Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
૩૫૬
વગેરે સાધુઓનાં આઠ ઉદાહરણો કહેલાં છે, તેને સંક્ષેપથી કહીશ. (૬૦૭)
૫૬ ગાથાથી તે કહે છે
(૧) ઇર્યાસમિતિ ઉપર વરદત્ત સાધુનું ઉદાહરણ
-
૬૦૮ થી ૬૬૩ કોઈક સન્નિવેશમાં વરદત્ત નામના મુનિવર પોતાના સ્વભાવથી જ ઇર્યાસમિતિમાં અત્યંત ઉપયોગવાળા હતા. હંમેશાં આત્મામાં પૂર્ણ ઉપયોગવાળા, જેમનું નામ ગ્રહણ કર૨વાથી કલ્યાણ થાય,તેવા તે મુનિવરના ગુણોમાં ઉત્પન્ન થયેલા સ્વભાવથી ગુણાનુરાગવાળા સૌધર્માધિપતિ ઇન્દ્ર મહારાજે મનુષ્યલોકમાં દેખતાં ઉપયોગ મૂક્યો, તો વરદત્ત સાધુ સંબંધી જ્ઞાન થયું. તેની ઇર્યાસમિતિમાં અત્યંત નિશ્ચલતા દેખીને સુધર્માસભામાં ઇન્દ્રે તેની પ્રશંસા કરીકે ‘અહો ! આ વરદત્ત સાધુને દેવો અને દાનવો કે જગતના મનુષ્યોમાંથી કોઈપણ ઇર્યાસમિતિથી ચલાયમાન કરવા માટે સમર્થ નથી. આપ્રમાણે ઇન્દ્ર મહારાજાએ કરેલી સ્તુતિમાં અશ્રદ્ધા કરનાર એક મિથ્યાર્દષ્ટિ દેવને તેના વચનમાં વિશ્વાસ ન આવ્યો. તેથી બોલી ઉઠ્યો કે - ‘કોઈ એ આ બરાબર જ કહેલું છે કે – “જે ઇચ્છા થાય, તેનો અમલ કરી લેવો, મનમાં જે આવે, તે બોલી નાખવું, બીજાએ તેમાં શંકા ન કરવી - આવા પ્રકારનું સ્વામીપણું રમણીય છે.” ત્યાર પછી તે શ્રદ્ધા ન કરનાર દેવ અહિં નીચે આવ્યો. બહાર સ્થંડિલભૂમિ જવાના માર્ગમાં આગળ દેડકીઓ, માખીઓ ઢગલાબંધ વિકુર્તી. પાછલા ભાગમાં પર્વતના શિખર સરખા, પવન સરખા વેગવાળા, લાંબે સુધી ઉંચી કરેલી સૂંઢવાળા હાથીની વિષુર્વણા કરી. ત્યાર પછી મહાવતે મોટી બૂમ પાડીને કહ્યું કે, જલ્દી માર્ગમાંથી ખસી જા, નહિંતર જીવતો નહિ રહીશ' સમગ્ર ત્રાસનો ત્યાગ કરીને જવાના માર્ગમા બરાબર ઇર્યાસમિતિને શોધતા શોધતા ગમન કરતા હતા. હાથીના ત્રાસથી લગાર પણ ગભરાયા વગર જેમ પહેલાં ઇર્યાસમિતિના ઉપયોગથી ચાલતા હતા, તે જ પ્રમાણે હાથીની વિકુર્વણા થયા પછી સમિતિનો ભંગ કર્યા સિવાય ચાલતા હતા. ત્યાર પછી હાથીએ સૂંઢથી પકડીને તેમને આકાશતલમાં ઉંચે દૂર સુધી ફેંક્યા. તરત જ ભૂમિ ઉપર તેનું પતન થયું. ફેંકવું અને પતન થવું - તે બેના કાળ વચ્ચે આંતરૂ ન હોવાથી બંને સાથે થયાં-તેમ જણાયું. (૬૧૦)
આટલું થવા છતાં તે મુનિની ઇર્યાસમિતિની પરિણતિ-ભાવનામાં લગાર પણ પતન ન થયું. ભાવનામાં ફરક ન પડ્યો. શાથી ? મારા શરીરના પડવાથી જે દેડકીઓ માખીઓના જીવને પીડા થાય છે, તેનું ‘મિચ્છા મિ દુક્કડં' મને હોજો. એટલું જ નહિં, પરંતુ પોતાનાં અંગોપાંગ-ગાત્રો સંકોચીને ઇર્યાસમિતિ પ્રધાન પણે તેણે સાચવી. તેનો યથાર્થ ભાવ દેવતાએ જાણયો એટલે દેવને સંતોષ થયો, પરંતુ ઉદાસીનભાવ કે બીજા ભાવો દેવને ન થયા. ત્યાર પછી દેડકીઓ, માખીઓ, હાથીનું સંહરણ કરી પોતાનું રૂપ પ્રગટ કરી બતાવ્યું કેવું રૂપ ? તો કે ચલાયમાન હલન-ચલન થતાં કુંડલોના વક્ષસ્થલ ઉપર ફેલાએલ હારનાં કિરણોથી અદૃશ્ય થયેલ અંધકાર - સમૂહથી જેનો મુકુટ પ્રગટ થયેલ છે, એવા દેવે પોતાનું રૂપ બતાવ્યું. ત્યાર પછી મુનિને પ્રાર્થના કરી કે, આપ કંઈક વરદાન સ્વીકારો.' - એમ કહ્યું, ત્યારે સ્પૃહા
