Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૦૩ ૪૫૧ - ગ્રહણ કરેલા અભિગ્રહો, અતિચાર ન લાગે તેમ શુદ્ધ રીતે શાસ્ત્રમાં કહેલા ઉપાયથી નિરંતરમોટા આદરથી પાલન કરવા, કદાચ બાહ્ય અભિગ્રહ-ક્ષમા આદિના રાખેલા હોય, ટેલી ક્ષમા પ્રાપ્ત ન થાય, તો પણ અભિગ્રહ તે નિગ્રહ કરવા માટે ક્રોધાદિક કર્મ ઘટાડવા માટે અભિગ્રહ કરવાથી વિપુલ પ્રમાણમાં નિર્જરા તો થાય જ. (૪૫૧) તે ક્યાંથી થાય? તે કહે છે –
૪૫ર - અભિગ્રહ વિષયક પદાર્થ મેળવવાના એકધારા પરિણામ વગર-તૂટયા ચાલુ જરહે છે. જેમ કે, “હું અમુક યાત્રા ન કરું, દીક્ષા ન લઉં, અથવા ક્રોધ થઈ જાય તો મારે અમુક તપ કરવો.” તે મેળવવાના પરિણામની સતત ધારાથી જૈન પ્રવચનમાં મહાવિપુલ નિર્જરા જણાવેલી છે. અભિગ્રહ વિષયક પદાર્થ મેળવવામાં જે ક્રિયા થાય છે, તેમાં પણ નિર્જરા કહેલી છે. ભાવશૂન્ય એકલી ક્રિયામાત્રથી કંઈ ફલ નથી, પરંતુ ભાવથી ફલ-પ્રાપ્તિ થાય છે. તે માટે કહેવું છે કે - “ક્રિયાશૂન્ય જે ભાવ અને ભાવશૂન્ય જે ક્રિયા તે બંનેનું સૂર્ય અને ખજવાના તેજના જેટલો તફાવત ગણેલો છે.ખજવો રાત્રે ચકચક થાય, પણ તે જ ક્ષણવારનું અલ્પ અને વિનાશ સ્વભાવવાળુ છે અને સૂર્યનું તે જ કાયમી વિપુલ અને અવિનાશી છે. તેમ દ્રવ્ય-ક્રિયા એટલે ભાવ વગરની ક્રિયા અને ભાવસહિત ક્રિયાનું પણ સમજવું (૪૫૨) આ જ અર્થ દષ્ટાન્તથી સિદ્ધ કરે છે –
(અભિગ્રહ ઉપર જીર્ણ શેઠ અને અભિનવ શેઠ) ૪૫૩ - આ વિષયમાં મહાવીર ભગવંત છદ્મસ્થપણામાં વિચરતા હતા, ત્યારે જીર્ણ શેઠ અને અભિનવ શેઠ એ બે ભગવંતને, પારણું કરાવવાના પ્રસંગે વિધિ-ભક્તિનો ભાવ અને અબાવ થયો. તેમાં મોક્ષનું કારણ શું બન્યું ? તો કે, પારણા-સમયે વિધિ અને ભક્તિ કરી, તે કારણ બન્યું. (૪૫૩) આ ગાથાનું વિવેચન ત્રણ ગાથાથી કરે છે -
૪૫૪ - ૪૫૫ - શ્રી મહાવીર ભગવંત છદ્મસ્થકાળમાં વિચરતાં વિચરતાં વૈશાલી નગરીમાં ગયા અને ચૌમાસાના કાળમાં ત્યાં જ સ્થિર રહ્યા. ત્યાં જીર્ણશેઠે કામદેવના મંદિરમાં કાઉસગ્ન-પ્રતિમાપણે રહેલા ભગવંતને દેખ્યા, એટલે તે હંમેશાં તેમનાં દર્શન કરવા આવતો હતો. તેમની ભક્તિ કરવાની તીવ્ર અભિલાષા તેને ઉત્પન્ન થઇ, દરરોજ તો ભગવંત ગોચરી સમયે નીકળતા ન હોવાથી જીર્ણશેઠને ચોમાસીના દિવસે મનમાં એમ થયું કે, ભગવાને ચાર મહિના તો ઘણો જ આકરો તપ કર્યો છે, તો આજે તો પારણું કરશે જ અને એ લાભ મને મળશે જ. જીર્ણ શેઠ ભગવંતની ભક્તિ કરવાના અનેક મનોરથ કરતા કરતા, પોતાના ઘરના દ્વારમાં ભગવંતને આવવાની દિશામાં વિનયપૂર્વક અવલોકન કરતા રાહ જોતા જેટલામાં ઉભા હતા, તેટલામાં મહાવીર ભગવંતે અભિનવ શેઠના ઘરમાં પ્રવેશ કર્યો. તે શેઠે પોતાના મહાભ્ય ઔચિત્યથી તેમને ભિક્ષા અપાવવી. તે સ્થાનમાં વિચરતા જૈભક દેવોએ પારણાથી સન્તુષ્ટ થઈત્યાં વસુધારાની વૃષ્ટિ કરી.તેનું લક્ષણ આ પ્રમાણે જાણવું ઉત્કૃષ્ટથી સાડાબારક્રોડ સોનેયા પ્રમાણ અને જઘન્યથી સાડાબાર લાખ-પ્રમાણ વસુધારામાં વરસેલું ધન હોય છે, ત્યાર
