Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૪૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ પ્રતિષેધ કર્યો, એટલે નોકર રાજા પાસે ફરિયાદ લઈ ગયો. રાજાને કહ્યું કે, “આ પ્રમાણે વૃત્તાન્તબન્યોહતો, મેં તેને નિરોગી કર્યો, એટલે મને પોતાની પુત્રી આપી.” “આ કાર્યમાં કોઈ સાક્ષી છે?” “હે દેવ ! છે.” “તો તે કોણ છે?” “જીવકા નામના પક્ષી.” “તે ક્યાં છે?” એમ રાજાએ પૂછયું. એટલે નોકરે કહ્યું કે, “હે દેવ ! સામા કિનારે,” “તે પક્ષીને અહિં લાવો, જેથી તમારા બંને વચ્ચેનો વિવાદ ટળી જાય સેવક ત્યાં ગયો અને પાંજરામાં રાખીને તેને લાવ્યો. લોકોને ખસેડી નાખ્યા, એકાંત કર્યું, એ રાજાએ તે પક્ષીએ પૂછયું કે, “આ વિવાદમાં તું કહે, તે પ્રમાણ છે, તો કહે કે, આમાં શું સત્ય છે ?” કૃમીઓનું ભક્ષણ કરનારા તેઓની આગળ જુનું કીડાવાળું છાણ વેર્યું, એટલે તેમાં છુપાયેલા મોટા કીડાઓ સળવળવા લાગ્યા અને પ્રગટ થયા. (૨૦૦) તે કીડાઓને દેખીને પોતાની ચાંચથી ચલાયમાન કર્યા અને તે દ્વારા એવો સંકેત કર્યો કે, જૂઠું બોલનાર મનુષ્યો ભવાંતરમાં આવા સડેલા છાણના તુચ્છ કડાઓનું ભક્ષણ કરનારા આવા થાય છે. પોતાની જિલ્લાથી બોલીને ફેરવી બોલનારની આ દશા થાય છે.” નોકરની તરફેણમાં ચુકાદો આવ્યો, એટલે કન્યા નોકરને મળી. લોકો તરફથી ધિક્કાર પામ્યો. સોમાના વડીલોએ જૂઠ બોલનારના હાલ દેખીને તે જ પ્રમાણે વ્રત છોડવાની ના પાડી. એ પ્રમાણે થોડા આગળ ગયા, તો કોટવાળા વગેરે આકરા રાજપુરુષો વડે હાથ-પગ કાપેલો તલચોરનાર તલચોર નામનો એક પુરુષ જોવામાં આવ્યો. તેની હકીકત આ પ્રમાણે જાણવી –
( ચોરીના ત્યાગ ઉપર તલચોરની કથા) તે નગરમાં એક સ્ત્રી હતી, તેને અતિવલ્લભ એક પુત્ર હતો કે જેના જન્મ સમયે પિતા મૃત્યુ પામ્યો હતો, તે તરુણપણું પામ્યો. કોઈક દિવસે માતાએ પુત્રને સ્નાન કરાવ્યું. લૂછયા વગરના ભીના શરીરવાળો તે વેપારીઓને એકઠા થવાના દુકાનના સ્થાને ગયો. કોઈ પ્રકારે કોઈક સમર્થ શરીરવાળા સાંઢ તેને ધક્કો માર્યો, એટલે તલના ઢગલા ઉપર પડ્યો. શરીરે ચોટેલા તલ સહિત ઘરે ગયો. ત્યાર પછી માતાએ તે તલના દાણા શરીર પરથી ખંખેરી લીધા. માતાને તલનો લોભ લાગ્યો, એટલે તે તલની તલસાંકળી બનાવીને કરી આપી. દરરોજ તે પ્રમાણે કરીને તલસાંકળીમાં લુબ્ધ બનેલો તે તલનું હરણ કરવા લાગ્યો. ત્યાર પછી ઘણા તલના જથ્થા પણ ચોરવા લાગ્યો. માતા નિવારણ કરતી નથી. કોટવાળે તેને પકડ્યો, એટલે પુત્ર વિચારવા લાગ્યો કે, “માતાએ પ્રથમથી મને ચોરી કરતાં ન અટકાવ્યો, તેથી પ્રથમ દોષ માતાનો છે, તલ ચોરવા તત્પર બનેલા મને શરૂઆતથી જ નિષેધ કરવો હતો. આ પ્રકારનો માતા ઉપર રોષ વહન કરતા તેણે માતાના સ્તનનો એક ખંડ ખાઈલીધો કોટવાળે તેના હાથપગ કાપી નાખ્યા. સોમાના વડીલોએ તેને દેખ્યો. એટલે વિચાર થયો કે, “અરે ! આ ચોરી આવી ભયંકર છે ! એટલે તેઓએ તે વ્રતના ત્યાગનો નિષેધ કર્યો. ત્યાર પછી થોડો પ્રદેશ આગળ ચાલ્યા, એટલે જેણે પોતાના પતિને મૃત્યુ પમાડ્યો છે અને નગરલોકો તેને ફીટકાર કરી રહેલા છે, એવી એક મહિલાને દેખી.
