Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૮૫ તે ગુણ મેળવવા કેટલોક કાળ વચ્ચે આંતરું પાડવામાં બીજો કોઈ હેતુ નથી. (૩૮૫).
એ જ કહે છે –
૩૮૬ - ગ્રન્થિભેદ થવાના કાળ પહેલાં પણ જ્ઞાનાવરણ આદિ અશુભ કર્મોનો બંધ અનંતી વખત આત્માએ બાંધ્યો છે. તે અશુભાનુબંધ વગર કર્મબંધ થતો નથી.સર્વ કાર્યો પોતપોતાને અનુરૂપ કારણોથી ઉત્પન્ન થવાવાળાં હોય છે, તેથી આ અનંત વખત કર્મબંધરૂપ અસકૃતબંધ તે પણ એવા અશુભાનુબંધ મૂળવાળો સમજવો. ઘટની જેમ કાર્ય-કારણનો કાંચિત અભેદ છે, માટે કારણ અને કાર્યરૂપ અશુભાનુબંધ તોડવામાં પ્રયત્ન કરવો. (૩૮૬)
હવે પરમતની આશંકા કરનારને કહે છે –
૩૮૭- શુદ્ધ આજ્ઞાયોગ એટલે જિનેશ્વરે કહેલા દોષરહિત આગમ વચનોની આરાધના કરવી તેમના વચનાનુસાર વર્તવું. એવા પ્રકારના સમ્યગ્દર્શનાદિ પ્રાપ્ત કરેલા આત્માઓનો અશુભાનુબંધ હજુ કેમ દૂર થતો નથી ? તમે એમ તો કહો જ છો કે, શુદ્ધ આજ્ઞાયોગથી અશુભાનુબંધ વિચ્છેદ દૂર થાય છે. (૩૮૭) એમ હોવાથી -
૩૮૮ - આ શુદ્ધ આજ્ઞાયોગ કેટલાક જીવોને અશુભાનુબંધ-પાપકર્મ ઉપાર્જનને અટકાવનાર કહેલો છે, તો આ વાત પરસ્પર વિરુદ્ધ જણાય છે. જે ભાવો તેકાર્ય કરનારા હોય, તે ન કરનારા બનતા નથી, વૃક્ષ છાંયડાને કરનાર હોય, તે ન કરનાર ન કહેવાય. નહિતર કાર્ય-કારણ વ્યવસ્થાનો લોપ થવાનો પ્રસંગ આવે આથી તમે કહેલ કેટલાક જીવોને શુદ્ધ આજ્ઞાયોગ અશુભાનુબંધ અટકાવનાર છે, તો બાકીના જીવો જે શુદ્ધ આજ્ઞાયોગવાળા છે, તેમનું શુ ? આ વાત પરસ્પર વિરુદ્ધ લાગે છે. (૩૮૮) અહિં સમાધાન આપે છે –
૩૮૯ - અહિં જવાબ અપાય છે કે - ત્રિફલાદિ ઔષધ ઉચિત - પથ્ય આહારપાન વગેરેનું સેવન કરવા સહિત ન્યૂનાવિક પૂર્ણ યત્નથી દરેક અવસ્થામાં લેવું જેમ યોગ્ય છે, એમ કરે તો રોગીનો રોગ દૂર કરનાર થાય છે, ઉલટા ક્રમે-અવિધિથી સેવન કરવામાં આવે તો ખરજ વગેરે વ્યાધિ મટતા નથી. એ પ્રમાણે ઔષધની જેમ આ શુદ્ધ આજ્ઞાયોગ યત્નપૂર્વક સેવન કરવામાં આવે, તો અશુભાનુબંધી વ્યાધિને દૂર કરે છે. (૩૮૯)
૩૯૦- ઔષધના ઉદાહરણ સમાન આ શુદ્ધ આજ્ઞાયોગ અશુભ અનુબંધને ઉચ્છેદ કરનાર કારણ હોય તો ઉપયોગ ભાવરૂપ અપ્રમાદ કહેલો છે. ચૈત્યવંદન,આવશ્યક, પડિલેહણ વગેરે સાધુ-શ્રાવકના અનુષ્ઠાનમાં અપ્રમાદભાવ રાખવો-એમ તીર્થંકર ભગવંતે કહેલું છે. જો તેવાં અનુષ્ઠાનોમાં ઉપયોગ રાખવા રૂપ અપ્રમાદભાવ ન રાખવામાં આવે, તો અશુભાનુબંધ વ્યવચ્છેદનો અભાવ થાય છે અને તેથી શુદ્ધ આજ્ઞાયોગનો લાભ થતો નથી. પોતાનું કાર્ય ઉત્પન્ન ન કરનાર કારણભાવને કારણ કહેવાતું નથી. એ પ્રમાણે અશુભાનુબંધ ન અટકાવનાર તેના સાધનરૂપ શુદ્ધ આજ્ઞાયોગ લક્ષણ અપ્રમાદ તે પોતાના સ્વભાવને પ્રાપ્ત કરવા સમર્થ બની શકતો નથી. એમ તો ઘણા શુદ્ધ આજ્ઞાયોગવાળા અશુભાનુબંધ વ્યવચ્છેદ ન પામ્યા હોય, તો પણ તેમનાં વર્ણનો શાસ્ત્રોમાં સાંભળવા મળે છે, તો તે દોષ કેમ નહિ ? ત્યારે તેનો જવાબ આપતાં કહે છે કે – અશુભાનુબંધ અત્યારે વિચ્છેદ ન પામે, પરંતુ શુદ્ધ
