Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૭૧
દેખવું, તે જેટલું દુર્લભ છે, તેમ અનેક પ્રકારે ધર્મની આરાધના કર્યા વગર આ જિનધર્મ પણ જીવને મળવો દુષ્કર છે. કદાચ કોઈક પ્રમાદી જીવને આ ધર્મની પ્રાપ્તિ થઈ જાય, પરંતુ પાત્રતા વગર સમુદ્રમાં ચિંતામણિરત્નની જેમ તે ભવ હારી જાય છે. તો આ મનુષ્યત્વાદિ સામગ્રીઓ મેળવીને, પ્રમાદ છોડીને ચતુર પુરુષે આની સ્થિરતા માટે આગળ કહીશું, તેવા અનુષ્ઠાનોનું સેવન કરવું જોઇએ. જિનશાસનના અને તેના અંગો પ્રત્યે અનુરાગ, નિરંતર સુસાધુના સામગમનો અત્યાગ, સમ્યકત્વ અને શ્રુતનો અભ્યાસ, ભવનો નિર્વેદ, ભાવનાઓ ભાવવી, આ ઉલ્લાસ પૂર્વક આરાધના મારવાડ પ્રદેશમાં રણમાં મુસાફરી કરતાં કલ્પવૃક્ષની પ્રાપ્ત થવા માફક, સમુદ્રજળમાં પડેલાને અણધાર્યા વહાણની પ્રાપ્તિ થવાની જેમ લાંબા કાળથી દરિદ્રતાથી પરાભવ પામેલાને ચિંતામણિરત્ન પ્રાપ્ત થાય અને જે ઉલ્લાસ થાય, તેનાથી અધિક ઉલ્લાસ જિનશાસનના અનુરાગ આદિ પ્રાપ્ત થવામાં થવો જોઈએ.
હે જીવ! અત્યારે તે સર્વજ્ઞ ભગવતે કહેલો ધર્મ કોઈ પ્રકારે પ્રાપ્ત કર્યો છે.
તો તું નક્કી સંપૂર્ણ પુણ્યશાળી બનેલો છે. તે જીવ ! જગતમાં ઈન્દ્રપણાની પ્રાપ્તિ સુલભ છે, પરંતુ નિવૃતિસુખના કારણભૂત જિનધર્મની પ્રાપ્તિ ઘણી જ દુર્લભ છે. (૨૫) માટે જિનધર્મને આગળ કરીને, પાપકાર્યોનો ત્યાગ કરીને પ્રવૃત્તિ કરવી યોગ્ય છે. કારણ કે, ફરી આ ક્ષણ મળવો દુર્લભ છે, આ પ્રમાણે હિતશિક્ષા પામેલો આત્મા હંમેશા ભવવિરક્ત ચિત્તયુક્ત બનીને કદાપિ જિનમત છોડવાની ઇચ્છા ન કરે. કમલ-સમાન ઉજ્જવલ શીલની શોભા સુગંધીવાળા, ભુવનના બંધુએવા ગુણી મુનિવરોની હંમેશા આદરપૂર્વક આરાધના કરવી. દઢપણે ગુણોમાં આરૂઢ થયેલો એવો જીવ જો અહિં સાધુસમાગમથી રહિત થાય તો ગુણનો વિનાશ પ્રાપ્ત કરનાર થાય છે, માટે તેમના સમાગમ માટે પ્રયત્ન કરવો. સિદ્ધાંતોને ધારણ કરનાર વિશુદ્ધ શીલાંગોના સંગથી સૌભાગી એવા ઉત્તમ મુનિઓ કદાચ દૂર રહેલા હોય તો પણ મનમાં તેમનું સ્મરણ કરવું. મંત્ર-રહિત સ્નાનની માફક નિર્જીવ દેહની ક્રિયાની જેમ શ્રુતબહુમાન વગરનું અનુષ્ઠાન શૂન્ય માનવું. તેમાં પ્રથમ સૂત્ર ભણવું, ત્યાર પછી તેના અર્થ સાંભળવા, સૂત્ર વગરનું શ્રુતજ્ઞાન અપકવફલ-ભક્ષણ-સમાન નિરસ સમજવું. જેના અર્થ જાણ્યા નથી, એવા પ્રકારનાં ઘણાં સૂત્રો ભણ્યા હોય, તે સુક્કી શેરડી ચાવવા માફક કાર્યસિદ્ધિ કરનાર થતું નથી. ભણ્યા પછી તેનું આચરણ ન કરનાર એવા શાસ્ત્રના પંડિત જ્ઞાનની પ્રરૂપણા કરે છે, પરંતુ દર્ભગ સ્ત્રીને ઘણાં આભૂષણો ભારરૂપ થાય છે, તેમ આચરણ વગરનું જ્ઞાન ભારરૂપ થાય છે. સુસ્થિત પ્રશસ્ત પરમાર્થ સ્વરૂપ છે. ભવરૂપી વ્યાધિની ચિકિત્સાના શાસ્ત્ર સ્વરૂપ જિનવચન હંમેશાં ભણવું, સાંભળવું અને આચરવું. ભવનું સ્વરૂપ એ પ્રમાણે ભાવવું કે, શરદના આકાશવિભ્રમ સમાન જીવિત, યૌવન, પ્રિયસમાગમ આદિ ક્ષણમાં દેખતાં જ નાશ પામવાના સ્વભાવવાળાં છે. પ્રચંડ વાયરાથી ઉત્તેજિત મોટા ભડકાવાળા અગ્નિની
વાળાથી સળગતા ઘર સમાન ભવમાં વાસ કરવા ક્ષણવાર પણ હવે હું સમર્થ નથી. જેમ દુર્જન પુરુષો સંગ નુકશાન કરનાર, દુઃખના છેડા વાળો થાય છે, તેમ સંસારમાં દેવતાઓના સુખના પરિણામ શરુ અને છેડામાં સુંદર પરિણામયુક્ત હોય, તેમજ સમર્થ હોય તો એક માત્ર
