
