Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૪૫ દળવાથી ઘંટીનું શિલાતલ હતું, તે પુત્રના મસ્તક ઉપરફેંક્યું, એટલે એકદમ પુત્ર મૃત્યુ પામ્યો. સ્વામીને મારી નાખવાથી ઉત્પન્ન થયેલા તીવ્ર કોપવાળી તેની ભાર્યાએ બંધુમતી પુત્રીના દેખતાં તેને તરવાથી મૃત્યુપમાડી, ઘરની સારભૂત વસ્તુઓ રાજાએ જપ્ત કરી અને તેની ભાર્યાને રાજાએ કેદ કરી. બીજીની પૂજા થઈ. આ સર્વ સોમાના ગુરુવર્ગે-માતા પિતાએ જોયું, “અહો ! આ હિંસા કેવી પાપિણી છે !! જીવોનું ચરિત્ર આવા પ્રકારનું થાય છેકે, “માતા પુત્રને, પુત્રવધુ સાસુને હિંસાના પ્રભાવથી મારનારાં બને છે. તે હિંસાથી આ ભવમાં અને પરભવમાં પણ દુઃખનું કારણ બને છે. લાગ મળ્યો, એટલે સોમાએ કહ્યું કે, “આ વિરતિમય ધર્મ મેં સ્વીકાર્યો છે, તે કરવો કે છોડવો ? “હે પુત્રિ ! હિંસાદિકની વિરતી ન છોડવી !
હવે જ્યાં થોડે આગળ જાય છે, ત્યાં જુઠા પ્રલાપ કરનાર, લોકોનાં અતિનિધુર વચનો વડે તિરસ્કાર પામતો નાશ પામેલા વહાણવાળો વહાણથી વેપાર કરનાર એક વેપારી જોવામાં આવ્યો. તેનો વૃત્તાન્ત જે પ્રમાણે બન્યો તે પ્રમાણે કહે છે
(અસત્યના પ્રપંચો) વસંતપુર નગરમાં વહાણથી વેપાર કરનાર શુભંકર નામનો વેપારી હતો. તેને ઘરનું સમગ્ર કાર્ય સંભાળનાર મંદોદરી નામની ભાર્યા હતી. તેમને સુકુમાર દેહવાળી, ખીલેલા યૌવનવાળી, દેહમાં એક પણ દોષ વગરની શંખિણી નામની પુત્રી હતી. કોઈક સમયે શુભંકર આ દેશમાં ઉત્પન્ન થતી અનેક વસ્તુઓથી ભરેલાં વહાણ લઈને સમુદ્રના બીજા કિનારા પર રહેલા દ્વીપે પહોંચ્યો. ઘણા આદરથી વેપાર કર્યો, તો અઢળક ધન-લાભ મેળવ્યો. ત્યાંથી સ્વદેશમાં આવવા પાછો ફર્યો, ત્યારે પુણ્ય પાતળાં પડવાથી, સમુદ્રની અંદર કોઈ પ્રકારે પર્વત સમાન ઊંચા જનતરંગો ઉઠવાથી, વાહણ સાથે અફળાવાથી તેનું વહાણ ભાંગી ગયું અને અંદર કિંમતી ખરીદ કરેલાં મોતીઓ, પ્રવાલ, દક્ષિણાવર્ત શંખ વગેરે સારભૂત વસ્તુઓ સમુદ્રમાં ડૂબી ગઈ. તેને લાકડાનું પાટિયું મળી જવાથી એક નોકર સાથે સમુદ્ર-કિનારાના ઉપર રહેલા એક ગામમાં ઉતર્યો. ત્યાં અતિનિર્દય છિદ્રો ખોળવામાં તત્પર એવા દૈવે અતિતીવ્ર વ્યાધિ ઉત્પન્ન કરીને તેને નિર્બળ કરી નાખ્યો. અતિભક્તિવાળા સેવકે તેને ઔષધાદિક ખવરાવીને પહેલા જેવો નિરોગી સ્વસ્થ શસક્ત બનાવ્યો. ખૂબ સેવા કરવાના કારણે અને પોતાને જીવતર તેની સેવા દ્વારા મળ્યું, એટલે ખુશ થયેલા તેણે પોતાની પુત્રી તેને આપી. “સાક્ષી વગરનો વ્યવહાર જૂઠો થાય છે, તો અહિં સાક્ષી કોણ?' ત્યારે સેવકે કહ્યું કે, “જીવકા નામના પક્ષીઓ અહીં છે, તે આપણા સાક્ષીઓ.... કારણ કે તેઓ કંઈક વિશેષ વિજ્ઞાનવાળા હોય છે. “આપણી વાતમાં કોઈ વાંધો પડે, તો જીવકા પક્ષી તારો સાક્ષી.” તે પક્ષીને કન્યાદાન-ગ્રહણ વગેરે સર્વ વૃત્તાન્ત નિવેદન કર્યો. કેટલાક સમય પછી બંને પોતાના દેશમાં પહોંચ્યા. કન્યાદાનના સંબંધમાં સ્વજન અને સ્ત્રીવર્ગના કારણે તે બદલાઈ ગયો. ભાર્યા કહેવા લાગી કે, “ઉત્તમકુળમાં જન્મેલી ઉત્તમ રૂપ-સંપત્તિ પામેલી પોતાની પુત્રીને તમારા નોકરને આપવા મારું મન કેવી રીતે ઉત્સાહ પામે ? માટે આ વાત છોડી દેવી એટલે શુભંકરે સેવકને કહ્યું કે, “અરે સેવક ! તું હવે આ આગ્રહ છોડી દે, નકામો ખીજાઈશ નહિ.” આ પ્રમાણે
