Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૧૩
સિંચાએલા સર્વ ગાત્રવાળા તેઓએ પોતપોતાના અનુભવોકહી જણાવ્યા.લોચનનું ચરિત્ર જે એકબીજાએ જાણ્યું હતું, તે પણ એક બીજાએ કહ્યું. લોચનની આપત્તિ જાણીને ધર્મ ઘણો વિષાદ પામ્યો. કરુણાવંત પુરુષો અપકારીઓ ઉપર પણ ઉપકાર કરનાર થાય છે. વળી તેણે કહ્યું કે, “હે પ્રિયે ! જિનેશ્વરો, ગણધરો વગેરે મહાભાગ્યશાળીઓને ધન્ય છે કે, જે જીવો શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરીને અશુભ ભાવોનો ત્યાગ કરે છે. આપણને તો આ અશુભભાવ વિશેષ અધિક થયો છે. જેણે નિસ્પૃહભાવથી આપણને સમુદ્રનો કિનારો પ્રાપ્ત કરાવ્યો, તે કેમ અહિ જીવિતનો સંદેહ અને ધન-હાનિ પામ્યો ?” આ પ્રમાણે લોચનનો શોક કરતા હતા ત્યારે નજીકના ગામના સ્વામીએ તેમને દેખ્યા અને તેમનું અપૂર્વ રૂપ દેખીને તે ચિંતવવા લાગ્યો કે, પ્રિયા-સહિતકામદેવ-સમાન આ કોઈ ઉત્તમ પુરુષ છે, પરંતુ દૈવયોગે અહિં આ એકાકી આવેલો જણાય છે. માટે દેવસ્વરૂપ સમાન એમનું ઉચિત ગૌરવ તથા મારા વૈભવનુસાર તેમનો સત્કાર-સન્માન કરે.
કાદવમાં ખેંચી ગયેલા હાથીને બીજા મોટા ગજેન્દ્રો બહાર ખેંચી કાઢે છે, તેમ આપત્તિમાં આવી પડેલા સજ્જનોનો ઉદ્ધાર સુજનો કરે છે, એમ વિચારીને તે ગામનાં સ્વામીએ તે વણિકને બહુમાનપૂર્વક પોતાને ત્યાં આવવા આમંત્રણ આપ્યું અને એક સુંદર કામકાનમાં ઉતારો આપ્યો, તેની સારી આગતા-સ્વાગતા કરી તેનો કુલેશ દૂર કર્યો. અનાકુલ મનવાળા ધર્મના કાલોચિત વ્યવસાયમાં ત્યાં દિવસો પસાર થતા હતા અને તે ભાગ્યશાળી સુખેથી ત્યાં રહેલો હતો.
પવનથી વહાણ ભાંગી ગયા પછી કંઠે આવી ગયેલા પ્રાણવાળો લોચન પણ સમુદ્રમાંથી એક જીર્ણ કાષ્ઠની પ્રાપ્તિ થવાથી મહામુશ્કેલીથી સમુદ્રના કિનારે પહોંચ્યો. ત્યાં મૂચ્છ આવવાથી બેભાન બની ગયો, કોઈ પ્રકારે વળી મૂચ્છ ઉતરી, એટલે નજીકની પલ્લીસરખા ગામમાં રહ્યો. મોહાંધ મનુષ્ય જેમ અતિગૃદ્ધ બની જાય છે, તેમ આ લોચન પણ મત્સાહારમાં એકદમ ગૃદ્ધ બન્યો, એટલે થોડા દિવસમાં તેના શરીરમાં તેના રસના અંશના દોષથી દુષ્ટ કુષ્ટ-રોગ થયો, જેથી સર્વથા નિદ્રા ઉડી ગઈ અને હવે કોઈ ચેષ્ટા પણ કરી શકતો નથી મહાકષ્ટથી જીવે છે. મનુષ્યધર્મનો વિઘાત કરીને પ્રિયસુખોને માણવાની અભિલાષા કરે છે, તે બુદ્ધિ-નેત્રથી રહિત લોચનની જેમ દુઃખનો ભાજન બને છે. આવા દુઃખથી ક્લેશ પામતો તે લોચન ભ્રમણ કરતો કરતોકોઈ વખત થાણેશ્વર પહોંચ્યો. પાણિ ભરવા માટે નીકળેલી ધર્મની પત્નીએ દેખ્યો. સજ્જડ સંવેગ ઉત્પન્ન થાય તેવા, ધૃણા ઉત્પન્ન થાય તેવા કુઇરસ વહેતા તે લોચનને પત્નીએ પોતાના ધર્મપતિને ઓળખાવ્યો. કારુણ્યથી ધર્મ પણ તેને પોતાના ઘરે લાવ્યો. (૭૫)
વળી માર્ગ ભેગા થતા હોય, તેવા સ્થાનમાં રહેલું વૃક્ષ દરેકને સુખ કરનારું થાય તેમ ઘણાના મન ઉપર ઉપકાર કરી, સુખકારી ચરિત્રવાળા એવા તમોને આવી ભયંકર અવસ્થા કેમ થઈ ? તેમ પૂછયું. અથવા તો આ જગતમાં મોટાહોય, તેમને આપત્તિ આવે છે, પણ નાનાને નથી આવતી. સૂર્ય અને ચંદ્ર મહાન છે, તો તેમને રાહુ ઘેરે છે, પરંતુ તારાઓનાના
