Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૩૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ જીવહોય. તે માટે દષ્ટાંત કહે છે કે - “નેત્રના વ્યાપાર વગરના અંધ જીવની જેમ, અશાતા વેદનીય કર્મના ઉદય વગરનો હોય, માર્ગમાં ચોર, લુંટારાના ઉપદ્રવ વગરનો હોય, પાટલિપુત્ર વગેરેના માર્ગે જવાની પ્રવૃત્તિવાળો બની શકે છે. જેમ અશાતાના ઉદય વગરનો નિરુપદ્રવ માર્ગે પહોંચી શકે છે, તેમ વિપરીત અથવા દુર્ગતિમાં જવાય તેવા કાર્યથી અટકેલો હોય, તે મોક્ષમાર્ગ તરફની પ્રવૃત્તિ કરતો હોય છે. (૫૪૭)
આ જ અર્થને આશ્રીને ઉદાહરણોની પ્રસ્તાવના કરતા કહે છે –
૫૪૮ - જેમને સમ્યક્ત્વ, દેશવિરતિ, સર્વવિરતિ ગુણસ્થાનકો પરિણામ પામ્યા છે એવા ગુણસ્થાનકવાળા જીવોના વ્રત વિષયક તથા વ્રતોના દાન, આદિશબ્દથી વ્રત ન આપવા ઇત્યાદિક તીક્ષ્ણ બુદ્ધિથી સમજી શકાય તેવાં ગંભીર ઉદાહરણો સિદ્ધાંતમાં નિરૂપણ કરેલાં છે. (૫૪૮) દષ્ટાન્તોનો સંગ્રહ કહે છે –
' ૫૪૯ - શ્રીપુર નગરમાં શેઠ અને પુરોહિતની પુત્રીઓ શ્રાવકનાં અણુવ્રતોનું પાલન કરતા અને નિપુણ નીતિપૂર્વક એવી રીતે પ્રવૃત્તિ કરતા હતા કે જેથી ઉત્તરોત્તર કલ્યાણની પરંપરા પ્રાપ્ત કરી-એમ પૂર્વાચાર્યોએ શાસ્ત્રોમાં નિરૂપણ કરેલું છે. (૫૪૯). હવે તે જ દગંત ૪૯ - ઓગણપચાસ ગાથાથી કહે છે –
(શ્રીમતી અને સોમા શ્રાવિકા) ૫૫૦ થી ૫૯૭ જેના ઉંચા ઉજજવલ કોટનાં શિખરોએ આકાશના અગ્રભાગને પરિચુંબિત કરેલા છે, એવા, જેમાં ત્રણ ચાર માર્ગો સુવ્યવસ્થિત રીતે વિભાજન કરેલા છે, અનેક દુકાનો અને ચૌટાના સમૂહવાળા, વિશાળ હાટના માર્ગોથી યુક્ત, જયાં ધમધોકાર વ્યાપાર ચાલી રહેલો છે, એવા પ્રકારનું ભુવનની લક્ષ્મીનું જ જાણે નગર ન હોય તેવું શ્રીપુર નામનું નગર હતું. તે નગરમાં ઘરે આવેલાને પ્રથમ “આવો પધારો' એમ પ્રથમ બોલાવનાર, પરોપકારી, દાક્ષિણ્યયુક્ત સુંદર વર્તનવાળા અતિકૃતજ્ઞ, સધ્ધર્મકર્મ-મુક્ત એવો પુરુષવર્ગ હતો. દેવાંગનાઓના રૂપને જિતનાર, મનોહર ઉત્તમ વેષભૂષાથી સુંદર, સૌભાગ્યવંતી, ઉત્તમ શીલાલંકાર ધારણ કરનાર સ્ત્રીવર્ગ હતો. ત્યાં મનોહર સમાન સર્વાગ સુંદર દેહવાળો, પ્રશસ્ત આચરણના કારણે ઉપાર્જન કરેલકીર્તિવાળો પ્રિયંકર નામનો રાજા હતો. નવીન કમલના સમાન મુખવાળી બાલહરિણ સમાન નેત્રવાળી, ચંદ્રસમાન નિર્મલ શીલવાળી, નવીન નવીન ગુણો મેળવવામાં ઉદ્યમી, આખા અંતઃપુરમાં પ્રધાન, દેવાંગનાના રૂપને હસી કાઢનાર બ્રહ્માજીને જેમ સાવિત્રી તેમ તેને સુંદરી નામની પ્રિયા હતી. વળી તે નગરમાં સજજન વર્ગના મનને આનંદિત કરનાર, અતિપ્રૌઢ વૈભવશાળીકુબેરના ધનભંડારને નાનો કરનાર એવો નંદન નામનો શેઠ હતો. ઉત્તમકુળમાં જન્મેલી, લજ્જાનું મંદિર, આનંદપૂર્ણ મનવાળી, સજ્જનવર્ગ વડે પ્રશંસા કરતા શીલાદિગુણવાળીરતિ નામની ભાર્યા હતી. તેઓને ઉત્તમ લક્ષણોથી અંકિત દેહવાળી શ્રીમતી નામની પુત્રી જન્મી હતી, જે બાલ્યકાળથી જિનધર્મ વિષે એકાગ્ર મનવાળી હતી.તે નવાં નવાં સૂત્રોનો હંમેશાં અભ્યાસ, તથા ભણેલાનું પરાવર્તન, અનુપ્રેક્ષા આદિ
