Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૧૯૭
(આજ્ઞામાં ઉપયોગ સહિત-રહિત પણાનાં બે દ્રષ્ટાંત)
૧૮૫-જે કારણથી આજ્ઞાથી જ દેશચારિત્ર, કે સર્વચારિત્ર જીવોને પ્રાપ્ત થાય છે, પરંતુ બીજા પ્રકારે નહિ. બીજા સ્થાને પણ જણાવેલું છે કે – “વચનાનુસાર આરાધના કરવાથી ખરેખર ધર્મ થાય છે અને વચનની બાધા વડે તો અધર્મ થાય છે. અહીં આ જ ધર્મનું ગુહ્યરહસ્ય છે અને એનું સર્વસ્વ છે. આ વચન આજ્ઞા-આગમ જો હૃદયમાં રહેલું હોય, તો જ તત્ત્વથી તે મુનીંદ્ર છે. ભગવંતની આજ્ઞા હૃદયમાં વર્તતી હોય તો નક્કી સર્વ અર્થની સિદ્ધિ થાય છે. આ વાત આધાકર્મ આદિના દષ્ટાંતથી સિદ્ધ થાય છે. અહિં આધાકર્મ- “સાધુના માટે સચ્ચિત્તને જે અચિત્ત કરવામાં આવે, વળી અચિત્ત વસ્તુને જ જે પકાવે, તે આધાકર્મ કહેવાય.” એ વગેરે સૂત્રમાં કહેલા લક્ષણવાળા અન્ન-પાણી, આદિ શબ્દથી પ્રાસુક અચિત્ત અને એષણીયનો પણ અહીં સ્વીકાર કરવો. તેનું આ ઉદાહરણ પિંડનિર્યુક્તિમાં કહેલું છે. તે આ પ્રમાણે કોઈક ગામમાં કોઈક ભદ્રક બુદ્ધિવાળા, દાનમાં શ્રદ્ધાળુ. જૈનશાસનને અનુસરનારા એવા શ્રાવકેસર્વ સંઘની ભક્તિ કરવા માટે ભોજન તૈયાર કરાવ્યું. તેને ગ્રહણ કરનારા એવાવેષધારી નામસાધુઓને પાત્રો ભરી ભરીને ભોજનદાન આપ્યું. નજીકના ગામમાં રહેનાર વેષમાત્રથી આજિવિકા ચલાવનાર કોઈક સાધુના ગુણ વગરના એવા સાધુએ તેની ઉદારતાનો દાનનો વૃત્તાન્ત સાંભળ્યો. બીજા દિવસે તે ત્યાં આવી પહોંચ્યો. શ્રાવકે આવવાનું પ્રયોજન પૂછ્યું. તેણે કહ્યું કે, “તમારા ઔદાર્ય સિવાય બીજું મને આવવાનું કોઈ કારણ નથી. તે દિવસે તેના ઘરે જમાઈ વગેરે ઘણા પરોણાઓ આવ્યા હતા. દાળ-ભાત,પકવાન્ન વગેરે અનેક વાનગીઓ પરોણાઓ માટે તૈયાર કરી હતી. પેલા શ્રાવકે પણ સાધુનાં પાત્રો ભરાય, તેટલું ભોજનદાન કર્યું. સાધુએ પણ ભોજન કર્યું. - તથા કોઈક નગરમાં કોઈક તપસ્વી સાધુ મહિને મહિને ઉપવાસ કરી પારણું કરતા હતા. પારણાના દિવસે તેગામમાં લોકો ભક્તિથી સાધુ માટે તૈયાર કરી વહોરાવશે એટલે ભિક્ષાનાદોષ લાગશે-અકથ્ય મળશે એમ સંભાવના કરતા અજ્ઞાત કુળની ભિક્ષા મેળવવાની ઈચ્છાથી નજીકના ગામે ગયા. ત્યાં એક મોટા કુટુંબની ભદ્રિક પરિણામવાળી, સાધુને દાન આપવાની અતિશ્રદ્ધાવાળી શ્રાવિકાએ મોટા પ્રમાણમાં ખીર રાંધીને તૈયાર કરી જો બહુ આદર કહીને વહેરાવીશ, તો તે મુનિ નહીં ગ્રહણ કરે તેને ગ્રહણ કરાવવાનો કોઈ અપૂર્વ ઉપાય શોધતી હતી. એવામાં તેને બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ અને નાનાબાળકોને શીખવી રાખ્યું કે“તપસ્વી મુનિ જયારે ભિક્ષા માટે આવે, ત્યારે તેમના સમક્ષ જયારે હું તમને ક્ષીર પીરસું, ત્યારે અરુચિવાળાં વચનો વડે “આ ખાવા લાયક નથી' તેમ અનાદર કરી પ્રતિષેધ કરવો. બાળકોએ તેમ કર્યું. તપસ્વી મુનિએ દ્રવ્યાદિકનો તીવ્ર ઉપયોગ મૂકી સર્વ પ્રકારે આ નિર્દોષ આહાર છે' એમ વિચારી કેવલી ભગવંતના વચનની આરાધનાથી પ્રધાન ઉપયોગ પૂર્વક લીરાન ગ્રહણ કર્યું. તે ભોજન કરવા લાગ્યા, ત્યારેચિંતવવા લાગ્યા કે - “હે જીવ ! એષણાના બેંતાલીશ દોષ વગરની ભિક્ષા ગ્રહણ કરવામાં તે છેતરાયો નથી, તો હવે ભોજન કરતી વખતે રાગદ્વેષથી ન ઠગાયે, તેની સાવધાની રાખજે.”ઇત્યાદિ શુભ ભાવના ભાવતાં તેઓએ ક્ષપકશ્રેણિ પ્રાપ્ત કરીને કેવલજ્ઞાન પ્રગટ કર્યું.
