Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૦૯
આ હકીકત બીજી બે ગાથાથી વિસ્તારથી સમજાવે છે (ગ્રંથાગ્ર ૮૦૦૦)
( આરાધક અને વિરાધકનું દૃષ્ણત) ૪૮૧ - ૪૮૨ - તગરા નગરીમાં વસુ નામના શેઠને સેન અને સિદ્ધ એવા નામવાળા બે પુત્રો હતા.કોઈક વખત ધર્મ નામના ગુરુની પાસે ગયા. જ્યાં તેમને ધર્મની પ્રાપ્તિ થઈ. એકને પ્રવ્રજયાની પ્રાપ્તિ થઈ, પરંતુ પડિલેહણા, પ્રમાર્જના વગેરે ક્રિયા પ્રમાદ-યોગે ઘટી ગઈ. બીજાને શુદ્ધ ચારિત્ર ગ્રહણ કરવાના મનોરથ થયા, પણ કંઈ ચારિત્ર ગ્રહણ કરી શક્યો નહિ.
કેટલોક કાળ ગયા પછી તેઓ બંનેનું એક સ્થલે મીલન થયું. સુખેથી બંને બેઠેલા હતા અને યોગ્ય પણે પોતપોતાના વૃત્તાન્તો કહેવા અને સાંભળવા પ્રવર્તતા હતા, ત્યારે અકસ્માત આકાશમાંથી વિજળીનું પડવું થયું, એટલે બંને મૃત્યુ પામ્યા. ત્યાર પછી વિરાધક વ્યંતરના વિમાનમાં અને આરાધક એવા બીજા સૌધર્મ નામના વૈમાનિક વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયા. કોઈક સમયે કેવલજ્ઞાની તે ગામમાં પધાર્યા, એટલે લોકોએ પૂછયું કે, તેમનો ક્યાં ઉત્પાત થયો હશે ? જે પ્રમાણે વૃત્તાન્ત બન્યો, તે પ્રમાણે કહ્યું. ત્યારપછી લોકોને શુદ્ધધર્મના મનોરથોમાંબહુમાન થયું, પણ અશુદ્ધ અનુષ્ઠાનમાં બહુમાન ન થયું. (૪૮૧-૪૮૨)
ચાલુ વિષયમાં જોડતા જણાવે છે –
૪૮૩ - આગળ જીર્ણ શેઠના ઉદાહરણમાં મનોરથ એ જ અભિગ્રહ એમ નહિ, પરંતુ શુદ્ધ પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરવાના મનોરથ કરવા. તેવા શુદ્ધ વ્રજયા ગ્રહણ કરવા રૂપ મનોરથોનું બહુમાન કરવાથી અવિરાધનાવાળા ધર્મની પ્રાપ્તિ થાય છે. અભિગ્રહનો ભંગ ન થાય અને શુદ્ધ પ્રવ્રજ્યામાં બહુમાન થાય - તેમ થયું, એટલે અવિરાધિત દેવપણાનું ઉદાર ફલ મેળવ્યું. (૪૮૩).
એમ હોવાથી જે કર્તવ્ય છે, તે જણાવે છે –
૪૮૪ - ભાવથી અંગીકાર કરેલ એવા પ્રકારના ચૈત્યવંદન વગેરે નિર્મલ ધર્મ સ્થાનકમાં તેવા તેવા ઉચિત ગુણસ્થાનકમાં તલના ફોતરાના ત્રીજા ભાગ જેટલી અલ્પ વિરાધના કર્યા વગર બુદ્ધિશાળી આરાધક આત્માએ આરાધના કરવા આદરપૂર્વક પ્રયત્ન કરવો. જયારે શુદ્ધ ધર્મના મનોરથનું ઉત્તમ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે, તો પછી શુદ્ધ ધર્મના અનુષ્ઠાનનું ફળ કેવું અધિક ઉત્તમફળવાળું થાય ? આથી ઉલટું શુદ્ધ મનોરથોનું ઉલ્લંઘન કરી ક્રોધાદિ કષાયના સંકલેશની બહુલતાવાળા ધર્માનુષ્ઠાનમાં યત્ન-આદર ન કરવો (૪૮૪) કેમ?
તપ, સૂત્રજ્ઞાન, વિનય,પૂજા આદિ ધર્માનુષ્ઠાન સંસારના ખાડામાં પડતા જંતુને આલંબન થતાં નથી. કોને ? કોને ? તો કે, સંકિલષ્ટ કષાયવાળા જીવને અહિ મહિના મહિનાના ઉપવાસ કરનાર તપસ્વી સાધુ, જિનેશ્વરના આગમસૂત્રોના અને અર્થના બંનેમાં કુશલ એવા આચાર્ય, ઉદાયિરાજાને મારનાર વિનયરત્ન સાધુ, કુન્તલ દેશના રાજાની પત્ની આ વિષયમાં આ ઉદાહરણો જાણવાં. (૪૮૫)
