Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૮૯ કામી પુરુષને ભોગને યોગ્ય કામિનીની પ્રાપ્તિમાં કામના વિકારો અતિશય-ન નિવારી શકાય તેવા વૃદ્ધિ પામે છે, તેમ દાનશૂરવીર પુરુષને ચારે બાજુથી પ્રાપ્ત થતા યાચકલોકવાળો કાળ દેખીને તેના હૃદયમાં દાન આપવાના વિશેષ પરિણામ ઉત્પન્ન થાય છે. પરંતુ તેનું ઔદાર્ય લક્ષણ આશયરત્ન ભેદ પામતું નથી-ચલાયમાન થતું નથી. (૬૬૬ થી ૬૬૮)
આ પ્રમાણે દ્રવ્યાદિકો લોકમાં પણ શુભ ભાવમાં વિઘ્ન કરનાર થતા નથી, તેની સિદ્ધિ કરીને ચાલુ અધિકારમાં તે વાતને જોડતા કહે છે –
૬૬૯ - જેમ સુભટોને પોતાની કાર્યસિદ્ધિ-પ્રસંગે આવી પડેલા બાણ વાગવા રૂપ વિઘ્નો પોતાના ઉત્સાહમાં પરિવર્તન પમાડતા નથી, તેમ ચારિત્રમોહના દઢ ક્ષયોપશમવાળા શુભ સામર્થ્યવાળા પડિલેહણા, પ્રમાર્જના, જયણાદિક શુભ સમાચારીવાળા મહાનુભાવ ભવ્યાત્માઓને કદાપિ દુભિક્ષાદિ કાળ, ક્ષેત્ર, દ્રવ્યો પરિણામને પલ્ટાવનાર થતા નથી. કારણ કે, તે મહાનુભાવ ચારિત્રવંતને શુભસમાચારી અત્યંત પ્રિયહોવાથી, અને તે સિવાયના પ્રતિબંધનો અભાવ હોવાથી (૯૬૯) તથા –
૬૭૦ - સાકર-મિશ્રિત ઘીથી ભરપૂર એવા ઉત્તમ ભોજનના સ્વાદને જાણનાર, તેમજ જેઓને ધાતુઓને ક્ષોભ થયો ન હોય એવા નિરોગી પુરુષ તેને કદાચિત્ તેવા પ્રકારના કેદખાનામાં અગર જંગલમાં કષ્ટ સમયે લાંબા સમયના વાસી, વાલ, ચણા, સ્વાદ વગરનાં કે બે સ્વાદવાળાં ભોજન કરવાં પડતાં હોય, તો તે વખતે જણાવેલા સ્વાદિષ્ટ ભોજન વિષે હંમેશાં જે પક્ષપાત બહુમાન, ફરી આવું સ્વાદિષ્ટ ભોજન મને ક્યારે પ્રાપ્ત થાય? તેવી ચેષ્ટા -ઇચ્છા શું તેને થતી નથી ? અર્થાત થાય છે. (૬૭). "
૬૭૧૨ - એ પ્રમાણે સ્વાદિષ્ટ ભોજનના રસજ્ઞની જેમ વાચના, પૃચ્છના, પરાવર્તના, અનુપ્રેક્ષા, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, નિયમ, મૌન આદિ સાધુના સુંદર આચારો વિષે કદાચિત દ્રવ્યાદિકસંકટોમાં સપડાએલો હોય, જેથી સ્વાધ્યાયાદિ સમાચારી સેવન કરી શકતો ન હોય, તો કોઈ પ્રકારે તેવા ચારિત્રવંત જીવને તેનો પક્ષપાત બહુમાન યથાશક્તિ-ક્રિયાનું અનુષ્ઠાન વિપરીતાણા રૂપે ન પ્રવર્તે, તે ક્રિયા કરવાનો મનોરથ ચાલ્યો ન જાય. (૬૭૧) હવે પ્રસંગોપાત્ત ચાલુ કાલે આશ્રીને કહે છે – '
૬૭૨- ચારિત્રવંત આત્માઓ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવ રૂપ આપત્તિ આવી પડે, તો પણ તેના ભાવમાં પરિવર્તન ન કરે, તેથી કરીને ચાલુ દુઃષમાકાળરૂપ પાંચમા આરામાં પણ નિરંકુશ ખોટા આચારમાં પ્રવર્તવાની ઇચ્છા ન કરે, “અપિશબ્દથી દુષમ-સુષમારૂપ ચોથા આરાના કાળની તો વાત જ ક્યાં રહે ? પોતાની મતિ-કલ્પનાથી અથવા તો તેવા પ્રકારના અગીતાર્થ સમજાવનાર, કે ઉપદેશ આપનારથી વિપરીત પણે કોઈક શાસ્ત્રના અર્થને અવધારણ કર્યો હોય, તેથી રહિત માટે જ કોઈ પણ અનાભોગથી ખોટા આગ્રહનો યોગ થયો હોય, પરંતું સંવિગ્ન-ગીતાર્થોથી સમજાવવા યોગ્ય, તથા આગળઆગળના અનુષ્ઠાન કરવાની ઇચ્છાવાળા ક્ષાંતિ આદિ દસ પ્રકારના સાધુધર્મથી યુક્ત એવા સામાયિક, છેદોપસ્થાપનીય ચારિત્રવાળા સાધુઓ દ્રવ્યાદિક આપત્તિઓ પામવા છતાં ભાવમાં પલટો ન લાવે-તે
