Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૮૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
થયા. મોટાભાઈને તે વાત નિવેદન કરી કે - હાથ હતા તેવા ફરી બની ગયા. ત્યારે મોટાએ કહ્યું કે, મેં શ્વાસોશ્વાસ સમસ્ત પણે રોકયા, ચિત્તવૃત્તિના નિરોધરૂપ પ્રાણાયામ કર્યો, તે કારણે તારા હાથ ફરી નવા પ્રાપ્ત થયા નાનાએ પૂછ્યું કે, ‘નદીસ્નાન પહેલાં કેમ ન કર્યા ?' મોટાએ કહ્યું કે, ‘હજુ તારામાં અશુદ્ધિ હતી, જે કારણથી તું વ્રતી હતો, તે કારણથી અલ્પ સ્ખલનામાં મોટો દોષ લાગે છે હતો. જેમ ચિકિત્સા- પ્રવૃત્તિમાં જ્યારે દવા ચાલુ હોય ત્યારે અપથ્યનું સેવન કરવું વધારે નુકશાન દાયક બને છે નદીમાં સ્નાન કર્યા વગર કસ્તક છેદ દૂર ન થાય તેમ નાનો અપરાધ પણ દૂર થતો નથી, માટે મેં તને આ અનુષ્ઠાન કરાવ્યું છે.' (૩૭૮૩૮૨)
અનુબંધને આશ્રીને કહે છે
૩૮૩ - આ જગતમાં ભયંકર એવો અશુભ અનુબંધ નિન્દા-ગર્હ વગેરેના ઉપાયોથી પરિહાર કરવા લાયક છે. જેઓ સાધુ-શ્રાવકનાં ધર્માનુષ્ઠાનોથી યુક્ત હોય તેઓ એયત્ન કરવો જોઇએ. હવે જો આ અશુદ્ધ અનુબંધનો ત્યાગ ન કરે, તો તેમને જે ધર્મ થાય છે, તે પણ આગળ કહેલ અનુસાર અધર્મ થાય છે. (અપિનો અહીં એવકાર અર્થ કર્યો છે) કારણકે, શબલક-એટલે અતિચારરૂપ કાદવથી ખરડાયેલ હોવાથી મલિનતા પામેલો ધર્મ થાય છે. કહેવાનો આશય એ છે કે -મોટા દોષના અનુબન્ધમાં મૂલગુણ આદિના ભંગ કરવામાં પણ ધર્મ-સ્વરૂપને પામતો નથી, અલ્પ અતિચારના અનુબંધમાં થતો ધર્મ શબલ સ્વરૂપવાળો મલિનધર્મ થાય છે. માટે જ કહેવાય છે કે - સર્વ શલ્યને પ્રગટકરીને' ઇત્યાદિ ધર્મ આચરવો. (૩૮૩)
લોકોત્તર વાતનો વિચાર
આ પ્રમાણે લૌકિક ઉદાહરણ કહીને હવે લોકોત્તર કહેવાની અભિલાષાવાળા કહે છે
-
-
૩૮૪ - લોકોત્તરમાં પણ અશુભ અનુબંધમાં ઉદાહરણ કહેલાં છે. વિશુદ્ધ સમ્યક્ત્વ, જ્ઞાન, ચારિત્રની સંપત્તિ મેળવેલી હોય તેવા પણ “અપિ” કહેવાથી તે સમ્યક્ત્વાદિકથી રહિત એવા જીવો પણ અશુભઅનુબંધથી અનંતસંસારી-એટલે સંસારમાં અનંતી ઉત્સર્પિણીઅવસર્પિણી કાળ પ્રમાણ ભટકવું પડે, તેવો અશુભાનુબંધ કર્મ બાંધનારા ઘણા જીવો હોય છે. (૩૮૪) એ જ વિચારે છે
૩૮૫
પણ
સમ્યગદર્શનાદિ બાકીના ગુણવાળાની વાત તો ઠીક, પરંતુ પુલાક, બકુશ પ્રતિસેવના કુશીલ ચારિત્રવાળા સાધુઓ જે પ્રમાદસેવે તેવા - સાધુયોગ્યપ્રમાદાવસ્થા સેવન નહી કરનારા એવા ચૌદપૂર્વ-સમગ્ર શ્રુત - સમુદ્રના પાર પામેલા સાધુઓ અપ્રમત્ત હોવા છતાં પ્રસ્તુત ગુણથી નીચે પડી ગયો, તો ફરી તે ગુણ મેળવવા માટે જિનાગમમાં કેટલા કાળનું અંતરકહેલું છે ? તો કે - અનંતો કાલ. જે માટે કહેલું છે કે બહુ આશાતના કરનારને શાસ્ત્રમા તે ગુણ ફરી મેળવવા માટેનું અંતર કંઈક ન્યૂન અર્ધપુદ્ગલ-પરાવર્તન કાળ કહ્યો છે. તેટલો કાળ પણ અનંતકાળ કહેવાય. આટલો કાળ કોણ બાંધે ? પરિણામની રૌદ્રતાવાળા આત્માઓ. અવશ્ય ભોગવવાલાયક અશુભાનુબંધ સિવાય ‘મેળવેલ ગુણ ગૂમાવ્યા પછી ફરી
-
-
