Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૫૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ કરવાનો નિશ્ચય કરવો જોઈએ. પટ્ટક સરખી ભગવંતની આજ્ઞા, એ પ્રમાણે ધર્મ વિષયમાં સર્વ યોજના કરવી. પિતૃસ્થાનીય ગુરુ, મશ્કરીના સ્થાન સરખા અજ્ઞાની બીજા મતવાળાઓ, ગૃહસ્થાનીય પોતાના અભિપ્રાયનું જ્ઞાન લોકોમાં પ્રકાશિત કરવું રત્નસ્થાનીય ધર્મ. આવા પ્રકારનાગોલ્ગાર વેપારી સરખા જીવોને ધર્મ આપવો.કોણે આપવો ? તો કે પરહિત કરવા તૈયાર થયેલા ગુરુએ, નહિતર આ જગતમાં આવાને ધર્મ ન અપાય, તો આત્મભરી-એકલપેટો કહેવાય. ઈશ્વરોની જેમ. તે આત્મભરીપણું અનુચિત કહેવાય. (૫૭૦).
- આ પ્રમાણે શ્રીમતી તેનો અભિપ્રાય જાણીને તેને સાધ્વી પાસે લઈ ગઈ. કેમ? તોકે, તને સમજાવવું કહ્યું, પરંતુ વ્રતો આપવાનો અધિકાર મારો નથી, પરંતુ સાધુ-સાધ્વીનો તે અધિકાર છે. ઉપાશ્રયે ગયા, મોટાં સાધ્વીજીએ ઉચિત રીતે તેને બોલાવ્યા દાનાદિ ચારભેદવાળો ધર્મ કહ્યો. કર્મ પાતળાં થવાથી સોનાને તે ધર્મ પરિણમ્યો. ત્યાર પછી વિધિપૂર્વક અણુવ્રતોનું ગ્રહણ-પાલન કરવા લાગી. સોમાએ પોતાના માતા પિતાદિક ગુરુવર્ગને જણાવ્યું એટલે તેઓને પ્રીતીતિ થઈ તેઓએ કહ્યું કે – “આ ધર્મનો ત્યાગ કર.” સોમાએ કહ્યું કે – જયાંથી લીધો છે, ત્યાં ગુરુ પાસે જઈને છોડવો જોઈએ. એટલે વડીલોને ગુરુ પાસે લઈ જવા લાગી ચતુર સોમાએ વિચાર્યું કે, ગુરુઓ-માતા પિતાદિક વડીલો સમક્ષ પ્રત્યુત્તર આપવા સામા બોલવું, તે મને યોગ્ય નથી. બીજુ પ્રવર્તિની-સાધ્વીને દેખવાથી તેમને પણ બોધિ થશે. ઉપાશ્રયે જતાં માર્ગમાં વણિકને ઘરે હિંસાની નિવૃત્તિ ન કરેલી હોવાથી કુલને વિનાશ કરનારું. મહાઘોર હિંસાનું કાર્ય જોયું. એક ગૃહસ્થની વ્યભિચારી સ્ત્રી નોકરના પ્રેમમાં પડી, તેની સાથે પુત્રને મારી નાખવાનો સંકેત કર્યો. તેઓને પોતાના ગોકુળમાં સાથે મોકલ્યો. પુત્રે નોકરને મારી નાખ્યો. પાછો ઘરે એકલો પુત્ર જ આવ્યો. માતાએ ઘંટીના શિલાના પંડથી પુત્રનો ઘાત. કર્યો. પુત્રવધુએ તરવારથી તેની સાસુનો વધ કર્યો. પુત્રીએ ઘોંઘાટ કર્યો આ એકદમ શું થયું? લોકો એકઠા થઈને બોલવા લાગ્યાકે, તેં પણ માતાનો ઘાત કરનારીને કેમ ન મારી નાખી? પેલી કહેવા લાગી કે, “મેં હિંસા ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરેલી છે' વળી લોકો બોલવા લાગ્યા કે – “હિંસાથી જેઓ પાછા હઠ્યા નથી, તે અવિરતિનું પાપ છે.' ત્યારે સોમાએ માતા-પિતાને કહ્યું આ પ્રમાણે માર્ગમાં જતાં કુટુંબની મારામારી દેખી તથા વહાણનાશ પામેલા કોઈક નાવનો વેપારી હતો, તે બીજા દ્વિીપમાં ગયો, ત્યાં માંદો પડ્યો. નોકરે તેની સેવા-ચાકરી આદરપૂર્વક સારી રીતે કરી, એટલે નોકરને પોતાની પુત્રી આપીશ.” કહ્યું. નોકરે કહ્યું કે, “કદાચ આ વાતમાં વિવાદ થાય,તો જીવકા નામના પક્ષીઓ આમાં સાક્ષીઓ નક્કી કર્યા. જો તમો ફેરફાર બોલો, તો તે પક્ષી નિર્ણય આપશે” ઘરે આવ્યો, એટલે સ્ત્રીઓ વગેરે દ્વારા પુત્રી નોકરને આપવા વિષયમાં વિવાદ જાગ્યો, શેઠ પલટાઈ ગયો. આ ફરિયાદ રાજા પાસે ગઈ કે, પુત્રીદાન મને કર્યું છે અને હવે ના પાડે છે કે દેવ ! આમાં પક્ષી સાક્ષી છે.” રાજાની આજ્ઞાથી ત્યાં જઈને તેને લઈ આવ્યો. રાજાને આશ્ચર્ય થયું. ત્યાર પછી નજીકના મનુષ્યનો દૂર કર્યા. પછી પૃચ્છા કરી. “આની સાક્ષી કેવી રીતે ત્યાર પછી છાણમાં કીડા બતાવવા દ્વારાઅર્થાત્ ચાંચના અગ્રભાગથી ભોજન માટે કીડાઓને જુદા સ્થાપન કરીને બીજા નજીકમાં રહેલા હોય, તેમને જાતિ જ દેખી લો. એવા પ્રયોજનથી સાક્ષીએ કહેલું. કેવી રીતે ? તે કહે
