Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૩૯
કે બહાર એટલે પત્નીએકહ્યું કે, નિર્ભાગ્ય-શિરોમણિ તમો છો. તરત તેને લઈ આવવા પતિએ જણાવ્યું. પત્નીએ કહ્યુ કે, ‘પવન અને બીજાનો સ્પર્શ થવાથી અત્યારે તે મૃત્યુપામ્યું હશે.’ તે પત્ની ઉતાવળા પગલે ત્યાં પહોંચી અને જ્યાં દેખે છે, એટલામાં તો તેના શરીર ઉપર રૂંવાડાનો સમૂહ નિસ્તેજબની ગયો.
ત્યાર પછી તેનાં રૂંવાડાં કાપી લીધાં અને તેની કામળી કાંતીને તૈયારકરી, પરંતુ અલ્પમૂલ્યવાળી બની. શ્વસુરના ઘરે બીજો માગ્યો, પણ ન મેળવી શક્યો. ‘હે સોમે ! ચુંટણૂક (ઘેટા) સમાન આ ધર્મ ગ્રહણ કર્યા પછી તારો સ્વજનવર્ગ તારા આ ધર્મ-સ્વીકારીને કારણે હાસ્યકરનાર થશે, ગ્રહણ કર્યાપછી તેના પરિત્યાગમાં આ લોકમાં અને ભવાંતરમાં ફરી આ મળવો દુર્લભ થાયઅને અહીં પણ તેનાં માઠાં પરિણામો ભોગવવાં પડે. આ કારણથી તને આ ધર્મ આપવા યોગ્ય નથી. આ ધર્મ ન આપવામાં પણ તેઓનું અને તારું હિત છે. નહીંતર અતિગાઢ રોગથી જેઓ પીડાતા હોય, પરંતુ અકાલે જો ઔષધ આપવામાં આવે, તો તે અનિષ્ટ ફલના કારણરૂપ થાય છે.' આ પ્રમાણે શ્રીમતીએ કહ્યું. એટલે ચંદ્ર સમાન સૌમ્ય મુખવાળી સોમા કહેવા લાગી કે - ‘સર્વે પ્રાણીઓ તેવા હોતા નથી. જગતમાં એવા પણ કેટલાક હોય છેકે, જેઓ સમુદ્રના જળની ગંભીરતા સરખી ગંભીર બુદ્ધિવાળા અને મેરુપર્વત સરખા કાર્યમાં અડોલ તેમ જ બાલિશ જનોના મૃદુ આલોપોને ગણકારતા નથી. વિવિધ પ્રકારનાં આખ્યાનકોમાં કુશલ એવી તેં ગોબર વણિકનું કે, જે મૂર્ખાઓના વચનની અવહેલનાની દરકારકર્યા વગર પોતાના કાર્ય સાધવામાં તત્પર બન્યો. તે આખ્યાનક સાંભળ્યું નથી ? તો શ્રીમતીએ કહ્યુ કે - ‘મૂર્ખાના વચનને અવગણીને જેણે પોતાનુ કાર્ય સાધ્યું, તે વણિકકોણ અને કેવો હતો ? ત્યારે સોમા કહેવા લાગી કે -
ગોબર વણિક
કથા
ધનવાન લોકોથી યુક્ત એક વિશ્વપુરી નામની નગરી હતી. તેમાં ઘણું ધન ઉપાર્જન કરેલ દત્ત નામનો શેઠ હતો. પુણ્યની હાનિ થવાના કારણે કોઈક કાળે દરિદ્રપણાને પામ્યો.. નિરંતર મનોરથો અપૂર્ણ રહેવાથી તે વિચારવા લાગ્યો કે, ‘કયો ઉપાય એવો છે કે જેથી હું ફરી પણ વૈભવનો સ્વામી બનું ?' તે સમયેપોતાના પિતાનું વચન યાદ આવ્યું કે, ‘હે પુત્ર ! કદાચ કોઈ પ્રકારે વૈભવ ન હોય, તો કાષ્ઠની પેટીના સજ્જડ મધ્યભાગમાં તાંબાની એક કરંડિકામાં-મંજૂષામાં તારા માટે એક પટ્ટક લખીને રોકેલો છે, તે તારે એકલાએ નિરીક્ષણ કરવો અને આ વાત કોઈ પાસે પ્રકાશિત ન કરવી. માત્ર અંદર કહેલું કાર્ય અતિનિપુણ મનથી તારે કરી લેવું. લખ્યા પ્રમાણે કરીશ. તો સર્વ બાજુથી તને લક્ષ્મી પ્રાપ્ત થશે. એ પ્રમાણે પિતાના વચનને સંભારતો કોઈ ન જાણે તેવી રીતે એકાંતમાં તે પેટી ઉઘાડીને અદંરની ડાબડી કાઢીને તેમાંનો પટ્ટક વાંચ્યો. અંદર લખેલું હતું કે ગોમય નામના દ્વીપમાં રત્નનું તૃણ ચરનાર એવી ગાયોનો સમુદાય સર્વત્ર ચરે છે. આ દેશમાંથી જો ઉકરડામાંથી ખાતર ત્યાં લઈ જવામાં આવે અને તે પ્રદેશમાં નાખવામાં આવે, તો તેના ઉષ્ણ સ્પર્શના લોભથી રાત્રિ-સમયે તે ગાયો ત્યાં આવશે અને ત્યાં છાણના પોદળા મૂકશે તે પોદળાને મોટા ઉદ્ભટ અગ્નિ વડે
-
