Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૪૩
(હિંસા-પ્રપંચ ઉપર મુનિચંદ્રનું દૃષ્ટાંત ) તે નગરમાં ઘણા વૈભવવાળો, સમગ્ર વણિકલોકને બહુમાન્ય, સર્વ જગો પર પ્રસિદ્ધિ પામેલો સાગરદત્ત નામનો શેઠહતો.તેને સંપદા નામની ભાર્યા,મુનિચંદ્ર નામનો તેમને પુત્ર હતો, બંધુમતી નામની પુત્રી અને સ્થાવર નામનો નાની વયનો સેવક હતો તે નગરથી બહુ દૂર નહિ તેવા “વટપદ્ર નામના પોતાના ગોકુળમાં શેઠ દરેક મહિને ત્યાં જઈને પોતાની ગાયોના સમૂહની ચિંતા-સાર-સંભાળ કરતા અને જેટલું ઘી, દૂધ વગેરે હોય, તે ગાડામાં ભરીને શહેરમાં લાવી બંધુ, મિત્રો, દીન-દુઃખી લોકોને આપતા હતા. બંધુમતી જિનેશ્વરનો ધર્મ સાંભળીને શ્રાવિકા બની.પ્રાણિવધ-પ્રમુખ પાપસ્થાનકોની વિરતિ ગ્રહણ કરી, તેમાં પોતે સમાધિ મેળવતી હતી. હવે કોઈ વખત ઇન્દ્ર ધનુષ્ય માફક ચપલજીવિત હોવાથી સાગરદત્ત શેઠ પંચત્વ પામ્યા એટલે ઘરના સમગ્ર લોકોએ શેઠના પદમાં મુનિચંદ્ર પુત્રને સ્થાપન કર્યો. આગળની શેઠની રીતિને અનુસરીને સર્વ-સ્વ-પર કાર્યો તે કરતો હતો. આગળ પ્રમાણે સ્થાવર સેવક પણ બહુમાન બતાવતો, તેમ જ સ્વજન, પુત્ર અને બંધુની જેમ સર્વકાર્યો પોતાનાં ગણી કરતો હતો. પરંતુ સ્ત્રીઓના, સ્વભાવ વિવેક રહિત હોવાથી દુરશીલવાળી સંપદા સ્થાવરને દેખીને કામદેવના બાણથી ઘવાયેલી વિચારવા લાગી કે – “ક્યા ઉપાયથી આ સ્થાવરની સાથે વગર રોક-ટોકે નિર્વિને એકાંતમાં રહીને હું વિષયસુખનો અનુભવ કરું ? પુત્ર મુનિચંદ્રને મરાવી નખાવીને આ મારા ઘરના ધન, સુવર્ણ આદિ સમૃદ્ધિના સ્વામી તરીકે કેવી રીતે સ્થાપન કરવો ? એમ વિચારતી તે સ્થાવરને સ્નાન, ભોજન આદિમા વિશેષ પ્રકારે તેની સરભરા કરવા લાગી. અરે ! પાપી સ્ત્રીઓની દુષ્ટતા કેટલી નીચ હદની હોય છે ? જેણે તેનો અભિપ્રાય નથી જાણ્યો, એવો સ્થાવર તો તેના પ્રત્યે તે જ પ્રમાણે નીહાળતો અને વિચારતો કે, “આ માતાપણાના અંગે મારી વિશેષપણે સંભાળ કરે છે.”
હવે કોઈક સમયે એકાંતમાં લજ્જાનો સર્વથા ત્યાગ કરી, કુલમર્યાદાને છોડીને તેણે પોતાનો સર્વ આત્મા સ્નેહથી સમર્પણ કર્યો. વળી તેને કહ્યું કે - “હે ભદ્ર ! મુનિચંદ્ર પુત્રને મારી નાખીને આ જ ઘરમાં વિશ્વસ્ત બની સ્વામીની જેમ મારી સાથે ભોગો ભોગવ. હું તેને તારી સાથે ગોકુળમાં મોકલીશ, માર્ગમાં તારી તરવાર વડે તેનો વધ કરી નાખવો.” આ વાત સ્થાવર નોકરે પણ સ્વીકારી. કારણકે, “લજ્જા છોડનારને કોઈ અકાર્ય હોતું નથી. આ ખાનગી મંત્રણા બંધુમતી બહેનના સાંભળવામાં આવી, એટલે અતિ સ્નેહભાવથી જેવો બંધુ ઘરમાં આવી પહોંચ્યો, એટલે તરત જ તેના કાને વાત નાખી. બહેનને મૌન રાખવાનું કહીને મુનિચંદ્ર ઘરમાં ગયો, એટલે માતાને કપટથી રુદન કરવાનું આવ્યું. પુત્રે પુછયું કે, “હે માતાજી ! શા કારણે રુદન કરો છો ?' ત્યારે માતાએ કહ્યું કે, “ઘરનાં કાર્યો સીદાતાં દેખીને રુદ્દન કરું છું. તારા પિતા જીવતા હતા, ત્યારે નક્કી દરેક મહિને ગોકુળમાં જઈને ઘી, દૂધ વગેરે લાવીને આપતા હતા. અત્યારે તો હે પુત્ર ! તું અત્યંત પ્રમાદવાળો બની ગોકુળની કશી સાર-ભાળ-ચિંતા રાખતો નથી. આ મારા ઘરની વાતક્યાં જઈને કરું ?” પુત્રે કહ્યું કે, “હે માતાજી ! તું રોવાનું બંધ કર, સવારે સ્થાવરની સાથે હું ગોકુળમાં જઈશ, માટે શોકનો ત્યાગ
