Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
ઉપદેશપદ-અનુવાદ જરૂર નથી.” ત્યારે કલ્પકે કહ્યું કે, “પાપપૂર્ણ કાર્યને હું કેમ કબૂલ કરું? રાજાએ વિચાર્યું કે, “અપરાધમાં સપડાવ્યા સિવાય એ આધીન નહિ થાય.” આ કાર્યની નજીક જે ધોબી રહે છે, તેના દ્વારા સાધી શકાશે. ધોબીને બોલાવી પૂછયું કે, “કલ્પકનાં વસ્ત્રો તું પૂવે છે કે બીજો કોઈ ? (૮૦) તેણે કહ્યું કે, “હું જ તો હવે જયારે તને વસ્ત્રો ધોવા આપે, તો તેને બિલકુલ પાછો ન આપીશ- એમ કહી તેને પ્રતિષેધ કર્યો.
હવે ઇન્દ્રમહોત્સવ આવતાંકલ્પકને તેની પત્ની કહેવા લાગી કે - “હે પ્રિયતમ ! તમે મારાં વસ્ત્રો સુંદરમાં સુંદર લાગે, તેવાં રંગાવી આપો.” અતિસંતોષી મનવાળો કલ્પક તે ઇચ્છતો નથી, તો તેની સ્ત્રી વારંવાર કહેવા લાગી, એટલે તે ધોબીને ત્યાં વસ્ત્રો લઈ ગયો. ધોબીએ કહ્યું કે, “વગર મૂલ્ય હું તમોને વસ્ત્રો રંગી આપીશ.” હવે મહોત્સવના દિવસે વસ્ત્રો માગ્યાં, પરંતુ “આજ આપીશ, કાલ આપીશ” એવા અનેક વાયદા કર્યા. એમ વાયદા કરતાં કરતાં ઘણો સમય પસાર થયો. છેવટે બીજું વર્ષ આવ્યું, એમ ત્રીજું વર્ષ આવ્યું. કલ્પક પણ હવે દબાણથી માગવા લાગ્યો, તો પણ પાછાં આપતો નથી. ત્યારે ક્રોધથીલાલ અંગવાળા બની ગયેલા તેણે કહ્યું કે, “જો હવે પાછાં નહીં આપીશ, તો તારા લોહીથી જ આ વસ્ત્રો રંગીશ, એમ ન કરું તો હું ભડભડતા અગ્નિની જવાલામાં નક્કી પ્રવેશ કરીશ.” ત્યાર પછી પોતાના ઘરે પહોંચ્યો અને એક તીક્ષ્ણ છરી ગ્રહણ કરીને ધોબીના ઘરે જઈને તેની ભાર્યાને કહ્યું કે, મારાં વસ્ત્રો લાવીને આપ. એટલામાં તે લાવે છે, તેટલામાં કલ્પક ધોબીનું પેટ ચીરીને તેના લોહીથી વસ્ત્રો લાલ કર્યો. તેની ભાર્યા કલ્પકને કહેવા લાગી કે, “આ નિરપરાધીને શા માટે શિક્ષાકરી ?' રાજાએ તેને નિષેધ કરેલો હતો, તે કારણે લાંબા કાળથી તે વસ્ત્રો આપતો ન હતો. (૯૦) તેણે વિચાર્યું કે - “આ તોરાજાનો પ્રપંચ છે, પણ આનો વાંક નથી. ધિક્કાર થાઓ મને કે, વગર વિચાર્યે એકદમ વગર લેવા-દેવાએ આને શિક્ષા કરી. જે તે વખતે અપાતું અમાત્યપદ મેં ન સ્વીકાર્યું, તેનું ફળ મને અત્યારે મળ્યું. જો હું પ્રવ્રજિત થયો હોત, તો આવા પ્રકારનું સંકટ ભોગવવાનો સમય ન આવત. હવે તો જાતે જ રાજા પાસે પહોંચી જાઉં અને અપરાધ જાહેર કરું, નહિતર સીપાઈઓ મને બલાત્કારથી રાજમાર્ગેથી લઈ જશે.” એમ વિચારીને તે રાજબદરબારમાં ગયો અને વિનય –સહિત રાજાનાં દર્શન કર્યા અને વિનંતિ કરી કે, મને આજ્ઞા આપો કે, મારે શું કરવું?” રાજાએ કહ્યું કે, “પૂર્વે જે કહેલ હતું. ત્યાર પછી રાજ્યચિંતા કરનાર એવા અમાત્યપદે તેને સ્થાપન કર્યો. તે જ ક્ષણે રડરોળ કકળાટ કરતા ધોબીઓ રાજકુળમાં આવ્યા. રાજાને કલ્પક સાથે પ્રીતિ-સહિત વાત-ચીત કરતો દેખી ધોબીઓ દરેક દિશામાં નાસી ગયા. કલ્પકે ઘણી સ્ત્રીઓ સાથે લગ્ન કર્યા. અનેક પુત્રરત્નો ઉત્પન્ન થયા.
કોઈ વખત પુત્રના પાણિગ્રહણ સમયે અંતઃપુર-સહિત રાજાને ભોજન કરાવવાની તૈયારી કરી. રાજાને, રાણીઓને આપવા માટે આભૂષણો, હથિયારો ઘડાવવા લાગ્યો. હવે તેના પર કેષવાળા જુના મંત્રીએ એક છિદ્ર મેળવ્યું. કોઈક લાગ મળ્યો, એટલે રાજાને વિનંતિ કરી કે, “હે દેવ ! આ સુંદર થતું નથી. કારણ કે, કલ્પક આપની વિરુદ્ધ કાર્ય કરી રહેલો છે. પોતાના પુત્રને રાજગાદીએ બેસાડવાનો છે. આ મારી વાત ફેરફાર ન માનશો.
