Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૧૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ પ્રવેશ મેળવી શક્યો નહિ. ત્યાં સાધુઓને રોક-ટોક વગર અખ્ખલિતપણે જતા આવતા જોયા. તેણે વિચાર્યું કે, “રાજકુલમાં પ્રવેશ કરવાનો આ ઉપાય સુંદર છે.” તેથી દીક્ષાનાં વ્રતો સ્વીકારવા લક્ષણ સંસાર-નિષ્ક્રમણ કાર્ય કર્યું. ચક્રવાલ સામાચારી લક્ષણવાળી સાધુક્રિયા ભણવાની શરુ કરી. સર્વસાધુવિષયક વિનયમાં મહાપ્રયત્ન-આદર કરવા લાગ્યો એવો વિનય દરેકનો કરતો, જેથી દરેક સાધુઓ પ્રભાવિત થયા અને વિનયમાં રતએવો અર્થવાળું, ગુણપ્રઘાતનાવાળું “વિનયરત્ન' નવું નામ સ્થાપન કર્યું. એમ વિનય કરતાં તેનાં બાર વરસ પસાર થયાં. ગુરુ મહારાજ પણ તેના ઉપર વિશ્વસ્ત બન્યા.રાજા અષ્ટમી, ચતુર્દશીએ પર્વ દિવસનો પૌષધ કરતા હતા. ગુરુ સાથે રાજકુલમાં તેનો પ્રવેશ થયો. પૌષધવાળારાજા અને આચાર્ય બંને રાત્રે સુઈ ગયા. એટલે કંકલોહની છરી રાજાનું ગળું કાપવા માટે ગળા પર મૂકી, પેલો વિનયરત્ન ત્યાંથી બહાર નીકળી ગયો ગુરુને ખબર પડી, એટલે જાગ્યા. વૃત્તાન્ત જાણ્યો કે - “અધમશિષ્ય આ કાર્યકરીને ચાલ્યો ગયો છે, નક્કી શાસન-ઉડ્ડાહના થવાથી મારો સંસાર ઘણો લાંબો થશે.” એમ વિચારી તે કાળે કરવા યોગ્ય કાર્યો કરી તે જ કંકલોહની છરી પોતાના ગળા ઉપર વાપરી બંને દેવલોકે ગયા. જયારે પેલો બાર વરસ વ્રત પાલન કરીને અતિસંકુલેશ પરિણામના યોગે અનંતા ભવો સુધી દુઃખમય સંસારમાં રખડશે. વિનયરત્નનું આખ્યાનક સમાપ્ત થયું. (૪૯૨ થી ૪૯૪)
(કુંતલદેવીનું ઉદાહરણ) | જિનભવન, જિનબિંબ, જિનયાત્રાદિક સમ્યકત્વના આચારો પોતાની શોકયોને કુંતલદેવી શીખવતી હતી. તે બીજી રાણીઓ પણ કુંતલાદેવી પાસે સમ્યકત્વ પામી હતી અને સમ્યકત્વની કરણીઓ કરતી હતી. રાજ્યલક્ષ્મી એક ભર્તારની છે. દરેક રાણીઓ તે પતિના દ્રવ્યથી વિશેષ પ્રકારના ઉપચારવાળી પ્રભુભક્તિ કરતી હતી તે વિષયમાં કુંતલા રાણીને સર્વેની વિશેષ પૂજા કરતી દેખી ઈર્ષ્યા ઉત્પન્ન થઈ, એટલે ઈષ્પદોષના વિકારવાળી પુષ્પ, ધૂપ વગેરે ઉપચાર પૂજા હંમેશાં બીજી દેવી ઓના કરતાં અધિક દ્રવ્યના ખર્ચવાળી પ્રભુપૂજા કરવા લાગી. એ પ્રમાણે તેનો કાળ પસાર થતો હતો. કોઈક સમયે કુંતલાદેવીને મરણાવસ્થા ઉચિત માંદગી આવી. તેવી અવસ્થામાં તેવા પ્રકારના પ્રયોજન યોગે પૂર્વે અનુભવેલ પટરત્ન, કંબલરત્ન વગેરે તેની પાસેથી રાજાએ ગ્રહણ કરી લીધાં. આથી તેને આર્તધ્યાનરૂપ અપધ્યાન થયું. ત્યાર પછી મૃત્યુ પામી. તે સ્થલમાં જ કૂતરીપણે ઉત્પન્ન થઈ. કોઈક કાળે કેવલી ભગવંત ત્યાં પધાર્યા. ત્યારે લોકોએ તેના સંબંધી પ્રશ્ન કર્યો. કેવલીએ તે વૃત્તાન્ત કહ્યો. બાકીની રાણીઓને સાંભલીને વૈરાગ્ય થયો કે - “અહો ! આ ઈર્ષ્યા દુરંત છે કે, આટલો ધર્મ કરનારી હોવા છતાં આ કૂતરી થઈ !” ત્યાર પછી બાકીની દેવીઓ તે કૂતરીને દેખવા લાગી. કૂતરીને પેલી દેવીઓ ઉપર સ્નેહ પ્રગટ થયો. દેવીઓએ ધૂપ, પુષ્પાદિકથી અનુરૂપ તેની પૂજા કરી. પૂર્વભવનું તેને સ્મરણ થયું. તેને બોધિ પ્રાપ્તિ થઈ. પેલીઓએ તેને ખમાવી. શાન્ત બની, તેને આરાધના કરાવી. (૪૯૫ થી ૪૯૭) કુંતલાદેવીનું ઉદાહરણ સમાપ્ત.
