Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૬૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ સર્વાંગમાં સ્થાપન કર્યા. જયારે રોહિણીએ તેના મસ્તક ઉપર અક્ષતો વધાવ્યા, ત્યારે પ્રલયકાળમાં સમુદ્રના કલ્લોલો ઉછળે, તેમ ભયંકર કોલાહલકરતા સર્વેરાજાઓ ક્રોધાયમાન બની માંહોમાંહે પ્રશ્નો કરવા લાગ્યા કે, “આ કન્યાઓ કયો પતિ વર્યો વળી કોઈક કહેવા લાગ્યો કે, આ સર્વ રાજાઓનું ઉલ્લંઘન કરીને જેનું કુલ, જાતિ, વંશ, ગુણસમૂહ આદિ જાણ્યા નથી, જેનો દેખાવ પણ સારો નથી, તેવાને કેમ વરમાળા પહેરાવી ? દંતવક્ર નામના રાજાએ રુધિર રાજાને ઉંચા શબ્દોથી કહ્યું કે, જો તમારે કુલનું પ્રયોજન ન હતું, તો પછી આ ઉત્તમવંશના સર્વે રાજાઓને કેમ બોલાવી એકઠા કર્યા? રુધિર રાજાએ પ્રત્યુત્તર આપ્યો કે, તેનો સ્વયંવર આપ્યો હતો, એટલે પોતાની રુચિ અનુસાર તેણે વર્યો. (૧૦૦) માટે કરીને તેમાં તેનો શો દોષ? હવે કુલવાન પુરુષોએ પદારા વિષે કોઈ વ્યવહાર કરવો યોગ્ય ન ગણાય.' ત્યારે દમઘોષ રાજાએ કહ્યું કે - “જેના કુલ, વંશ, સ્થિતિ જાણઈ નથી, તેવા માટે આ કન્યા યોગ્ય નથી, માટે કોઈક ક્ષત્રિયકુળમાં જન્મ થયો હોય, તેવાને કન્યા આપો.” વળી વિદુરે કહ્યું કે, “આ કોઈ કુલીનપુરુષ જણાય છે, તો તેને આદરપૂર્વક વંશની પૃચ્છા કરો.” ત્યારે વસુદેવે કહ્યું કે, “અહિ મારા કુલને કહેવાનો પ્રસ્તાવ જ કયો છે ? અને તમારે જો કહેવરાવવું જ હોય, તો મારા બાહુબલથી જ કુલ આપોઆપ પ્રગટ થશે.” ગર્વવાળું તેનું વચન સાંભળીને જરાસંઘે આ પ્રમાણે કહ્યું કે, “રત્નનાભ સહિત રુધિરને જલ્દી પકડી લો. કારણ કે, તેણે જ આ પડદો વગાડીને આવી પદવીએ પહોંચાડેલ છે. તેની આજ્ઞાથી જેટલામાં તેને ક્ષોભ પમાડવા આવી પહોંચ્યા, તેટલામાં રુધિરરાજાએ રોહિણી અને વસુદેવ સહિત રત્નનાભને લઈને પોતાના રિષ્ટ નામના નગરમાં પ્રવેશ કર્યો અને યુદ્ધને ઉચિત તૈયાર કરી. પહેલા વિદ્યાધરના સ્વામીને વસુદેવે વશ કર્યો હતો, તે અત્યારે હાજર થયો. તેને સારથિ બનાવી પુષ્કળ સેના સહિત નગરમાંથી બહાર નીકળ્યો અને તીક્ષ્ણ આકરા બાણસમૂહ પડવાથી છેડાયા છે, દિશાવિભાગો જેમાં એવું તેમનું પરસ્પર યુદ્ધ જામ્યું.
તેની પાછળ રત્નભાવ સહિત રુધિર રાજા ગયો. અહિં થોડો સમય યુદ્ધ કરીને હારેલો તે નગરમાં પાછો આવ્યો. વિદ્યાધરના સ્વામીએ સ્વીકારેલ સારથિપણાવાળા એવા માત્ર એકલા વસુદેવ યુદ્ધભૂમિમાં રહ્યા. તરુણ સિંહ સરખા તેને અક્ષોભ પામેલો આગળ દેખીને રાજાઓ વિસ્મયથી આકુળ-વ્યાલ બની ગયા. એટલે ઉજ્જવલ કીર્તિવાળા પાંડુરાજાએ વિચારીને કહ્યું કે - “આ આપણો રાજધર્મ ન કહેવાયકે - એ એકલો અને આપણે ઘણા છીએ.” ત્યારે જરાસંઘે કહ્યું કે, કોઈ પણ એક, તેની સાથે યુદ્ધમાં જે જીતશે, તેની રોહિણી થશે. ત્યાર પછી બાણસમૂહને ફેંતો શત્રુ જયરાજા સામે આવ્યો, એટલે વસુદેવે ક્ષણમાં તેના રથના ધ્વજને છેદી નાખ્યો. વળી યમની જિદ્દા સરખા આકારવાળાને છોલી નાખે તેવા અસ્ત્રાથી કાલમુખના મસ્તકને મુંડી નાખ્યું. એ પ્રમાણે બીજા રાજાઓને પણ એવા હણ્યાકે, તેઓ પલાયન થઈ ગયા. તે વખતે રોપાયમાન થયેલા સમુદ્રવિજય પોતાના જીવિતની પણ સ્પૃહા કર્યા વગર સામે ગયા અને એક પછી એક એમ બાણોની શ્રેણીને છોડવા લાગ્યા. વસુદેવ પોતે જાણે છે કે, સામા મોટા બન્યુ આવેલા છે, તેથી તેમના શરીર ઉપર પ્રહાર કરતો નથી, પરંતુ તેમનાં આયુધો અને ધ્વજાઓને છેદી નાખે છે. જ્યારે સમુદ્રવિજય આયુધ
