Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૧૫ આ પ્રમાણે વિવિધ પ્રકારનાં પશ્ચાત્તાપનાં વચનો બોલતો હતો, ત્યારે ઋદ્ધિસુંદરીએ પણ તેને કહ્યું કે “ખરેખર તું ધન્ય છે કે, તને પાપનો આટલો પશ્ચાત્તાપ થાય છે. કારણ કે, કેટલાક પાપીઓ પાપ કરીને પણ મહા આનંદ પામે છે, જ્યારે ધીરપુરુષો પ્રથમ તો પાપ કરતા નથી અને કદાચ પાપ થઈ જાય, તો પણ તેના પશ્ચાત્તાપનું દ:ખ પામે છે. આમાં તારો દોષ નથી, પરંતુ તે સર્વ દોષ જો અહીં હોયતો અજ્ઞાનની પરાકાષ્ટાનો છે. અંધપુરુષ કૂવામાં પડે, તો કોઈ ડાહ્યો પુરુષ તેને ઠપકો ન આપે. (૧૦૦) તો હવે અજ્ઞાનનો ત્યાગ કર, માર્ગમાં લાગી જા, નિર્મળ જ્ઞાન ગ્રહણ કર, આત્મહિતની બુદ્ધિ ધારણ કર તથા હંમેશાં મનની વિશુદ્ધિનો પ્રયત્ન કર. પાંચ ઈન્દ્રિયોરૂપી ચોર સુકૃત-ધનનું હરણ કરી જાય છે, તેનું રક્ષણ કર જો ભવિષ્યમાં કુયોનિની પ્રાપ્તિ તથા દરિદ્રતા દુઃખનો સંતાપ પામી શોક ન પામવો હોય તો મૃગજળ (ઝાંજવા)માં મૂંઝાએલા મૃગલાની જેમ કેટલાક પુરુષો ખોટા સુખની આશામાં તણાતા તણાતા યમરાજાના મુખમાં પડે છે, તે આપણે સાક્ષાત દેખીએ પણ છીએ. “ઝેર પીવું ઘણું સારું છે, ધગઘગતા અગ્નિમાં પ્રવેશ કરવો સુંદરછે, પરંતુ કોઈ પ્રકારે ઇન્દ્રિયોના વિષયોમાં ગમે તેમ મન કરવું સારું નથી. હાથી મત્સ્ય, સર્પ, પતંગિયો, હરણ વગેરે પ્રાણી-સમુદાય ઇન્દ્રિયોને આધીન બની મૂઢ થઈને વધ-બંધનાદિક મારણાંતિકદુઃખ પામે છે. મનુષ્યો પણ હંમેશાં ઇન્દ્રિયોના વિષયોના અર્થોનો વિસ્તાર પામવા માટે હંમેશા દુઃખ અનુભવે છે - તે તરફ નજર કરો. વળી તેઓ ધન આદિ માટે રાજા આદિની પ્રાર્થના વગેરે કાર્યોમાં કલેશ પામતા દેખાય છે. વિષયોની ખાતર મૂઢ પ્રાણીઓ વિવિધ પ્રકારનાં પાપકર્મો કરે છે અને મનોરથ પૂર્ણ થયા વગર તે મહાપાપ કરનારા નરકમાં પડે છે, પરંતુ જેઓ વિષયોથી પરાભુખ થયેલા હોય, છતે સાધને વિષયોનો ભોગવટો ત્યાગ કર્યો હોય અને સર્વજ્ઞના શાસનમાં લીન બનેલા હોય, તેવા આત્માઓને દેવતાનાં અને મનુષ્યપણાનાં તેમ જ મોક્ષનાં સુખો હથેળીમાં હાજર થાય છે. એ વગેરે વચનો સાંભલીને પ્રતિબોધ પામેલો લોચન કહેવા લાગ્યો કે, “તમે મને ઉત્તમ માર્ગ બતાવ્યો. તે પુણ્યશાળી છે સુંદરી ! તું મારી ગુરુ છે, માટે મને આજ્ઞા કર કે, હવે મારે શું કરવું ? ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “પાવજીવ-જિંદગી સુધી પરસ્ત્રીનો ત્યાગ કરવો.' હર્ષ પામેલા મનવાળા તેણે શ્રાવકનાં અણુવ્રતો અને પરદારાવર્જનનો પાપ-અકરણરૂપ નિયમ અંગીકાર કર્યો. એટલે ઋદ્ધિસુંદરીએ તેની પ્રશંસા-અનુમોદના કરી. ત્યાર પછી ખમાવીને નિરોગી દેહવાળો તે પોતાના નગરે ગયો. ધર્મ પણ પોતાની પ્રિયા સહિત ઈચ્છા પ્રમાણે ધનોપાર્જન કરીને સુખપૂર્વક તામ્રલિપ્તી નગરીએ પહોંચીને પોતાના કુલનો આચાર પાલન કરવા લાગ્યો. આ પ્રમાણે ગુરુવર્ગના બહુમાન અને પૂજા કરવાથી પવિત્ર થયેલી એવી ઋદ્ધિ સુંદરીએ અકરણ-નિયમનું સમ્ય રીતે શુદ્ધ ભાવથી પાલન કર્યું. (૧૧૩)
(ગુણસુંદરીની કથા) દેવાંગના માફક વિકાસ પામતી સુંદરતાવાળી ગુણસુંદરી પણ લોકોનાં મનને આકર્ષણ કરનાર મનોહર તારુણ્ય પામી. કોઈક સમયે સખીઓ સાથે ક્રીડા કરતી હતી, ત્યારે યૌવનગુણ
