Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૬૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ પામ્યો,એટલે વૈમાનિક દેવ થયોઅને ત્વાં ઘણા કાળ સુધી રહ્યો. ત્યાં આયુષ્ય પૂર્ણ થયું, એટલે ત્યાંથી અવીને આ જ ભારતમાં ઉત્તમ પ્રસિદ્ધિ પામેલા સમૃદ્ધિવાળા લોકોથી વસેલી હોવાથી સુંદર, મેરુપર્વત સમાન દેવોનાં ભવનો સરખા આકારવાળા સુંદર મહેલો પગલે પગલે જેમાં શોભી રહેલા હતા. તેવી શૌરિપુર નામની નગરીમાં અતિશય વૈરરૂપી વિષસ્વરૂપ એવા શત્રુરૂપ સર્પોનો નાશ કરનાર, અનેક કુલકોટિવાળાનકુલ (નોળિયા)ની આકૃતિવાળા યાદવોથી પરિપૂર્ણ તે નગરીમાં હરિવંશના મસ્તકના રત્ન-સમાન અન્ધકવૃષ્ણિ રાજાની શ્રેષ્ઠ પત્નીના ગર્ભમાં તે ઉત્પન્ન થયો. ઉત્પન્ન થયેલો દોહદ પૂર્ણ કર્યો, નવ મહિના પૂર્ણ થયા, એટલે દેવીએ તેને શુદ્ધતિથિમાં જન્મ આપ્યો.
સમુદ્રવિજય વગેરે દેવતાના આકારને ધારણ કરનારા, સૌભાગ્યરૂપ મણિ માટે રોહણાચલ સમાન છેલ્લા એટલે દશમા પુત્ર તરીકે થયા. યાદવોને આનન્દ આપનાર એવો તેનો મોટો જન્મોત્સવ કર્યો અને “વસુદેવ' એવું રાજાએ નામ સ્થાપન કર્યું. અનેક કલા-કલાપ શીખ્યો, અનુક્રમે ઉત્તમ યૌવનવય પ્રાપ્ત કરી. પ્રથમ પુત્રને રાજય આપી, પિતા દક્ષા અંગીકાર કરીને સિદ્ધિ પામ્યા ઇન્દ્ર મહારાજા જેમ સ્વર્ગમા તેમ બંધુવર્ગ-સહિત યથાસ્થિત રાજ્યપાલન કરતાં આનંદ પામતા હતા. જ્યારે જ્યારે વસુદેવકુમાર ઘર બહાર ભ્રમણ કરવા નીકળતો હતો, ત્યારેતેના સૌભાગ્ય, લાવણ્ય, રૂપાદિ ગુણાતિશયમાં આકર્ષાયેલી નગરનીનારીઓ ન નિવારણ કરી શકાય તેવા કૌતુકથી કુલ-મર્યાદાનો ત્યાગ કરીને તેના તરફ ખેંચાયેલા મનવાળી તેને જોવા માટે પોતાના ઘરના ઉપરના ભાગમાં અગાસીમાં, ગવાક્ષમાં, બારીમાં એવી રાહ જોઈએ ઉભી રહેતી હતી કે, કદાચ સમીપમાં-નજીકમાં ઘરના મોટા વડીલ આવે, તો પણ ત્યાંથી ખસતી ન હતી. ચારે બાજુ આખું નગર તેના રૂપ તરફ અત્યંત ઉન્મત્તગાંડું બન્યું. નગરના પ્રધાન પુરુષો એકઠા મળીને રાજાને વિનંતિ કરવા લાગ્યા કે - “હે દેવ! આ કુમાર તો શીલનો સમુદ્ર છે, કદાપિ મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન ન જ કરે, કુમારની ચેષ્ટા મોટા જેવી સમજણવાળી છે, પ્રાણના નાશમાં પણ કદાપિ તે અઘટિત ચેષ્ટા ન જ કરે, તેની અમોને પૂર્ણ ખાત્રી છે. આમ હોવા છતાં પણ નગરની અંદર તેના સૌભાગ્યની અધિકારના કારણે બીજી યુવતીઓ લજજા છોડીને તેનાં દર્શન કરવા માટે વિકારવાળી ખોટી ચેષ્ટાઓ કરે છે. તો કોઈક પ્રકારે તેઓ રાજ-દરબારમાંથી બહાર ન નીકળે, મહેલમાં જ તેમની કાયમી સ્થિત રહે, તેમ દેવે ઉપાય વિચારવો.” રાજાએ કુમારને કહ્યું, “એટલે સુકુમારપણાને કારણે દરેકક્રિયાઓ ઘરમાં રહીને જ કરવા લાગ્યો. રાજાએ કહ્યું, એટલે વિનીતરૂપ કુમારે હર્ષથી રાજાનીવાણી માન્ય કરી અને પાંજરામાં પૂરેલા પોપટની જેમ ઘરમાં જ રહી ઉદ્યમ કરવા લાગ્યો.
કોઈક વખતે પોતાના મોટા બંધુની ભાર્યા શિવાદેવી માટે અતિસુંગધિત પદાર્થોની મિશ્રણ કેરલી ઘસેલી ગંધમુષ્ટિને લઈને દાસી જતી હતી, ત્યારે ક્રીડાથી બલાત્કાર કરી,ગ્રહના વળગાડવાળાની જેમ તેની પાસેથી ખૂંચવી લીધી. દાસી પણ રોષની અધિકતાથીતેને કહેવાલાગી કે, આ પ્રમાણે અનર્થથી યુક્ત હોવાથી તમને બહાર જતા રોકેલા છે. કાનને ન
