Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૯૯
હાથી, ઘોડાના સ્વામી ઉંચી કેશવાળીવાળો, સ્કુરાયમાન પૌરુષવાળો કેસરીસિંહ સરખો નરપૌરુષી નામનો રાજા હતો, લક્ષ્મીદેવી સમાન કમળ સરખા કોમળ હાથવાળી કમલસુંદરી નામની તેને પ્રિયા હતી. તેઓએ રતિસમાન રૂપવાળી અતિપ્રસિદ્ધિ રતિસુંદરી નામની પુત્રી હતી. વળી તે નગરમાં બુદ્ધિ, સમૃદ્ધિ અને શ્રુતસંપત્તિથી યુક્ત, હંમેશાં ગૌરવ પ્રાપ્ત કરતો એવોશ્રીદત્ત નામનો મંત્રી, સુમિત્ર નામનો શ્રેષ્ઠી અને સુઘોષ નામનો પુરોહિત હતો. જેઓ ઘણી પ્રસિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરતાં રાજાને ઘણા માન્ય હતા. તેઓ સમુદ્રની જેમ કદાપિ પોતાની મર્યાદા ઉલ્લંઘન કરતા ન હતા. તે ત્રણેયને લક્ષ્મણા, લક્ષ્મી ને લલિતા નામની પત્નીઓ હતી. જેમની કુક્ષિઓમાં અતિકિંમતી એવાં ત્રણ કન્યારૂપી રત્નો ઉત્પન્ન થયાં હતાં. દેવાંગનાઓના રૂપને તિરસ્કારકરનાર એવી, લાવણ્યરૂપવાળી બુદ્ધિસુંદરી, ઋદ્ધિસુંદરી અને ગુણસુંદરી એવા નામથી આ ત્રણેય કન્યારત્નો પ્રસિદ્ધિ પામ્યાં હતાં. રાજપુત્રી રતિસુંદરી સાથે એક જ લેખશાળામાં તેઓ કળાઓ ગ્રહણ કરતી હતી, એટલે સમાન ગુણવાળી એવી તેઓને પરસ્પર પ્રીતિ ઉત્પન્ન થઈ. પંડિતો, ઉત્તમકુલવાળાઓ, ધનવાનો, ધર્મીઓ, તેમ જ કહેલાથી ઉલ્ટાઓને જે સમાનગુણવાળા હોય, તેવા જીવોને ઘણા ભાગે મૈત્રી થાય છે. નિરંતર સ્નેહવાળી એવી રીતે ચારે સખીઓ લોકોનાં નેત્રોને આનંદ પમાડતી. ઘણાભાગે એક સાથે જ ભોજન કરે. શયન કરે અને ક્રીડાઓ કરતી હતી. આ ચારેય સખીઓને દેખીને વિસ્મય પામેલા મનવાળા નગરલોક એમ પ્રલાપ કરવા લાગ્યા કે, “શું કામદેવની પ્રિયાએ કાંઈકકાર્યપ્રસંગે ઉપસ્થિત થતાં પોતાના ચાર રૂપો વિદુર્થી છે કે, દેવી સરસ્વતીએ આવાં પોતાનાં રૂપો પ્રગટ કર્યો હશે ? તેમનાં રૂપ અને જ્ઞાનગુણ કોઈ અન્ય પ્રકારના જણાય છે - એમ લોકો તેમના ગુણો માટે વિસ્મય પામતા હતા.
હવે કોઈક વખતે શેઠપુત્રી ઋદ્ધિસુંદરીના ઘરમાં સર્વે ક્રીડા કરતી હતી, ત્યારે ગુણશ્રી નામનાં કોઈ પ્રવર્તિની તેમના જોવામાં આવ્યાં છે, જેઓ અભિમાન-કલંકથી રહિત હતાં, દોષોની ઉત્પત્તિ જેનાથી દૂર થયેલી છે, સ્થિર સ્વભાવવાળી, નિરંતર અખંડ આચાર પાળનારી, અપૂર્વ ચંદ્રબિંબ સમાન આનંદ આપનાર, ઈન્દ્ર સમાન સુબુદ્ધિવાળી, દોષ તરફ નજર ન કરનારી, કર્મરજના સંગથી રહિત અથવા બાલ-બ્રહ્મચારી, ચંદ્રકિરણ સમાન ઉજજવલ વસ્ત્ર ધારણ કરનારી અને તેવા જ સ્વચ્છ માનસવાળી જાણે શરદલક્ષ્મી હોય, શ્રેષ્ઠ ગૌરવને ધારણ કરનાર, હેમંત ઋતુની જેમ કમલ સરોવરની શોભાને નાશ કરનાર અર્થાત્ તેના કરતાં અધિક શોભાવાળી, જેમણે સમગ્ર દોષોનો અંતર્યો છે, શિશિરઋતુ માફક અતિશીતલ સ્વભાવવાળી, કોયલ સમાન મધુર વચન બોલનારી, વસંતમૂર્તિની જેમ ભવનના લોકોને આનંદ પમાડનાર, ગ્રીષ્મઋતુની જેમ લોકોને અતિ પરસેવો કરનાર, બીજા પક્ષે જેણે ઘણા લોકોનું શ્રેયકલ્યાણ કરેલ છે, એવા ઉગ્રતપની પ્રભાવવાળાં, આ પ્રમાણે સર્વકાળમાં શીલસંપન્ન પવિત્ર ચિત્તવાળાં પ્રવર્તિની દેખીને વિકસિત કમળ-સમાન મુખવાળી રાજપુત્રીએ કહ્યું કે, “તારાઓ સહિત ચંદ્રકળા-સમાન ઉજ્જવલ વેષ ધારણ કરનારાં આ ક્યા સાધ્વી છે? રાજહંસી સાથે બીજી હંસીઓ હોય તેવાં સમાન વેષધારી સાધ્વીઓ સહિત આ કોણ સાધ્વી હશે? ત્યારે વણિકપુત્રીએ કહ્યું કે, “અમારા ગુરુઓને પણ ગૌરવ સ્થાન, ઉગ્ર તપથી દુર્બલ
