Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૫૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ વેંગણના શાકનું ભોજન કરતો હતો, તેમાં ન દેખવાથી મુખમાં વીંછી આવી ગયો, એટલે મુખમાં તેણે ડંખ માર્યો. વ્યંતર જાતના વિષવાળો વિંછી હોવાથી તેનું મુખ એટલે મુખમાં તેણે ડંખ માર્યો. વ્યતર જાતિના વિષવાળો વિંછી હોવાથી તેનું મુખ સૂઝી ગયું. એટલે વૈદ્યો આવીને તેની ચિકિત્સા કરવા લાગ્યા. ઘણા ઔષધાદિના પ્રયોગો કર્યા. ઉંચો-નીચો થાય, અંગ-ભંગ થવા લાગ્યા, ગદગદ સ્વરે ચીસો પાડીને રુદન કરતો સોમાનાં માતા-પિતાએ જોયો. તેથી આ રાત્રિભોજન ખરાબ છે.” એમ માનતા તેઓએ છઠ્ઠા વ્રતના ત્યાગનો પણ નિષેધ કર્યો. (૫૯૫)
અહિં સોમાએ કહ્યું કે, “મેં આ ધર્મ ગ્રહણ કર્યો છે.” બીજા કેટલાકોને પણ નિયમ વિશેષો પ્રહણ કરાવ્યા. ત્યાર પછી સોમાના માતા-પિતાએ કહ્યું કે - “હવે તું યત્નથી આ વ્રતોનું પાલન કરજે. હવે તારાં ગુરુ સાધ્વીનાં દર્શન કરીએ.” પછી સાધ્વીના ઉપાશ્રયમાં ગયા. નજીકના શય્યાતરના ચૈત્યગૃહમાં ચૈત્યવંદન કર્યું. ત્યાર પછી સોમાએ ગણિનીને બતાવ્યાં-ઓળખાવ્યાં કે, આ મારો ગુરુવર્ગ છે. ગણિનીએ ઉચિત વિધિથી પ્રથમ બોલાવ્યા. ત્યાર પછી ધર્મોપદેશ આપ્યો. તેને સાંભળીને સંતોષ થયો. સામાન્યથી ધર્મકથા કહ્યા પછી કેટલાક વિશેષ પદાર્થોના પ્રશ્નો કર્યા. ગણિનીએ તેના આગળ કહેવાઈ ગયા, તે પ્રમાણે ઉત્તરો પણ આપ્યા. (૫૯૭).
૫૯૮ થી ૬00 - કયો ધર્મ? તો કે જીવદયા, જીવને સુખ કયું? તો કે, આરોગ્ય કયો સ્નેહ કહેવાય ? તો કે સદ્ભાવ પાંડિત્ય કોને કહેવાય? કાર્યનો નિશ્ચય કરવો તે વિષમ શું છે ? દેવની કાર્યગતિ. શું મેળવ્યું? તો કે લોકો ગુણગ્રાહી થાય છે. શું સુખે ગ્રહણ કરી શકાય કે કોને સમજાવી શકાય ? તોકે, સજજનને, દુગ્રાહ્ય શું ? દુર્જનલોક આ વગેરે પ્રશ્નોના ઉત્તરો આપવાથી તેઓ તેવા ભદ્રિક પરિણામવાળા થયા, જેથી સોમાને સ્વપ્નમાં પણ ઘણે ભાગે વિઘ્ન-અંતરાય કરનારા ન થયા. આ ગાથાઓ ઘણા વિસ્તારથી આગળ સમજાવેલી હોવાથી અને સુગમ હોવાથી વ્યાખ્યા કરતા નથી. (૫૯૮ થી ૬૦૦) શ્રીમતી, સોમાના ઉદાહરણ કહીને ચાલુ વિષયમાં જોડે છે –
૬૦૧- તેવા હલુકર્મી આત્માને ગુણસ્થાનકના પરિણામ ચાલતા હોય, તેને સમગ્ર કલ્યાણ-પરંપરાઓ પ્રાપ્ત થાય છે, કારણ શુદ્ધ નીતિમાર્ગને જ અનુસરી રહેલો છે, માર્ગાનુગામી હોવાથી તે પરંપરાએ સુખાનુબંધની પ્રધાનતાવાલો થાય છે. ગુણસ્થાનકનાં પરિણામવાળા આત્માઓ નક્કી જિનેશ્વરે કહેલા માર્ગનું જ અનુસરણ કરે છે. શાથી? તો કે ઉન્માર્ગે લઈ જનાર મિથ્યાત્વાદિ કર્મનો ક્ષય થયેલો હોવાથી ગુણસ્થાનક-પરિણામનો જ સંભવ હોય છે. તેથી ઉત્તરોત્તર સમગ્ર કલ્યાણના લાભનો અધિકારી થાય છે. (૬૦૧) હવે મહાવ્રતોને આશ્રીને કહે છે –
(સમિતિ-ગુપ્તિનું સ્વરૂપ) ૬૦૨ - કહેલા લક્ષણવાળા ગુણસ્થાનકના પરિણામ હોય, તેને અનુલક્ષીને જે મહાવતો
