Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૦૫
સ્વસ્થ થશે.” રાજાએ કહ્યું કે, હે સુંદરી ! તું ખેદ ન કર, તું તારો આ નિયમ સુખેથી પૂર્ણ
એમ હસતો રાજા ત્યાંથી ચાલી ગયો. જ્યારે સમયની મર્યાદા પૂર્ણ થઈ, એટલે ભોજન પછી મહેન્દ્ર રાજાએ તેને કહ્યું કે, “હે સુંદરિ ! આજે તો તારો સમાગમ કરવા એકદમ હું ઉત્કંઠિત થયો છું.' તો દેવીએ રાજાને કહ્યું કે, “એકનો મરણ-સમય આવ્યો ત્યારે પાંચસોની માગણી કરવા આવ્યો' આવી જે કહેવત છે, તે અત્યારે સાચી પડી. આજે મેં ઘણા લાંબા કાળે રસવાળું ઘી આદિથી મિશ્રિત મનોહર સ્નિગ્ધ ભોજન કર્યું. તેથી શરીરમાં અત્યારે અતુલ મહાકુલતા ઉત્પન્ન થયેલી છે. વેદનાથી મારું મસ્તક ફૂચી જાય છે, પેટમાં ભયંકર ફૂલની વેદના થાય તે, મારા શરીરના સર્વ સાંધાઓ જાણે તૂટતા હોય, તેમ એકસામટી વેદના ઉત્પન્ન થઈ છે. આટલું બોલતાં તેણે રાજાના લક્ષ્ય બહાર મદનફલ મુખમાં મૂક્યું, એટલે તરત જ એકદમ ભોજન કર્યું હતું, તે સર્વ વમન કરી નાખ્યું. તેણે કહ્યું કે, “હે રાજન્ ! આ શરીરનું અશુચિપણું દેખ કે, તેવા પ્રકારનાં મનોહર ભોજનનોને પણ જેણે ક્ષણ વારમાં અશુચિમકરી નાખ્યાં. વળી તે ભાગ્યશાળી ! અતિશયસુધા પામેલો હોય, તેવો કોઈ પણ તમારા સરખા મૂર્ખ શિરોમણિ પુરુષ સિવાય આ વમન કરેલાભોજનની અભિલાષા કરે ખરો ? ત્યારે રાજાએ પૂછયું કે, “હે સુંદરી ! હું બાલિશ પુરુષ કેવી રીતે થાઉં ? હે મૃગાક્ષી ! આવા ભોજનની અભિલાષા કરનારો કેવી રીતે ગણાઉં ?” રતિસુંદરીએ કહ્યું કે, “હે વિચક્ષણ ! આ વાત પ્રગટ હોવા છતાં તમે લક્ષ્યમાંકેમ લાવતા નથી ? બીજાએ ભોગવેલી સ્ત્રી એ તો વમન કરતાં પણ વધારે હનવસ્તુ છે.” રાજાએ કહ્યું કે, હે સુંદરી ! તારી વાત સત્ય છે. આ લોક અને પરલોકમાં આ અત્યંત વિરુદ્ધ છે. વિષયરાગની અધિકતાથી હું તારા સમાગમ માટે અતિલુબ્ધ બન્યો. આ પ્રમાણે બોલતા, નીસાસો મૂકતા રાજાને કહયું કે – “આ તુચ્છ શરીરમાં તમને રાગનું કારણ શું દેખાય છે? ત્યારે રાજાએ કહ્યું કે, “હે સુંદરી ! તપથી શોષિત થયેલા તારા દેહમાં નેત્રોનું મૂલ્ય આખી પૃથ્વી આપી દઉં, તો પણ અપૂર્ણ રહે છે.” રાજાનો નિશ્ચય જાણીને બીજા ઉપાય હવે કામ નહિ લાગે - એમ જાણીને પોતાના શીલરત્નનું રક્ષણ કરવા માટે શરીરનો વિનાશ ન ગણકારતી રતિસુંદરીએ મહાઆશ્ચર્યકારી સાહસનું અવલંબન કરીને એકદમ પોતાનાં બે નેત્રો ઉખેડીને રાજાને અર્પણ કર્યા. (૧૩૦)
તેણે કહ્યું કે, “હે સુપુરુષ ! તમારા હૃદયને આ અત્યંત વલ્લભ છે, તો સુખેથી આ નેત્રો ગ્રહણ કરો, પરંતુ દુર્ગતિમાં પાડનાર બાકીના શરીર-સમાગમ કરવા વડે કરીને હવે સર્યું.” નેત્રવગરની તેને દેખીને રાજાનો રાગ પીગળી ગયો, વૃદ્ધિ પામતા મહાવિષાદથી વિસ્મય પામેલો તે કહેવાલાગ્યો કે - “હે દેવાંગી ! આવા પ્રકારનું અતીવ ભયંકર કાર્ય તે કેમ કર્યું ? મારા આત્માને પણ અતિશય દુષ્કર દુઃખરૂપદાહને આપનારું આ કાર્ય તે કર્યું. રતિસુંદરીએ કહ્યું કે, “હે રાજન્ ! તમને અને મને બંનેને આ સુખનું કારણ થયું છે. પ્રબલ રોગવાળાને આકરાં કડવાં ઔષધ રોગને મટાડવાસમર્થ થાય છે. હે નરવર ! પરદારાનો સંગ કરવાથી વંશની મલિનતા થાય છે. વળી જગતમાં હંમેશાં રાવણની જેમ અપયશનો ઢોલ વાગે
