Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૩૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
ધર્મોપદેશ સમજવો, અતિ આકરી મહાવ્યાધિને મટાડનાર આ દિવ્યઔષધિ સમાન આ ધર્મોપદેશ જાણવો. મોક્ષસુખરૂપ ભવનમાં ચડવાની શ્રેણીની નીસરણી સમાન આ ધર્મોપદેશ માનવો.હે ભવ્યજનો ! આ ધર્મોપદેશ મનમાંથી લગાર પણ દૂર ન કરવો.” ઘણા જીવો તથા વ્યંતરદેવી, દેવદત્તા ગણિકા, ધાવમાતા પંડિત વગેરે પ્રતિબોધ પામ્યા-એ પ્રમાણે તેણે કલ્યાણ સાધ્યું. કેવલી ભગવંત વિહાર કરી ગયા. અનુક્રમે સર્વકર્મનો ભય કરીને કલ્યાણકારી ચલ, રોગરહિત, અભય એવું મોણસ્થાન પ્રાપ્તકર્યું. આ પ્રમાણે જેઓને વ્રત પાલન કરવાની સુંદરપરિણિતિ થાય છે. તેવા ભવ્યાત્માઓને આ કથા કલ્યાણનું કારણ થાય છે, તેમજ પોતાને અને બીજાને રત્નહારની ઉજ્જવલ શોભા સરખી શાસનની શોભા થાઓ (૧૬૦) હવે પાંચમું ઉદાહરણ કહે છે –
((૨) નંદ શ્રાવક અને મિથ્યાત્વી) પ૩૧ થી પ૩૫ -નાસિક નામના નગરમાં નન્દ નામના બે વેપારીઓ હતા. તે બેમાંથી એક શ્રાવક જિનવચનમાં શ્રદ્ધાવાળો, શ્રાવકજન-યોગ્યગ્રહણ કરેલા અણુવ્રત અને સામાચારી પાલન કરનારો “સર્વ ઈચ્છિતસિદ્ધિનાકારણભૂત તરીકે ભગવાન અરિહંતનું જ વચન છે-એમ હંમેશા માનનારો, સંતોષરૂપ અમૃત-પાનના પ્રભાવથી જેણે વિષય-તૃષ્ણાના વેગો નિવારણ કરેલા છે, પ્રશમસુખની ખાણમાં મગ્ન બનેલો પોતાનો સમય પસાર કરતો હતો.જ્યારે બીજો નંદવણિક તો મિથ્યાત્વી હતોકે, જેને યોગ્ય, અયોગ્ય, યુક્ત, અયુક્ત, સત્ય, અસત્ય વસ્તુવિષયક વિવેક-ઓળખ ન હતી. એવા પ્રકારના જીવ-પરિણતિવિશેષથી પીડા પામેલો હોવાથીતે મિથ્યાત્વથી આર્ત હતો, અથવા મિથ્યાત્વરૂપ દંડથી દંડાતો હોવાથી, તે આ પ્રમાણે અતિતીવ્ર લોભ હોવાથી સર્વ ક્રિયામાં લાભ-નુકશાનના પરિણામને ન ગણકારતો. માત્ર પાપની પ્રવૃત્તિ આચરવામાં સમય પસાર કરતો હતો.
કોઈક સમયે રાજાએ કોશો વડે તળાવ ખોદાવવાનું કાર્ય આરંભ્ય. તેમાં પૂર્વકાલમાં કોઈકે સુવર્ણમય નિધાન તરીકે દાટી હતી, તે જોવામાં આવી. તે સર્વ નિધાન તાંબાના પાત્રમાં રાખેલ હોવાથી તે સુવર્ણ ઉપર પણ કાટ ચડી ગયો. સુવર્ણની કાંતિ ઉડી ગઈ હતી અને લોઢાના રંગ સરખી હોવાથી લોકોએ “આ લોઢાની જ છે' એમ સંભાવના કરીને તેનો અનાદર કર્યો. સેવકવર્ગે તળાવ ખોદનારાઓને તેનું દાન કર્યું. દુકાનમાર્ગે આવતા ખોદકામ કરનારાઓએ તે વેચવાનું આવ્યું. તેમાં નન્દ શ્રાવકની દુકાને તેઓ વેચવા આવ્યા, ત્યારે આકાર-વિશેષથી, તોલ વિશેષથી,તથા ઉપર કાટ ચડી ગયેલો હોવાથી જ્ઞાનવિશેષથી જાણી લીધું કે, આ સોનામય છે, શ્રાવકે તે ખરીદ ન કર્યું. કેમ? તો કે, પોતે રાખેલ પરિગ્રહપરિમાણ વ્રતનો ભંગ થતો હોવાથી. જો કે, રાજલોકને આ હકીક્ત ખબર પડે તો ખરીદેલું જાણવામાં આવે તો પોતાના ઘરની મૂળ મુડી સહિત સર્વસ્વનું અપહરણ કરી લે-એવો આકરો. દંડ પ્રાપ્ત થાય, તે વાત પણ તેના મનમાં હતી જ. એ સર્વહકીકત બાજુ પર રાખીએ, પરંતુ પોતાના ગ્રહણ કરેલા વ્રતની ઇચ્છાપરિમાણ વ્રતની આ સુવર્ણકોશ ખરીદ કરવાથી મુડીની અધિકતા થાય, તો વ્રતભંગ થાય, પ્રાણનાશથી પણ વતભંગ ઘણો ભયંકર છે - એ
