Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૧૭
ભીલોની મોટી પલ્લીમાં પહોંચ્યો. અતિવિનયપૂર્વક તેના સ્વામીની સેવા કરવા લાગ્યો. એમ કરતાં મોટા ભીલનો વિશ્વાસપાત્ર બની ગયો.
એક વખત એકાંત સ્થાનમાં બટુક પુરોહિતે ભીલના સ્વામીને પ્રાર્થના કરી કે, શ્રાવસ્તી નગરીમાં પુરોહિતના ઘરમાં ધાડ પાડવા જવું.' તે વાતનો સ્વીકાર કરીને પ્રથમથી સ્થાનનું જાણપણું કરીને તેવા સમર્થ ચરપુરુષોસહિત ત્યાં જઈને પુણ્યશર્માને ઘરે એકદમ ઓચિંતી ઘાડ પાડી. અવસ્વાપિની વિદ્યાથી એકદમ પરિવાર લગભગ ઉંઘી ગયો, ત્યારે ભીલના સમુદાયે તેના ઘરનું સર્વ સારભૂત દ્રવ્ય હરણ કર્યું. હર્ષિત થયેલા બટુકે વિલાપ કરતી ગુણસુંદરીનું હરણ કરી,તેને મધુર વાણીથી આશ્વાસન આપતાં પલ્લીમાં પહોંચાડી (૨૫) ભોજન, વસ્ત્ર, આભૂષણાદિ સર્વ અખૂટ પદાર્થો તેને અર્પણકરવા પૂર્વક મનોહર સ્નેહાળ વચનોથી વિનોદ કરતા કરતા કેટલાક દિવસોપસાર કર્યા. કોઈકદિવસે તેને બટુકે કહ્યુ કે - ‘હે સુંદરાંગી ! વિવિધ પ્રકારના ગુણરૂપ કરિયાણા વડે કરીને જે મારું હૃદય વગર હું મરેલા સરખો હોઉં, તેવો શૂન-મુન આમ-તેમ અથડાયા કરું છું, તો હવે તું મારા પર કૃપા કર. હે ધર્મિણી ! તું આટલી અતિનિષ્ઠુર કેમ બેસી રહી છો ? બીજું તું હૃદયમાં નિશ્વાસ ખાય છે, સૂતાં સૂતાં દિશામુખો તરફ નજર કરે છે, નેત્રો ઘૂમે છે,દૈવે તને દૂર કરી હોવા છતાં હવે તું સ્પષ્ટ જિહ્વાગ્રંથી બોલતી કેમ નથી ?' આ પ્રમાણે તે બોલ્યો.
ત્યાર પછી તર્ક કરવા પૂર્વક ગુણસુંદરીએ તેને કહ્યુ કે ‘હે સુંદર ! આ તું બોલ્યો, તેનો પરમાર્થ હું સમજી શકતી નથી. મેં ક્યારે તારું હૃદય હરણ કર્યું ? અથવા તું કોણ છે ? પહેલાં તું ક્યાં હતો ? આ વગેરે પૂછ્યું, એટલો બટુકે પોતાનુ સર્વ વીતક કહી સંભળાવ્યું તે સાંભળીને સંવેગ પામેલી ગુણસુંદરી ચિંતવવા લાગી કે, ‘આ મૂઢનો મારા વિષે ઘણો મોટો અનુરાગ જણાય છે. અત્યારે આ મ્લેચ્છો અનાર્યો વચ્ચે શરણ વગરની હું એકલી છું. આ કામરાગાંધથી હવે ક્યારે છૂટી શકાશે, તે જાણી શકાતું નથી. અથવા કદાચ મેરુપર્વતની ચૂલા ચલાયમાન થાય, સૂર્યોદય પશ્ચિમ દિશામાં થાય,તો પણ મારા જીવતાં તો કદાપિ મારું કુલ મલિન નહીંકરીશ અને શીલનું પણ ખંડન નહિં કરીશ. વળી આ પણ એટલો બિચારો નિર્ગુણ નથી.કારણ કે, હજુ નીતિથી માત્ર પ્રાર્થના કરે છે, પરંતુ બલાત્કારથી શીલનું ખંડન કરતો નથી. માટે તેને પ્રતિબોધ કરવો અને મારું શીલ અખંડિત રાખવું. એમ કરવાથી અમોને પ્રતિબોધ કરનાર અમારી પ્રવર્તિનીનું વચન પાલન થયું ગણાશે. આ વિષયમાં નિઃશંક હૃદયવાળા થઈને માર્યાં-કપટ કરવું પડે, તો તેનો પણ પ્રયોગ કરવો કા૨ણ નીતિશાસ્ત્રમાં તેવા પાપજન સાથે શાક્ય કરવાનું કહેલું છે - એમ વિચારીને તેને કહ્યુંકે, ‘જો હવે તે માટે તમે ઉદ્યમી થયા છો, તોતે વખતે તમે મને આ હકીકત કેમ ન જણાવી ? જો તમે નજીક હતા, તો પછી મારે દૂર જવાનું કોઈ પ્રયોજન ન હતું. આંગણામાં જ આમ્રફળ પ્રાપ્ત થતાં હોય, તો પછી દૂર રહેલી આંબલીની સિંગમાટે કોણઅભિલાષા કરે ? એમ કરવામાં કોઈ પરલોકવિરુદ્ધ ન હતું, નિર્મલ એવા બંને કુલનું કોઈ કલંક ન હતું, આપણે બંને કુંવારા હતા, જો પ્રથમથી તેમ થયું હોત, તો ઘણું સુંદર હતું. હવે તો લગ્ન થઈ ગયાં. લોકોમાં નિંદા થાય,
-
