Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૧૧ છે. પરંતુ તેથી ભિન્ન મલિનો નહીં, અંધકારમાં હાથીના દંતૂશળ દેખાય છે, પરંતુ હાથી દેખાતો નથી.”
આ સ્થિતિ થઈ, એટલે તેના ગુરુને શિષ્ય ઉપર અતિશય ઇર્ષારૂપી ક્ષાર વૃદ્ધિ પામ્યો અને શિષ્ય પ્રત્યે પારાવાર દ્વેષકાલિમા પ્રવર્તી. નિરંતર પ્રદ્વૈષ પ્રવર્તતો હોવાથી તેવો અશુભ કર્માનુબંધ થયો. તેવા અનુબંધમાં મૃત્યુ પામીને આ મુનિ લોકના નિવાસ સ્થાનભૂત આ જ ઉદ્યાનમાં અંજનના ઢગલા સમાન કાળી કાયાવાળો અને અતિકોપ પ્રસર-સહિત સર્પ થયો. કોઈક સમયે સ્વાધ્યાયભૂમિમાં આ નાના સાધુ જતા હતા ત્યારે અકસ્માત વગર નિમિત્તે અપશકુન થયાં. નવા આચાર્યે ત્યાં જવા માટે દરેકને રોક્યા. ગુરુએ કહ્યું કે, “આ કૃત્રિમ અપશકુનનું નિમિત્ત થયું છે. સુલ્લક તરફ વેગથી આવતો “આ કોઈક આનો પ્રત્યેનીકશત્રુ જણાય છે,” તેમ ઓઘ જ્ઞાન થયું, પરંતુ આ તે જ છે એવું વિશેષ જ્ઞાન ન થયું. સર્પ દેખ્યા પછી નવીન આચાર્યને પ્રત્યનીકપણાનું સામાન્ય જ્ઞાન થયું. કોઈક સમયે કેવલીનું આગમન થયું. વિશેષ કથન કરી એમ જણાવ્યું કે - “આ સર્પ તે તમારા પૂર્વના આચાર્ય છે, આ ક્ષુલ્લક પ્રત્યે કોપ વધારવાથી મરીને સર્પપણે ઉત્પન્ન થયાં છે. આ પ્રમાણે કથન કર્યું. એટલે સાધુઓ સંવેગ પામ્યા. “અહો ! કષાયોની દુરંતતા કેવી આકરી અને દુઃખદાયક છે.”
જેઓ સમગ્ર વિદ્વાનોના સમુદાયના ચિત્તને ચમત્કાર કરાવનાર વર્તમાનયુગમાં એક અપૂર્વ આગમજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને, આપણા સરખાને ધર્મ પમાડીને હવે ઉગ પમાડનાર સર્પપણું પામ્યા ! કેવલિના વચનથી સર્વ સાધુઓએ એક સાથે હાથ જોડીને “અમારા અપરાધોની ક્ષમા કરો.” એમ ક્ષમાપના માગી.તે સર્પને પણ જાતિસ્મરણ થયું. અનશન કર્યું, આરાધના કરી, પંડિતમરણથી મૃત્યુ પામી દેવલોક-લાભ લક્ષણ ફળ મેળવ્યું. (૪૮૯ થી ૪૯૧) આગમિક આખ્યાનક પૂર્ણ થયું.
(વિનચરત્ન સાધુનું દૃષ્ટાંત) વિનયરત્નનું ઉદાહરણ જે રૂપે બન્યું હતું, તે રૂપે કહેવાય છે –
આગળ કલ્પકમંત્રીના ઉદાહરણમાં કહેલ આ પાટલિપુત્ર નગરમાં ઉદાયી નામના રાજા હતા. તેવા તેવા કારણોમાં સામંતોને વારંવાર આજ્ઞા મોકલતા હતા અને કાલ પસાર કરતા હતા. કોઈક વખત એકસામંત રાજા ઉપર આજ્ઞા આવી એટલે તેને ચિંતા ઉત્પન્ન થઈ કે, અંકુશથી જેમ હાથી, તેમ આની આજ્ઞા કાયમ આવ્યા કરે છે, મસ્તકથી આજ્ઞા ઉતરતી નથી, જેથી કષ્ટપૂર્વક ભયમાં જીવિત પસાર કરવું પડે છે. તેથી પોતાની પરિમિત વિશ્વાસુ પર્ષદામાં પોતાનો અભિપ્રાય પ્રકાશિત કર્યો કે, આપણામાં તેવો કોઈ જીવ નથી કે, જે ઉદાયિરાજાના ઉગ્ર શાસનને નાશ કરે.” હવે આગળ ઉદાયી રાજાએ કોઈક તેવા અપરાધથી એક રાજાનું રાજ્ય છીનવી લીધું હતું, તે રાજાનો એક કુમાર તેનું વેર લેવા પાછળ લાગેલો હતો, તેણે
અહિં પર્ષદામાં કહ્યું કે હું એકલો જ તેને વિનાશ પમાડું, માટે મને આજ્ઞા આપો. આ રાજાએ તેની વાત સ્વીકારી. તે પાટલિપુત્ર નગર ગયો. ઘણા ઉપાય કર્યા, પરંતુ રાજકુલમાં
