Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૦૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ
તેમાં શ્રમ લાગતો ન હતો, સંઘાદિ કાર્ય-ભારનો વિસ્તાર કરવા માટે વૃષભ સમાન એવા કોઈક આચાર્ય હતા. તે આચાર્યના બીજા એક ભાઈ હતાકે, જેઓ વિશિષ્ટ શ્રુતથી રહિત હતા, પોતાની ઇચ્છા પ્રમાણે ખાવા-પીવાનાં સ્વાર્થક્રિયા, નિદ્રા લેવી ઇત્યાદિ કાર્યોમાં પ્રમાદ વગરના હતા. કોઈક દિવસે આચાર્ય થાકી ગયા હતા, છતાં અલ્પબુદ્ધિવાળા અવસરને નહિં ઓળખનારા શિષ્યોએ તેમની પાસે વ્યાખ્યાન કરાવ્યું. ત્યાર પછી થાકેલ દેહવાળા હોવાથી વ્યાખ્યાન કરવા અસમર્થ પણાથી ચિત્તમાં ખેદ પામ્યા અને આ પ્રમાણે ચિંતવવા લાગ્યા કે - ખરેખર આ મારોભાઈ પુણ્યશાળી છે. કારણ કે, જ્ઞાનાદિ ગુણ વગરનો સુખેથી આરામ કરે છે, સૂવે છે, કોઈની પરાધીનતા નથી. અમે તો નિર્ભાગી અધન્ય છીએ કે, પોતાના જ્ઞાનાદિક ગુણોવડે પારકાને વશ રહેવું પડે છે અને સુખેથી બેસવા પણ પામી શકાતું નથી. આમ ચિંતવતા તે આચાર્યે અજ્ઞાનાદિ-નિમિત્તે અતિ ઉગ્ર જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધ્યું. તેણે તે વિચારની આલોચના ન કરી અને મૃત્યુ પામી દેવલોકે ગયા, ત્યાંથી ચ્યવેલા તેણે કોઈસારા કુળમાં જન્મ ધારણ કર્યો. કોઈક સમયે સાધુના સમાગમથી જિન શાસનમાં પ્રતિબોધ પામ્યા. વૈરાગ્ય પામી સદ્ગુરુ પાસે દીક્ષા અંગીકાર કરી.ત્યાર પછી આચાર્યની પાસે સામાયિક શ્રુતજ્ઞાન ભણવા લાગ્યા. જન્માન્તરમાં ઉપાર્જન કરેલ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ઉદયમાં આવ્યું. તે કર્મના ઉદયથી તે સાધુ એક પદ પણ મુખપાઠકરી શકતા નથી. અવિશ્રામપણે ગોખવા છતાં તેમજ બહુમાન હોવા છતાં પણ તેને જ્ઞાન ચડતું નથી. તે સાધુને ભણવામાં અશક્ત જાણીને સામાયિક શ્રુતનો અર્થ સંક્ષેપથી આ પ્રમાણે ભણાવ્યો કે મા રુસ, મા તુલ” અર્થાત્ - કોઈના ઉપર રોષાયમાન કે તોષાયમાન ન થા - એ પ્રમાણે ભક્તિથી ગોખાવા લાગ્યા, તેમાં પણ વિસ્મરણ થાય છે. ત્યારપછી પણ મહાપ્રયત્નથી યાદ કરીને કંઈક ગોખવા લાગ્યા અને તેમાં પણ તુષ્ટ થયેલા તેઓ ‘માસ તુસ, એટલા જ માત્ર શબ્દ ગોખવા લાગ્યા. ત્યારપછી તેટલું જ માત્ર ગોખવાથી બાલિશએવા રમતિયાળ છોકરાઓએ ‘માસ તુસ' શબ્દ ગોખવાના કારણે એ મહાત્માનું નામ પણ ‘માસ તુસ'પાડી દીધું. હજુ પણ મોહથી એટલુ પદ પણ વીસરી જાય છે,ત્યારેબાળકો શૂન્યચિત્ત અને મૌન રહેલા, તે મુનિની મશ્કરી કરવા લાગ્યા કે,‘અહો ! માસ તુસ મુનિ ગોખતા નથી અને મૌન કરીને બેસી રહેલા છે.' આમ કહેવાયેલા તે મુનિ એમ માનવા લાગ્યા કે, ‘અરે ! તમે સારું કર્યું કે, મને યાદકરાવી આપ્યું' ત્યારપછી બાળકોનો ઉપકાર માનતા ફરી ભણવા લાગ્યા, સાધુઓ તો તે પ્રકારે સાંભળીને આદરપૂર્વક તેમને નિવારણ કરતાહતા કે,તમે આમ નહિં, પણ ‘મા રુસ, મા તુસ' એમ બરાબર શુદ્ધ ગોખો એમ કહેવાથી પ્રમોદ પામેલા તે પ્રમાણે ગોખવા લાગ્યા. એ પ્રમાણે સામાયિકાદિના અર્થમાં પણ અશક્ત એવા તેણે ગુરુભક્તિથી જ્ઞાનના કાર્યરૂપ કાલે કરીને કેવલલક્ષ્મી પ્રાપ્ત કરી. (૨૧) (૧૯૩)
ધર્મની પ્રાપ્તિગુરૂકુલ વાસ થી થાય છે
તે જ વાત શુભ સામાન્ય સભ્યજ્ઞાન યોગને ભાવતા કહે છે -
૧૯૪- ખરેખર વિષ-વિકાર આધિની માફક આ સંસાર ભયંકર છે. મનુષ્ય, નારકી,
