Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૨૩૮
ઉપદેશપદ-અનુવાદ ર૬૪ - રાજગૃહ નગરમાં શ્રેણિક રાજા તેને ધારિણી નામનીરાણી હતી. તેને હાથીનું સ્વમ આવ્યું હતું. ત્યાર પછી ત્રીજે મહિને મેઘ સંબંધી દોહલો થયો. અભય કુમારે દેવનું આરાધન કરી વરસાદ વરસાવ્યો. કાલક્રમે પુત્ર જન્મ્યો, મેઘકુમાર નામ થાપ્યું હવે વિસ્તારથી મેઘકુમારની કથા કહે છે -
( મેઘકુમાર-કથા) જેમાં ઉંચા ઉજ્જવલ મહેલોની પંક્તિથી આકાશભાગે શોભિત છે, ભોગ-તત્પર લોકોના સંવાસથી સુરલોકની લક્ષ્મીની શોભાની સ્પર્ધા કરનાર, નગરોમાં અતિમનોહર એવું પ્રાચીન રાજગૃહ નામનું નગર હતું. તે નગરના ગુણોની કીર્તિ સમગ્ર પૃથ્વીમંડલમાં વિસ્તાર પામી હતી. ત્યાં રાજલક્ષણોથીયુક્ત શ્રેણિક નામનો રાજા હતો. શત્રુ-સંપત્તિરૂપી ઉપાર્જન કરેલ હાથણીને પોતાની ભુજારૂપી હાથીના સ્તંભે સ્થિર કરી હતી. એવા તારાને ચદ્રમંડલ-સમાન મુખવાળી, સંપૂર્ણ લક્ષણયુક્ત મનોહર અંગવાળી, સર્વ ગુણોને ધારણકરનારી એવી ધારિણી નામની તે રાજાને પ્રિયા હતી કોઈક સમયે તે રતિઘરમાં ગંગાનદીના કિનારા સમાન ઉજ્જવલ વિશાળ શય્યાતલમાં સૂતેલી હતી, ત્યારે રાત્રિના મધ્યભાગમાં ચાર દંકૂશળયુક્ત, ઉન્મત્ત, શાન્ત, મદજળના સતત પ્રવાહ-સહિત, રજતપર્વત-સમાન ગૌર કાયાવાળા, મોટા, આકાશમાંથી ઉતરી પોતાના મુખમાં પ્રવેશ કરતા, ઉંચી કરેલ સુંઢવાળા, મનોહર શરીરવાળા હાથીને સ્વપ્નમાં દેખ્યો. તરત જ જાગી અને તે સ્વપ્ન મનમાં સ્થાપન કરી રાખ્યું, શ્રેણિક પાસે જઈને કોયલના આલાપ સરખી કોમળ કર્ણપ્રિય વાણીથી તેમને જગાડ્યા અને કહ્યું કે, “આવું સ્વપ્ન મેં જોયું, તો તેનું મને કેવું ફલ થશે ?” પોતાની સ્વાભાવિક બુદ્ધિથી કહ્યું કે, “હે પ્રિયતમા ! હું માનું છું કે, આ સ્વપ્નના પ્રભાવથી તને પુત્ર થશે તે પણ કેવો ? તોકે,
કુલમાં મુગટમણિ સમાન, કુલમાં કલ્પવૃક્ષ સમાન, સર્વેના મનોરથો પૂર્ણ કરનાર, કુલના નિધાન સરખો અને ધર્મિષ્ઠ, પોતાના ચરિત્રથી પ્રાપ્ત કરેલી ઉત્તમ કીર્તિવાળો પુત્ર તને પ્રાપ્ત થશે. એ પ્રમાણે કહ્યા પછી તેને જવાની રજા આપી, એટલે પાછી પોતાની શય્યામાં ગઈ, કદાચ બીજું કુસ્વપ્ન આવી જાય, તે ભયથી બાકીની રાત્રીમાં નિદ્રાનો ત્યાગ કરી, શંખસરખી ઉજ્જવલ આશ્ચર્ય કારી ધાર્મિક કથાઓમાં સમય પસાર કરવાલાગી. પ્રભાત-સમય થયો, એટલે સ્વપ્નશાસ્ત્ર જાણનાર એવા આઠપંડિતોને રાજાએ બોલાવ્યા. તેમને સારા આસન પર બેસાડી યોગ્ય સત્કારાદિ ઉપચાર કર્યો. ત્યાર પછી સુખે બેઠેલા સર્વેને પૂછયું કે, ધારિણીદેવીને આ સ્વપ્ન આવેલ છે, તો તે સ્વપ્ન દેખ્યાનું શું ફલ ? તે પંડિતો પણ પોતપોતાનાં સ્વપ્નશાસ્ત્રો પરસ્પર વિચારીને વિકસિત વદનવાળા કહેવા લાગ્યા કે, “હે
સ્વામિ ! તીર્થકરોની અને ચક્રવર્તીની માતાઓ મંગલ-કલાપ કરનાર એવાં આ ચૌદ સ્વપ્રો દેખે છે, તે આ પ્રમાણે-હાથી, વૃષભ, સિંહ, શ્રીદેવીનો અભિષેક, પુષ્પમાળ ચંદ્ર, સૂર્ય, ધ્વજ, કળશ પદ્મસરોવર, સમુદ્ર, વિમાન-ભવન, રત્નરાશિ અને અગ્નિ વળી જે વાસુદેવની માતા હોય, તે આમાંથી કોઈ પણ સાત સ્વપ્નો દેખે, બલદેવની માતા વળી ચાર સ્વપ્નો, માંડલિકારાજાની માતા તોગમે તે કોઈ એક સ્વપ્ન દેખે ગર્ભના લાભ સમયે આ કહેલ સ્વપ્નો
