Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૯૭ નારકી સુધી તો આવો જાય છે, પછી તેનો ભય શો ? તમે આઠમી નારકી છે' એમ તો પ્રતિપાદન કરતા જ નથી. અર્થાત્ ઇન્દ્રિયોને ગમે તેવા અનકૂલ ભોગો ભોગવવા યુક્ત છે, પરંતુ નરકગતિ કે પાપના ભયથી અનૂકુળ વિષયભોગોનો ભોગવટો દૂર કરવા યોગ્ય નથી.”
આ અને આ સિવાયનાં બીજાં પણ પુરુષ સિવાયનાં વચનો છે, જગતુકર્તા ઈશ્વર વગેરે, નાસ્તિક, મીમાંસક, નૈયાયિક વગેરે દર્શનકારોની મનઘડંત કલ્પનાઓ ભિન્ન ગ્રંથિવાળો ન માને કારણ કે, સયબ્બોધરૂપ દીપકની પ્રભાએ ગાઢ મિથ્યાત્વ-અંધકારભાવને દૂર કરેલો છે,તેવો નિર્મલ સમ્યકત્વવાળો આત્મા તો આ પ્રમાણે માને કે - તેના અનુરૂપ કારણથી ઉત્પન્ન થયેલું કાર્ય હોય. જેમ ડાંગર, ઘઉં વગેરે ધાન્યરૂપ બીજ-કારણથી તેને અનુરૂપ ડાંગર-ઘરું કાર્ય ઉત્પન્ન થાય છે. આ ભવમાં હર્ષ શોક વગેરે કાર્યો ઉત્પન્ન થયાં, તે સર્વેના અનુરૂપ કારણ હોય તો પૂર્વભવનું ચૈતન્ય. આથી પરલોકની રિદ્ધિ થાય છે. તેમ જ જિનેશ્વરો હોય છે, તેને સાધી આપનારાં અબાધિત વિષયવાળાં પ્રમાણો હાજર હોવાથી. તે આ પ્રમાણે - જે કારણથી જે પદાર્થો દેશથી ક્ષીણ થવાવાળા દેખાય છે, તે પદાર્થો તેવા કારણથી પ્રકર્ષને પ્રાપ્ત થાય,એટલે સર્વ ક્ષય થવાના સંભવવાળાં પણ ગણાય. જેમ ચિકિત્સા કરવાથી સમગ્ર રોગનો, પવનથી મહામેળો સર્વક્ષય થવાનો સંભવ છે, તેમ પ્રતિપક્ષ ભાવનાથી કોઈક જીવમાં દેશથી રાગ, દ્વેષ મોહાદિક ક્ષીણ થતા દેખાય છે, તેમ ચાલુ શુભ ભાવનાની અતિપ્રકર્ષતાથી કદાચિત સર્વ રાગ, દ્વેષ મોહનો ક્ષય થઈ શકે છે. જેમણે સર્વ દોષોનો ક્ષય કર્યો છે, તે જ જિનો છે. તેમને ન દેખવા માત્રથી તેઓનું અસત્ત્વ કથન કરવું કે વિચારવું યોગ્ય નથી. કારણ કે, અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવાળાઓને જણાતાં પાતાલતલમાં રહેલામૂળ ખીલો એ વગેરે ઘણા પદાર્થોનો ત્યાં સદ્ભાવ હોવા છતાં સાક્ષાત્ દેખાતા નથી, તેથી પદાર્થોનું અસત્ત્વ ન મનાય. ધર્મ-પુણ્ય-પાપ છે. કારણ કે, સૂત્રોમાં તે જણાવેલાં છે. જો તે ન હોય, તો સમાન વ્યવસાય-ઉદ્યમ હોવા છતાં બેની ફલસિદ્ધિમાં ભેદ દેખાય છે અને તે દરેક લોકોને અનુભવસિદ્ધ દેખાય છે. કહેવું છે કે - “સમાન પ્રતાપપ્રભાવ ઉદ્યમ-સાહસ કરનારા હોવા છતાં તેમાંથી પોતાની કાર્યસિદ્ધિ કેટલાકને જ થાય છે, બીજા બાકીના નિષ્કલ જાય છે, તો અહિં કર્મની અસ્તિતા સિવાય બીજો કોઈ હેતુ હોય તો કહો.” '
આ જગતમાં પૂર્વે કરેલાં વિવિધ કર્મોને બાદ કરીએ, તો વિવિધ પ્રકારના પ્રાણીઓની વિવિધ દેહાકૃતિઓ, વર્ણો, ગંધ, પ્રભાવ જાતિઓ, ઉત્પન્ન થવાના સ્વભાવો કોણે બનાવ્યા હશે? માતાની કુક્ષિમાં નવ મહિના સુધી ગર્ભપણે વૃદ્ધિ પામી, તેમ જ કલલ આદિ ધાતુભાવો પામી સર્વાંગો ઉત્પન્ન કરી, માતા દ્વારા ગર્ભથી જે જન્મ થયો, તેમાં કર્મ સિવાય બીજો કયો હેતુ માનવો ?” વળી જે ગુમડાની પીડા સહન કરવા સરખું શીલ કહો છો, તે પણ સુંદર નથી. ગૂમડાની પીડાનો પ્રતિકાર તેવા પ્રકારના રાગ-દ્વેષના અભાવપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરાય છે,
જ્યારે બસ્તિનિરોધ-પીડાનો પ્રતિકાર કરવામાં આવે છે. તે તો સંસારના મૂલસમાન તીવ્ર કામરાગ-મૂલક અત્યંત દુષ્ટ વર્તન સ્વરૂપ હોવાથી તે બંનેનું બિલકુલ પ્રતિકાર તરીકેનું સામ્ય નથી. વળી પૂર્વાચાર્યોએ કહેલું છે કે - “આ મૈથુનનો સંસર્ગ અધર્મનું મૂલ છે, મહાદોષોને ઉત્પન્ન કરનાર છે, તે કારણે નિગ્રંથ સાધુઓ તેનો સર્વથા મન, વચન, કાયાથી ત્રિકરણયોગે
