Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૪૪
ઉપદેશપદ-અનુવાદ વગરનું સપાટ મેદાન એવું ચોખ્ખું તૈયાર કર્યું કે, આગનો ભય લાગે નહિં. આ પ્રમાણે દરેક વર્ષે દાવાનળથી બચવા માટે બનાવતો અને સ્વસ્થતા અનુભવતો હતો.
કોઈક સમયે દાવાનળ સળગ્યો, એટલે તું પરિવાર-સહિત તે ભૂમિસ્થળમાં ગયો. બીજા પણ વનમાં વસનારા જીવો દાવાગ્નિથી ભય પામેલા ત્યાં આવી ગયા એવી રીતે અનેક જીવો ત્યાં એકઠા થયા કે, કોઈ હાલવા-ચાલવા કે ખસવા સમર્થ ન થયા. જેવી રીતે હાથી રહેતો હતો, તેવી રીતે પરસ્પર ઈર્ષ્યા-અભિમાન છોડીને તે પ્રાણિસમુદાય ઘણા ભયના ભાવથી તે સ્થાનમાં સમાઈને રહેતા હતા. હાથીએ કોઈ વખત શરીર ખંજવાળ માટે એક પગ ઉંચો કર્યો. બીજા બળવાને તેને તે પ્રદેશમાં ધકેલ્યો, એટલે એક સસલો પગના સ્થાને આવી ગયો. (૧૨૫) તે દેખ્યો, એટલે દયાથી તારું હૃદય પૂરાઈ ગયું. પોતાની પીડા ન ગણકારતાં તેં પગ અદ્ધર ધરી રાખ્યો તે સસલાની અતિદુષ્કર દયા કરવાના પરિણામે તે ભવ ઘટાડી નાખ્યા. મનુષ્ય-આયુ ઉપાર્જન કર્યું, તેમ જ સમ્યકત્વ બીજ મેળવ્યું. અઢી દિવસ પછી દાવાનળ શાન્ત થયો. એટલે વનના પ્રાણીઓ તે પ્રદેશમાંથી નીકળી ગયા, એટલે તે પગ નીચે મૂકવાની જેટલામાં ચેષ્ટા કરી, તેટલામાં તું વૃદ્ધપણાના કારણે શરીર પણ સર્વાગે ઘસાઈ જીર્ણ થયું હતું. સર્વ સાંધાના સ્થાનોમાં લોહી વહતું અટકી ગયું હતું, સાંધાઓ જકડાઈ ગયા હતા, અતિ પરેશાની સહેતો વજાહત પર્વતની જેમ તું એકદમ ઘમ્ કરતાં ભૂમિ પર ઢળી પડ્યો. શરીરમાં દાહજવરની પીડા થઈ કાગડા, ગીધ, શિયાળ વગેરે ચાંચ અને દાંતથી તેના શરીરનું ભક્ષણ કરતા હતા. ત્રણ રાત્રિ-દિવસ તીવ્ર વેદના અનુભવીને એકસો વર્ષોનું આયુષ્ય જીવીને શુભ ભાવના પામેલો તું કાલ પામીને અહિ ધારિણીનું કુક્ષિામાં પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો. તો તે મેઘ ! જે વખતે ભવસ્વરૂપ સમજતો ન હતો, ત્યારે તિર્યંચ-ભવમાં તેં આવા પ્રકારની આકરી વેદના સહન કરી.તો પછી આજે આ મુનિઓના દેહસંઘટ્ટાની પીડા કેમ સહન કરતો નથી? પૂર્વના ભવો સાંભળીને ક્ષણમાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું. તીવ્ર વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયો. નેત્રમાં હર્ષાશ્રુ ભરાઈ ગયાં. ભગવંતને ત્રણ પ્રદક્ષિણા ફરીને, ભાવથી વંદન કરીને “મિચ્છા દુક્કડ કહેવા પૂર્વક મેઘે કહ્યું કે, “મારાં નેત્ર-યુગલસિવાય બાકીના મારાં અંગોને હું સાધુઓને અર્પણ કરું છું. તેમની ઈચ્છા પ્રમાણે ભલે સંઘકરે.” એ પ્રમાણે મેઘમુનિએ અભિગ્રહ કર્યો.તેણે અગિયાર અંગોનો અભ્યાસ કર્યો. ભિક્ષુ પ્રતિમા અંગીકાર કરી. તે ગુણરત્ન સંવત્સર તપ કરીને સર્વ શરીરની સંલેખના કરીને ચિંતવવા લાગ્યો કે, જયાં સુધી સર્વ શુભાર્થી એવા જિનેશ્વર ભગવંત વિહાર કરે છે, તો ચરમકાળની ક્રિયા માટે કરી લેવી યુક્ત છે. ત્યાર પછી ભગવંતને પૂછે છે કે, “હે સ્વામી ! હું આ તપવિશેષના અનુષ્ઠાનથી બેસવાની વગેરે કષ્ટવાળી ક્રિયાઓ આપની આજ્ઞાથી કરું. આપની અનુજ્ઞાથી રાજગૃહ બહાર આ વિપુલ નામના પર્વત ઉપર અનશન-વિધિ કરવાની મારી ઇચ્છા વર્તે છે. ત્યાર પછી પ્રાપ્ત થયેલી અનુજ્ઞાવાળા તે મેઘમુનિએ સર્વ શ્રમણ સંઘને ખમાવીને, બીજા કૃતયોગી મુનિવરો સાથે ધીમે ધીમે તે પર્વત ઉપર ચડવા લાગ્યા. સમગ્ર શલ્ય રહિત એવા તે મેઘમુનિ વિશુદ્ધ શિલાતલ ઉપર બેઠા. એક પક્ષનું અનશન પાલન કરીને “વિજય” નામના વિમાનમાં ઉત્પન્ન થયા. તેમનો દીક્ષા-પર્યાય બાર વરસનો હતો. ત્યાંથી ચ્યવેલા તેઓ મહાવિદેહમાં જલ્દી બોધ પામી
