Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૫૫
એમ જાણીને તેને પૂર્વભવ સંબંધી સર્વ વૃત્તાન્ત નિવેદન કર્યો. તેને બોધિલાભ પ્રાપ્ત થાય તે માટે વૈતાઢ્ય પર્વત ઉપર તે દેવ લઈ ગયો અને સિદ્ધકૂટમાં આગળ સ્થાપેલ કુંડલયુગલ બતાવ્યાં. તે જ ક્ષણે જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થવાથી પ્રતિબોધ પામ્યો અને ભાવથી દીક્ષા અંગીકાર કરી.અતિ ક્ષમાવાળો, ઇન્દ્રિયોનું દમન કરનારો, ગુરુભક્તિ કરવામાં તત્પર બન્યો. ઉત્તમ પ્રકારની ઉછળતી શ્રદ્ધાવાળો તેણે ઘણા પ્રકારના કૃતનો અભ્યાસ કર્યો, અપૂર્વ-અપૂર્વ અભિગ્રહ કરવામાં હંમેશાં તે પ્રયત્નશીલ બન્યો. આવા પ્રકારનું સુંદર ચારિત્ર પાળીને અંત સમયે સર્વથા શલ્યરહિત બનીને શરીરની અને કષાયની સંલેખના કરીને અર્થાત બંને પાતળા-દુર્બલ બનાવીને શુદ્ધ સમાધિ-સહિત મૃત્યુ પામી ત્યાંથી વૈમાનિક દેવપણે ઉત્પન્ન થયો. ત્યાં પણ ચેત્યોજિનેશ્વરોને વંદન-પુજાદિકના વ્યાપારમાં અપૂર્વ રસ ધરાવતો હતો ત્યાંની સ્થિતિનો ત્યાગકરી ત્યાંથી મહાવિદેહમાં વિશાળ કુળમાં જિનધર્મની આરાધના કરી શાવત સ્થાન-મોક્ષ પામ્યો. (૧૪૯).
આની સંગ્રહગાથાઓનો અક્ષરાર્થકહે છે -
એલપુર નામના નગરમાં જિતશત્રુ રાજા, તેને અપરાજિત નામનો પુત્ર બીજો સમરકેતુ નામનો હતો, તેને ઉજજયિની નગરી આજીવિકા માટે આપી હતી. કોઈક સમયે સીમાડાના રાજા સાથે લડાઈ થઈ, તેમાં શત્રુને પરાજય આપી પાછા ફરતા યુવરાજ અપરાજિતે રાધાચાર્ય સમીપે ધર્મ શ્રવણ કરતાં, પ્રતિબોધ થતાં દીક્ષા અંગીકારકરી. તગરા નગરીમાં રાધાચાર્યનો વિહાર થયો. તેવા કોઈક સમયે તગરા નગરીમાં ઉજ્જયિની નગરીથી રાધાચાર્યના સાધુઓનું આવવું થયું. પરોણાને ઉચિત તેમનો સત્કાર આદિ થયો. સંધ્યાકાળે આચાર્યે વિહાર સંબંધી વૃત્તાન્ત પૂછયો. તેમણે કહ્યું કે, ત્યાં રાજપુત્ર અને પુરોહિતપુત્ર બંને સાધુઓને ઉપસર્ગ કરતા હોવાથી તોફાની છે. બાકી અન્ન-પાનાદિકની શુદ્ધિ તેનો લાભ વગેરે ઉજ્જયિનીમાં બાધારહિત વર્તે છે તેથી દરેક કાળમાં સાધુઓ માટે યોગ્ય વિહારક્ષેત્ર છે.' સાંભળી અપરાજિતને ચિંતા થઈ. મારા ભાઈને પ્રમાદનો મોટો દોષ લાગ્યોકે, કુમારની ઉપેક્ષા કરી અને બોધિ લાભનો નાશ કર્યો, માટે તેને માટે શિક્ષા કરવી યોગ્ય છે. તેમ થવાથી કુમારોની પણ દયા કરવી ઉચિત છે. તેનો નિગ્રહ કરવાની મારી શક્તિ છે.
- ગુરુની અનુજ્ઞા મેળવી ઉજ્જયિની તરફ વિહાર કરી ત્યાં પહોંચ્યા. ત્યાં સાધુઓના ઉપાશ્રયે ગયા. ત્યાં રહેલા સાધુઓને વંદના વગેરેકરી ઉચિત મર્યાદા સાચવી. ભિક્ષા કરવાના સમયે પાત્રાદિક પડિલેહણાદિક કરી તૈયાર કરી એટલે સ્થાનિક સાધુઓએ વિનંતિ કરી કે, “આપ આસન પર બિરાજમાન થાવ, અમે ભિક્ષા લાવીશું.' તેમણે કહ્યું કે, “હું આત્મલબ્ધિવાળો છું. પરલબ્ધિનો આશ્રય હું કરતો નથી. ત્યાર પછી સ્થાપના કુલો, આદિશબ્દથી દાનશ્રદ્ધાળુ શ્રાવક, સમ્યગદષ્ટિ વગેરે કુળોવાળા ઘરો બતાવ્યા-અપ્રીતિવાળાં કુળોને જયણાથી બતાવ્યાં. સૂવાવડ આદિ સ્તૂપ વાળાં, દુગંછિત કુલો, હિંસક કુલો, “મમ્મા ચચ્ચા' વગેરે અપશબ્દ બોલનાર, અતિમમત્વ રાખનાર કુલોનો ગોચરીમાં ત્યાગ કરવો. એ પ્રમાણે સ્થાપનાદિ કુલોનો વિભાગ જાણી સમજી લીધા પછી તે સાધુ સાધુનો દ્રોહ કરનારને ત્યાં
