Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૪૨
ઉપદેશપદ-અનુવાદ મેઘ - આ સ્ત્રીઓ અશુચિસ્થાન સ્વરૂપ છે, જન્મ પણ અશુચિથી થાય છે. અશુચિ પદાર્થનું જ અવલંબન કરનારી છે, ઘણા ભાગે અનાર્ય-કાર્ય કરવામાં સજજ, રોગ, વૃદ્ધાવસ્થાથી જર્જરિત થનારી મરણના છેડાવાળી એવી સ્ત્રીઓ વિષે પરમાર્થ જાણનાર કયો પુરુષ તેમાં રાગ કરે ?
ધારિણી - હે પુત્ર ! વંશ-પરંપરાથી મેળવેલું આ ધનનું સન્માન કર, દીન-અનાથને દાન આપ, બંધુવર્ગ સાથે તેનો ભોગવટો કર, એમ કરવાથી તારો અખૂટ યશ ઉછળશે અને બંદીજનો પણ તારા ગુણોનું કીર્તન કરશે જયારે તરુણાવસ્થા પૂરી થાય, એટલે પાછળની વયમાં દીક્ષા અંગીકાર કરજે.
મેઘ - પિતાની ધનસંપત્તિના વારસદાર-સમાન ગોત્રવાળા, જળ અને અગ્નિને સાધારણ, નદીના તરંગ સરખી ચપળ એ સંપત્તિઓમાં કયો બુદ્ધિશાળી મમત્વભાવ કરે ?
ધારિણી - હે પુત્ર ! ખગની તીક્ષ્ણ ધારા ઉપર ચાલવા સરખા દુષ્કર વ્રત પાલન સામાન્ય માણસ માટે પણ મુશ્કેલ છે, તો પછી તારા સરખા સુકુમાળ દેહવાળા અને રાજવૈભવ ભોગવનારા માટે તે અતિદુષ્કર છે.
મેઘ - જેણે તેના ઉદ્યમ કરવાનો વ્યવસાય કર્યો ન હોય, તેવા પુરુષને આ સર્વ દુષ્કર જ જણાય, પરંતુ ઉદ્યમ-ધનવાળાને સર્વકાર્યો એકમદ સિદ્ધ થયેલાં જણાય છે. એ પ્રમાણે સખત વિરોધ કરતા માતા, બંધુવર્ગ તથા દીક્ષાની પ્રતિકૂળ બોલનારા સર્વને નિરુત્તર કરી વિનયોપચાર કરવા પૂર્વક વિવિધ સેંકડો યુક્તિ-સહિત તેઓને પ્રત્યુત્તરો આપી પોતાના આત્માને મુક્ત કર્યો. છતાં ઈષ્ટ પદાર્થોનો ત્યાગકરી, કાયર માણસને વિસ્મય પમાડનારી, સમગ્ર ભવ-દુ:ખથી મુક્ત કરાવવા સમર્થ એવી દીક્ષા મેઘકુમારે ગ્રહણ કરી.
જિનેશ્વર ભગવંતે કરવા લાયક વસ્તુ સંબંધી મનોહર સ્વરથી તેને સમજણ આપી કે, “હે સૌમ્ય ! તારે હવે આ પ્રમાણે જયણાથી બેસવું, ઉઠવું, સુવું, લેવું, મૂકવુ ઈત્યાદિક ચેષ્ટાઓ જયણાથી કરવી-એમ હિત-શિખામણ આપી.શિક્ષાઓ માટે ગણધર મહારાજને સોંપ્યો. સંધ્યા-સમયે સંથારાની ભૂમિની વહેંચણી કરતાં મેઘકુમારની સંથારાભૂમિ દ્વારા દેશમાં આવી. કારણે જતા આવતા સાધુઓ દ્વારા પાસેથી મેઘના સંથારાનું ઉલ્લંઘન કરતા કરતાં અને કદાચ કોઈક વખતે પગ વગેરેથી તને સજજડ સંઘટ્ટ થયા કરે છે તેથી આંખ મીંચવા પણ ન મળી, એટલે રાત્રે વિચારવા લાગ્યો કે - “હું ગૃહવાસમાં હતો, ત્યારે આ સાધુઓ મારું ગૌરવ કરતા હતા. અત્યારે મારા તરફ નિઃસ્પૃહ ચિત્તવાળા થઈને આ મુનિઓ મારો પરાભવ કરે છે, તો મુનિપણું મારા માટે દુષ્કર અને અશક્યલાગે છે. તો હવે સવારે ભગવંતને પૂછીને ફરી પાછો ઘરે જાઉં.' પછી સૂર્યોદય સમયે સાધુઓ સહિત ભગવંત પાસે ગયો અને ભક્તિથી સ્વામીને વંદન કરી પોતાનાં સ્થાને બેઠો એટલે અરિહંત ભગવંતે તેને સંબોધ્યો કે, “હે મેઘ ! તને રાત્રે મનમાં આવો સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો કે હું ઘરે જાઉં, પરંતુ તેમ કરવું યોગ્ય નથી કારણ આ ભવથી પહેલાના ત્રીજા ભવમાં તું હાથી હતો. (૧૦૦) કેવો ? તો કે –
