Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૩૨૦
ઉપદેશપદ-અનુવાદ માત્રથી પ્રાપ્ત કરી શકાય એવા આત્માના પોતાના ગુણો વિષે અવગુણ-સંભાવનારૂપ મેશનો કૂચડો ફેરવે.’ એ પ્રકારે નિપુણ ધર્મવચનો વડે ઘણી ઘણી સમજાવી, પરંતુ તેના રાગવિષયનો વિકાર એવો મોટો હતો કે, તે ન ઉતર્યો.
હવે કોઈક પર્વદિવસે પર્વતિથિની રાત્રિએ ચૌટાના માર્ગમાં તે મહાત્મા પૌષધોપવાસ સહિત કાઉસ્સગ્ન-પ્રતિમા ધારણ કરી ઉભા રહેલા હતા. ત્યારે ચક્રવાલ નામની દાસીએ દેવીને સમાચાર આપ્યા. દેવીએ જાણ્યું, એટલે બીજાને અતિદુસ્સહ એવો તેને અનુકૂળ ઉપસર્ગ કર્યો. જ્યારે તે કોઈ પ્રકારે દેવીને અનુકૂળ ન થયો, લોભ ન પામ્યો. પોતાના નિયમથી ચલાયમાન ન થયો, એટલે દેવી રોષપામી અને કહેવા લાગી કે - “અરે ! તું મારી પ્રાર્થનાને ગણકારતો જ નથી, તો તે ભગ્નભાગ્યવાળા ! તેનું પરિણામ પણ હવે દેખ કે, તારી શી વલે થાય છે ?
દેવીને વ્યંતરદેવની પ્રતિમાનું પૂજન કરવું છે - એ બાનાથી ચક્રવાલ દાસી દ્વારા રાત્રે જ છૂપાવીને તે દેવીએ તેને પોતાના મહેલમાં અણાવ્યો. પાકટ વય અને પરિણત બુદ્ધિવાળો, ક્ષીરસમુદ્રની ગંભીરતા સરખો તે અનૂકૂળ અને પ્રતિકૂળ ઉપસર્ગો વડે ક્ષોભ ન પામ્યો. ત્યાર પછી અનેક અંગોના વિકારો બતાવ્યા,પોતાના નખોથી પોતાના શરીરે જાતે જ વલુરા-ઉજરડા કર્યા અને બૂમરાણ મચાવી કે, “આ શેપુત્રે મારી લાજ લૂંટી, તેના મનોરથ પૂર્ણ ન થયા, હું તેની ઇચ્છાને આધીન ન બની, તો તેણે મારી આ દશા કરી. આ વિષયમાં મૂઢમનવાળી મારે હવે શું કરવું ? તેની સમજ પડતી નથી.” રાણીએ કપટથી રાજાને પણ આ વૃત્તાન્ત જણાવ્યો, સુદર્શનને સેવકો પાસે પકડાવીને અતિ ઉંડાણવાળા કેદખાનામાં પૂરાવ્યો.
પૂર્વોપાર્જિત શરદચંદ્ર-સમાન ઉજજવલ સુંદર ચારિત્રગુણની પ્રધાનતાયુક્ત કીર્તિથી અતિશય પ્રભાવિત થયેલા માનસવાળા રાજા ચિંતવવા લાગ્યો કે - “નક્કી આ મહાભાગ્યશાળી આવું અકાર્ય ન આચરે, આનું સુંદર રૂપ દેવીને દેખીએ જ આ સ્ત્રીચરિત્રનું નાટક કરેલું જણાય છે. જે માટે કહેવું છે કે – “બુદ્ધિશાળી પુરુષો ગંગામાં રહેલી રેતીનું સમુદ્ર -જળનું અને હિમવાન પર્વતની ઉંચાઈનું પ્રમાણ જાણી શકે છે, પરંતુ સ્ત્રીનું હૃદય જાણી શક્તા નથી.” દેવીના પરિવાર પાસેથી આ વિચિત્ર વૃત્તાન્ત જાણીને રાજા વિચારે છેકે, “આ વિષયમાં કોપકરવો યોગ્ય નથી. જે માટેકહેલું છે કે “હે રાજેન્દ્ર ! તૈયાર પકવાન્ન કે પાકેલા ફળની જેમ આ સ્ત્રીઓ સર્વને સામાન્ય છે, માટે તેઓના ઉપર કોપ ન કરવો કેરાગ નકરવો અને વિલાસ ન કરવો. પછી તેને છોડી મૂકયા, તેના ગુણથી રંજિત થઈને તેની સર્વ પ્રકારે પૂજા કરી. એટલામાં પ્રચંડ ઝેરવાળા સર્ષે દેવીને ડંખ માર્યો, એટલે તરત તે અતીવ પીડાથી પરવશ બની ગઈ. કરુણાસમુદ્ર સુદર્શને દેવીનું ઝેર ઉતારવા માટે વિવિધ પ્રકારના મંત્રો અને તંત્રોની વિધિ કરી, તેવા તેવા ઝેર ઉતારવાના પ્રયોગો કર્યા, જેથી તે દેવી સર્વથા નિર્વિષ પ્રભાવિત થયો. રાજાને પ્રાર્થના કરી દેવીને અભય અપાવ્યું (૫૦) અતિ સુંદર પરિણામવાળા તેણે યોગ્ય અવસર દેખીને સ્વર્ગ અને મોક્ષસુખ આપનાર શ્રાવકને યોગ્ય ધર્મ સમજાવ્યો. તે આ પ્રમાણે : -
“પ્રથમ તો પોતાના દ્રવ્યનો વ્યય કરીને જિનભવનું નિર્માણ કરવું જોઇએ. કારણ કે,
