Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૩૭ યથાશક્તિકરતી હતી. એમ કરતાં ભવભ્રમણથી વૈરાગ્ય પામી. ગુણી લોકોના સમાગમથી રાજી, પારકી નિંદાથી રોષાયમાન થતી હતી. શીલાલંકારથી હંમેશાં પોતાના કુળને દીપાવતી હતી. તેને સોમા નામની પુરોહિત-પુત્રી પ્રિય સખી હતી.કાળ જતાં તે બંનેને કોઈ દિવસ છૂટી ન પડે તેવી પ્રીતિ વૃદ્ધિ પામી. તે બંનેને ધર્મવિચાર ગમે તે કારણે પ્રવર્તતા હતા, શ્રીમતીના પ્રતિબંધ મમત્વભાવથી સોમા પોતાના ધર્મથી પાછી હઠી અર્થાત તેનું મિથ્યાત્વ દૂર થયું. સમગ્રંકુશળ-પુણ્યના હેતુભૂત એવું સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થયું અને બાળકો ધૂળમાં ઘરની બનાવટ કરી રમત રમે, તેમ ભવ અસાર લાગવા લાગ્યો પોતાની શક્તિની તુલના કરતી એવી તેને અણુવ્રતો ગ્રહણ કરવાની બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ. વળી તેણે શ્રીમતી સખીને કહ્યું કે, “હે સખિ ! જે વ્રતો, નિયમો તારે હોય, તે મને પણ હો.” એ પ્રમાણે મને વ્રતો અંગીકાર કરાવ, એટલે સમાન ચરિત્રવાળા ધર્મપાલન કરવામાં સમાન ચિત્ત થાય, જેથી ગતિ પણ સમાન જ થાય, શ્રીમતીએ સોમાને કહ્યું કે, “જેઓ, વ્રત, નિયમ, ધર્મ આગળ પોતાના પ્રાણને પણ તૃણ સરખાગણે છે, એવા ધીર આત્માઓ જ આ વ્રતો પામી શકે છે, પણ બીજા અલ્પપુણ્યવાળા આ વ્રત-નિયમો પામી શકતા નથી.બીજું તારો બંધુવર્ગ બળવાન અસહ્ય છે, તે તને ઉપસર્ગ કરશે. તે સમયે ઝુંટણ વણિકે ઝુંટણ પશુનો જેમ ત્યાગ કર્યો, તેમ તું પણ ક્ષણવારમાં ગ્રહણ કરેલાં વ્રતનો ત્યાગ કરે, તો તે ઘણું દુઃખ આપનાર થાય., માટે ભદ્રે ! તારી ઈચ્છા અને શક્તિ પ્રમાણે પાળી શકે, તેટલાં જ વ્રતો પ્રહણ કર. ત્યારે સોમાએ શ્રીમતીને કહ્યું કે, આ ઝુંટણ વણિક કોણ હતો ? અને તેણે ઝુંટણ પશુનો કેવી રીતે ત્યાગ કર્યો ? તે જાણવાનું મને ઘણું કુતૂહલ થયું છે, તેથી અનુગ્રહ કરીને મને તે કહો, નહિતર આ કરવું યોગ્ય ગણાશે નહી. એટલે પ્રસન્ન વદનવાળી શ્રીમતી કહેવાલાગી કે –
(ટણ વણિની કથા) હે સૌમ્ય ! શાંત બનીને એકાગ્ર ચિત્તથી તું આ વાત સાંભળ. અંગઠિકા નામની નગરીમાં ધન નામના શેઠ હતા. તથા સ્વામીપુરમાં શંખ સમાન ઉજ્જવલ ગુણવાળા શંખ નામના શેઠ હતા. કોઈ સમયે વ્યવસાય માટે અંગઠિકા નગરીએ ગયા. તેણે ધન શેઠની સાથે મોટી રકમની લેવડ-દેવડનો વેપાર કર્યો અને તેને ત્યાં સર્વ અવસરે હિતકારક બની ઘણા દિવસ રોકાઈને રહ્યો. ૯૨૫) હંમેશાં એકબીજાના દર્શનથી તથા પરસ્પર મનને અનુસરવાથી, દાન પ્રતિદાન આપ લે કરવાથી તેઓ બંને વચ્ચે અતિગાઢ પ્રીતિબંધાઈ. જગતમાં પુત્રનિધિ, મિત્રનિધિ, ધર્મનિધિ, ધનનિધિ અને શિલ્પકળાનિધિ એમ પાંચ નિધિઓ ગણાય છે, પરંતુ તેમાં તેઓ મિત્રનિધિને અધિક ગણતા હતા. આપણી આ પ્રીતિ દૃઢ થાય, તે માટે આપણી પ્રજાનો વિવાહ અરસપરસ થાય, તો અતિશય ઉત્તમ અને દઢ પ્રીતિ કાયમ માટે ટકી રહે. તો જ્યારે આપણે ત્યાં તેના પુત્ર-પુત્રીઓનો યોગ થાય, ત્યારે તેનો પરણાવવાનો વિધિ
૧ જે પશુ મનુષ્યની ગરમીથી જીવી શકે છે અને તેનાં રૂંવાડાંથી બનેલાં વસ્ત્રો-કામળી ઘણી કિંમતી હોય છે. તે પશુ કુતરાની આકૃતિવાળો, બોકડાની જાતિનો, ચારપગવાળો પશુવિશેષ (વેટો) હોય
